ΑΘΗΝΑ
Είναι η πρώτη χρονιά μετά το 1662, που η φετινή εαρινή ισημερία, η οποία σηματοδοτεί αστρονομικά την αρχή της εποχής της Άνοιξης στη Γη, συμπίπτει σχεδόν με μια έκλειψη Ηλίου.
Δεκαπέντε περίπου ώρες μετά την έκλειψη, στις 00:45΄ ώρα Ελλάδος μετά τα μεσάνυχτα, συμβαίνει η εαρινή ισημερία και έτσι το Σάββατο 21 Μαρτίου είναι και τυπικά η πρώτη μέρα της Άνοιξης στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η Ελλάδα, ενώ θα είναι η πρώτη μέρα του Φθινοπώρου στο νότιο ημισφαίριο.
Ο Ήλιος θα λάμπει κάθετα πάνω από τον Ισημερινό της Γης και η διάρκεια της ημέρας και της νύχτας θα είναι περίπου ίδια. Στη συνέχεια, στο βόρειο ημισφαίριο (και στη χώρα μας) η ημέρα θα μεγαλώνει συνεχώς σε βάρος της νύχτας, ενώ το αντίστροφο θα συμβεί στο νότιο ημισφαίριο.
Όμως και φέτος θα συνεχιστεί η ανεπαίσθητη συρρίκνωση της διάρκειας της Άνοιξης, η οποία θα είναι πιο σύντομη κατά σχεδόν ένα λεπτό της ώρας σε σχέση με πέρυσι. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, η Άνοιξη μικραίνει στο βόρειο ημισφαίριο και ό,τι αυτή χάνει, το κερδίζει σε διάρκεια το καλοκαίρι.
Οι τέσσερις εποχές του χρόνου δεν έχουν την ίδια διάρκεια. Φέτος το καλοκαίρι θα διαρκέσει 93,65 ημέρες, ενώ η άνοιξη 92,76 ημέρες. Ακολουθεί το φθινόπωρο με διάρκεια 89,84 ημερών, ενώ η μικρότερη εποχή είναι ο χειμώνας με 88,99 ημέρες.
Με το πέρασμα των ετών, το καλοκαίρι μεγαλώνει σε βάρος της άνοιξης και το φθινόπωρο σε βάρος του χειμώνα. Έτσι, υπολογίζεται ότι το έτος 3000 το καλοκαίρι θα διαρκεί 93,92 μέρες στο βόρειο ημισφαίριο, η άνοιξη 91,97 μέρες, το φθινόπωρο 90,61 μέρες και ο χειμώνας 88,74.
Οι εποχές του έτους οφείλονται στην κλίση του άξονα περιστροφής της Γης κατά περίπου 23,5 μοίρες, με συνέπεια κάθε ημισφαίριο επί έξι μήνες να κλίνει περισσότερο προς τον Ήλιο ή αντίστροφα να απομακρύνεται από αυτόν.
Ο βασικός λόγος που η άνοιξη γίνεται μικρότερη διαχρονικά, είναι ότι ο ίδιος ο άξονας περιστροφής της Γης μετακινείται (το φαινόμενο της «μετάπτωσης» στην αστρονομία). Η άνοιξη ολοκληρώνεται με το θερινό ηλιοστάσιο, αλλά λόγω της μετάπτωσης το σημείο στην τροχιά της Γης όπου ο πλανήτης μας φθάνει σε αυτό το ηλιοστάσιο, μετακινείται οριακά κάθε χρονιά. Έτσι, κάθε φορά η άνοιξη τελειώνει (και το καλοκαίρι αρχίζει) λίγο νωρίτερα.
Σε βάθος χρόνου, η διαφορά θα είναι αισθητή. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, κατά το έτος 8680 η άνοιξη θα διαρκέσει μόνο 88,5 ημέρες ή περίπου τέσσερις ημέρες λιγότερες σε σχέση με το 2015. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι αλλαγές στη διάρκεια των εποχών είναι κάθε χρόνο τόσο μικρές, που ένας άνθρωπος δεν τις προσέχει.
Η ΕΚΛΕΙΨΗ
Το εντυπωσιακό ουράνιο φαινόμενο της έκλειψης του ηλίου, όπως συνέβη χθες, με τη Σελήνη να επισκιάζει τον ηλιακό δίσκο κατά το ένα τρίτο, συνεχίζει να προκαλεί ενθουσιασμό και δέος στον άνθρωπο, κυρίως όταν παρακολουθεί το φαινόμενο στην ολική φάση του. «Γεγονός το οποίο συμβαίνει συνήθως δύο φορές το χρόνο χωρίς όμως να γίνεται αντιληπτό από ολόκληρο τον πλανήτη» δηλώνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Βασίλης Χαρμανδάρης καθηγητής Αστροφυσικής στο πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας -Αστροφυσικής - Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπισης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Οι εκλείψεις σημειώνει, δεν είναι ορατές από κάθε σημείο της Γης. Εάν εμείς δεν βρισκόμαστε στην Αθήνα αλλά στα νησιά Φερόες θα είχαμε ολική έκλειψη αλλά εάν βρισκόμαστε στη νότια Αφρική δεν θα γνωρίζαμε για το φαινόμενο. Στη χθεσινή έκλειψη η μέγιστη κάλυψη του ηλιακού δίσκου ήταν 31% από τις 10.40 το πρωί, έως τις 12:50 με μέγιστη κάλυψη στις 11:45 πμ. Η ολικότητα της έκλειψης ήταν ορατή από το βόρειο ημισφαίριο, στην περιοχή του Β. Ατλαντικού ( νησιά Φαρόες μεταξύ Ισλανδίας – Νορβηγίας).
Για τον αρχέγονο φόβο της ανθρωπότητας απέναντι στις εκλείψεις, τις οποίες συνέδεε με καταστροφές και άλλα τρομερά γεγονότα ο διευθυντής του Ινστιτούτου, δηλώνει ότι δεν υπάρχει καμία τέτοια βάση ούτε καν σχετική συμπτωματολογία. Αποδίδει τις αιτιάσεις στην τεράστια σημασία που προσέδιδε παλαιότερα ο άνθρωπος στον ήλιο. «Σαν πηγή φωτός και θερμότητας ήταν συνδεδεμένος με την πολιτισμική κουλτούρα και τις θρησκευτικές παραδόσεις. Π.χ. οι Αιγύπτιοι λάτρευαν τον ήλιο ως θεό, οι Έλληνες μιλούσαν για τον Φαέθοντα και το άρμα που φώτιζε τον κόσμο. Οπότε ήταν εντυπωσιακό το γεγονός ότι αυτό το ουράνιο σώμα το οποίο σήμαινε την αρχή και το τέλος της ημέρας και όλων των δραστηριοτήτων εξαφανιζόταν ολικώς ή μερικώς. Σκεφτείτε κάποιον στην έρημο με πάρα πολύ ζέστη, ξαφνικά για ένα διάστημα μιας- δύο ωρών να βλέπει προοδευτικά τη μείωση του ηλιακού δίσκου, ακόμη και την εξαφάνιση του (για 7 λεπτά στην μεγαλύτερη περίπτωση), με παράλληλη μείωση της θερμοκρασίας αλλά και εμφάνιση ορισμένων λαμπερών αστεριών. Η έντονη συναισθηματική φόρτιση συνέδεσε το φαινόμενο με οποιεσδήποτε καταστροφές συνέβησαν πριν ή μετά χωρίς κανένα φυσικό λόγο και αιτία».
Ο κ. Χαρμανδάρης διαβεβαιώνει ότι οι εκλείψεις του ηλίου δεν επηρεάζουν τη Γη πέρα από μια ελαφρά αλλαγή του καιρού λόγω της σκίασης και κάποιας ψυχρότητας λόγω της παρεμπόδισης της ηλιακής ακτινοβολίας.
Γεγονός που δεν συμβαίνει με τις ηλιακές εκλάμψεις που σημειώθηκαν πρόσφατα και επηρεάζουν τα διάφορα δορυφορικά συστήματα, σημειώνει ο αστροφυσικός εξηγώντας ότι: Η έντονη και συνεχής δραστηριότητα στο εσωτερικό του ηλίου από τις πυρηνικές εκρήξεις αντιδράσεις, παράγει υλικό φορτισμένων σωματιδίων. Από τη επιφάνεια του δίσκου, ως ηλιακός άνεμος διαχέονται στην ατμόσφαιρα και έρχεται στην Γη, όπου λόγω του μαγνητικού της πεδίου θα κατευθυνθούν στους πόλους δημιουργώντας το σέλας. Εάν το φαινόμενο είναι αρκετά έντονο, το μαγνητικό πεδίο δεν επαρκεί για να απωθήσει τα σωματίδια με αποτέλεσμα ως ηλεκτρισμός πλέον να πλησιάσουν περισσότερο τη γη και να επηρεάσουν τα ηλεκτρονικά των δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά. Γι αυτό είναι σημαντικό να αποτυπωθεί η συμπεριφορά του ήλιου έτσι ώστε όταν σημειώνονται τέτοιου είδους εκρήξεις να κλείνουμε τους διακόπτες των δορυφόρων ώστε να μην επηρεάζονται από την ηλιακή καταιγίδα, καταλήγει.
