ΑΘΗΝΑ
Η απάντηση στο καθοριστικό ερώτημα αν είναι εφικτή η αυτοδυναμία και υπό ποιες προϋποθέσεις για το πρώτο σε ψήφους κόμμα που θα αναδειχθεί από τις κάλπες της 25ης Ιανουαρίου 2015 ακούγεται -ελέω εκλογικού νόμου- ολίγον παράδοξη.
Είναι όμως θεωρητικά σαφής, αν και στη σαφήνεια αυτή κρύβονται «γρίφοι» και άγνωστες παράμετροι που θα προσδιορίσουν τον νικητή των εκλογών. Το βέβαιον είναι ότι η αυτοδυναμία δεν εξαρτάται από τα ποσοστά που θα λάβουν τα δύο ισχυρότερα σε ψήφους κόμματα και κυρίως δεν εξαρτάται από τη διαφορά των ποσοστών τους. Το αν θα υπάρξει λοιπόν η πολυπόθητη αυτοδυναμία ή όχι θα εξαρτηθεί... από τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής και το αθροιστικό ποσοστό που θα συγκεντρώσουν!
Αυτή είναι η φιλοσοφία που διέπει τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο Παυλόπουλου, ο οποίος αύξησε (το 2008) το μπόνους εδρών που προέβλεπε ο προγενέστερος νόμος Σκανδαλίδη (του 2004) για το πρώτο σε εκλογική δύναμη κόμμα από 40 σε 50 έδρες. Κατά τα λοιπά, οι υπόλοιπες, δηλαδή, οι 250 έδρες (από 260 που ήταν), κατανέμονται αναλογικά στα κόμματα που πέρασαν το «κατώφλι» του 3% προκειμένου να εισέλθουν στη Βουλή. Βάσει αυτών θεωρητικά το ελάχιστο ποσοστό για να πετύχει κάποιο κόμμα αυτοδυναμία ανέρχεται σε 40,4% (με τη θεωρητική προϋπόθεση ότι τα κόμματα που μένουν εκτός Βουλής έχουν 0%, κάτι φυσικά που δεν θα ισχύσει στην πραγματικότητα).
«ΓΡΙΦΟΙ»
Από εκεί και πέρα αρχίζουν οι «γρίφοι» και τα «τερτίπια» του εκλογικού νόμου, ο οποίος εφαρμόστηκε ήδη στις διπλές εκλογικές αναμετρήσεις του Μαΐου και του Ιουνίου 2012. Και συγκεκριμένα: για κάθε 1% που θα καταγράφεται για τα εκτός Βουλής κόμματα τη βραδιά των εκλογών θα μειώνεται κατά 0,4% το απαιτούμενο ποσοστό αυτοδυναμίας.
Έτσι, με 1% αθροιστικό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων, ο πήχης της αυτοδυναμίας κατέρχεται από 40,4% στο 40% και ούτω καθ' εξής. Αυτό υπολογίζεται ως εξής: αν το αθροιστικό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων είναι 10%, τότε επί 0,4% = 4%. Αν αυτό αφαιρεθεί από το ελάχιστο ποσοστό για αυτοδυναμία 40,4%, τότε προκύπτει ότι ο πήχης κατεβαίνει στο 36,4%.
Επί παραδείγματι, με βάση το ποσοστό που συγκέντρωσαν τα εκτός Βουλής κόμματα στις εθνικές εκλογές του Μαΐου 2012, που υπερέβαινε το 9%, ο πήχης της αυτοδυναμίας εκινείτο στο 36,8% (η ΝΔ είχε λάβει 18,85% και ο ΣΥΡΙΖΑ 16,79%), ενώ έναν μήνα αργότερα, στις εκλογές του Ιουνίου 2012, το αντίστοιχο ποσοστό των εκτός Βουλής πολιτικών σχηματισμών μειώθηκε στο 6% ανεβάζοντας τον πήχη της αυτοδυναμίας στο 38% (η ΝΔ είχε λάβει 29,66% και ο ΣΥΡΙΖΑ 26,89%).
Ο ΠΗΧΗΣ
Από την εκλογική «αριθμητική» προκύπτει λοιπόν ότι το «κλειδί» των εξελίξεων είναι το αθροιστικό ποσοστό των σχηματισμών που δεν θα περάσουν το «πλαφόν» του 3%. Έτσι, αν τα εκτός Βουλής κόμματα συγκεντρώσουν 5%, τότε ο πήχης της αυτοδυναμίας του πρώτου κόμματος θα κινηθεί στο 38,4%, στο 6% θα κατέλθει στο 38%, στο 7% θα είναι 37,6%, στο 8% θα είναι 37,2%, στο 9% θα είναι 36,8%, στο 10% θα είναι 36,4%, στο 11% θα είναι 36%, στο 12% θα είναι 35,6%, στο 13% θα είναι 35,2%, στο 14% θα είναι 34,8%, στο 15% θα είναι 34,4% και στο 16% θα είναι 34%. Και εδώ αρχίζουν τα σενάρια και οι εκτιμήσεις σχετικά με τα περιθώρια αυτοδυναμίας.
ΣΕΝΑΡΙΑ - ΕΔΡΕΣ
Με βάση τις ως τώρα δημοσκοπήσεις στις οποίες είναι παγιωμένη η «πρωτιά» του ΣΥΡΙΖΑ, οι εκτιμήσεις των εκλογολόγων δεν αποκλείουν ακόμη και την αυτοδυναμία, την οποία πάντως θεωρούν δύσκολη.
Από τα ενδιαφέροντα στοιχεία αυτής της εκλογικής αναμέτρησης-εξπρές είναι και οι αυξομειώσεις εδρών στις εκλογικές περιφέρειες της χώρας. Έχουμε αλλαγές σε 14 εκλογικές περιφέρειες επί συνόλου 56.
Από αυτές στη Β' Αθηνών οι έδρες αυξάνονται κατά δύο (από 42 σε 44), στην Αττική κατά τρεις (από 12 σε 15), στη Θεσπρωτία κατά μία (από μονοεδρική γίνεται διεδρική), στη Β' Θεσσαλονίκης κατά δύο (από 7 σε 9), στις Κυκλάδες κατά μία (από 3 σε 4) και στη Μαγνησία επίσης κατά μία (από 5 σε 6).
Αντιθέτως, μειώσεις έχουμε στην Α' Αθηνών κατά τρεις έδρες (από 17 σε 14), στην Αιτωλοακαρνανία κατά μία (από 8 σε 7), στην Αχαΐα επίσης κατά μία (από 9 σε 8), στη Βοιωτία το ίδιο (από 4 σε 3), στην Ηλεία επίσης (από 6 σε 5), όπως και στην Καρδίτσα (από 5 σε 4), στις Σέρρες (από 7 σε 6) και στα Τρίκαλα (από 5 σε 4).
Σημειώνεται ότι πλέον οι μονοεδρικές από 8 μειώθηκαν σε 7 και συγκεκριμένα: Γρεβενά, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Κεφαλληνία, Λευκάδα, Σάμος και Φωκίδα.
