Ρεπορτάζ: Κώστας Γκιάστας
Φωτογραφίες: Λεωνίδας Τζέκας
«Είδατε το παιδί μου κύριε; Είναι δύο χρονών, βοηθήστε με. Σας παρακαλώ κάντε κάτι, γύρισα να πάρω φαγητό και εξαφανίστηκε».
Μια μητέρα εκλιπαρεί με δάκρυα στα μάτια, ένα μέλος της αποστολής των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» να τη βοηθήσει. Μια από τις δεκάδες περιπτώσεις που παιδιά απομακρύνονται από τους γονείς τους και χάνονται. Τα περισσότερα τα βρίσκουν. Άλλα όμως; Και πώς να μην αναρωτιέσαι όταν πάνω από 8.000 κόσμου στοιβάζονται καθημερινά σε χώρους που όχι μόνο δεν τους φτάνουν αλλά δεν αρμόζουν καν σε ανθρώπινο είδος. Χάνει η μάνα το παιδί στην κυριολεξία.
«Θα βρούμε να φάμε, θα βρούμε και να πιούμε. Τρόπο να φύγουμε από εδώ δεν βρίσκουμε» μας περιγράφει ο Αμπντάλ από τη σκηνή του. «Αν δεν τον βρούμε και συνεχίσουμε να μαζευόμαστε άλλες τόσες χιλιάδες δεν θα αντέξει ο κόσμος. Θα τα ρίξει τα σύνορα και θα έχουμε νεκρούς. Πεθαίνουμε εδώ, δεν το βλέπει η Ευρώπη;».
Και το βλέπει και το ξέρει. Η Μέρκελ ακούγεται από τα βαν των γερμανικών τηλεοπτικών σταθμών να μιλάει για στήριξη της Ελλάδας και επιστροφή σε συνθήκες Σένγκεν.
Ο μόνος που δεν την ακούει είναι ο Χασίμ. Δείχνει πως δεν τον απασχολεί τίποτα. Έχει ανάψει τον ναργιλέ του, και απολαμβάνει τον ήλιο σ’ ένα χωράφι της Ειδομένης. «Είμαι πέντε ημέρες εδώ. Αφού δεν μας ανοίγουν τα σύνορα απλά περιμένουμε», λέει με γαλήνιο ύφος. Υπάρχουν και αυτοί, όπως και πιο δίπλα κάποιοι έχουν στήσει ένα υπαίθριο κουρείο.
Στις γραμμές του τρένου όμως λίγο πιο κάτω τα πράγματα δεν είναι και τόσο ήρεμα. Εκεί οι πρόσφυγες είναι μια ανάσα από το επόμενο βήμα τους και τους χωρίζουν λίγες σπείρες από συρματόπλεγμα. Ένας πρόσφυγας κλαίει λίγα εκατοστά πριν το έδαφος των Σκοπίων. Τραγουδάει έναν σκοπό στα αραβικά. Κάποιον λησμονάει. Για κάτι παρακαλάει. «Open the borders» ξεσπάει ξαφνικά στα αγγλικά προς τους Σκοπιανούς αστυνομικούς. «Open the borders. Save us» επαναλαμβάνει και αρχίζει τους λυγμούς. Δεν αντέχεται η κατάσταση. Κουράστηκαν να υπομένουν.
Στον καταυλισμό ξαφνικά επικρατεί ένταση. Μια γυναίκα από τη Συρία αποπειράθηκε να αυτοπυρποληθεί. Κάποιοι λένε πως είδε τα παιδιά της να περνούν τα σύνορα με την ΠΓΔΜ και εκείνη έμεινε πίσω. Φοβάται πλέον πως θα χαθούν. Δεν το αντέχει. Μας τα έλεγε και η εκπρόσωπος των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» και τελικά τα είδαμε με τα μάτια μας. Έχουν αυτοκτονικές τάσεις υπογράμμιζε.
Και εκεί που λες ότι όλα είναι μαύρα, να σου και μια σκηνή - παιδότοπος. Μέσα παιδιά που ζωγραφίζουν τα όνειρά τους. Πεταλούδες, πριγκίπισσες και σημαίες της Συρίας. Δεν ξεχνάνε την πατρίδα. Πράσινο των Ρασιντούν, λευκό Ομεϊάδων και μαύρο των Αββασιδών. Κόκκινο όμως για το αίμα που έχυσαν οι μάρτυρες και δεν αντέχουν άλλο... Χόρτασαν από δαύτο.
200 ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΟ ΜΑΚΡΥΧΩΡΙ
Διακόσιοι περίπου πρόσφυγες βρίσκονται από χθες το πρωί στο Σταθμό Εξυπηρέτησης Αυτοκινήτων (ΣΕΑ) Μακρυχωρίου. Αμέσως μόλις ενημερώθηκε, ο Δήμος Λαρισαίων ανακοίνωσε πως σε συντονισμό με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, τον Δήμο Τεμπών, τον Ερυθρό Σταυρό, την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης, το Κοινωνικό Ιατρείο Λάρισας, του Ενεργούς Πολίτες, την Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Λάρισας και άλλους εθελοντές μερίμνησε για την αποστολή τροφίμων (πρωί, μεσημέρι, βράδυ) και ειδών πρώτης ανάγκης, αλλά και για την ιατρική κάλυψη των προσφύγων. Επίσης, η 5η ΥΠΕ έστειλε στο ΣΕΑ Μακρυχωρίου κινητή μονάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες από τον Δήμο Λάρισας, η συγκεκριμένη ομάδα προσφύγων αναμένεται να αναχωρήσει από το συγκεκριμένο χώρο σήμερα το πρωί.
ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΙΑΠΩΝΑ
«Θα αντέξει η Ελλάδα;»
«Για την Ελλάδα είναι η μεγάλη της δυσκολία και μάλιστα διπλή. Μετά την οικονομική κρίση που την έχει χτυπήσει εδώ και μερικά χρόνια ήρθε και αυτό τώρα. Είναι πολύ μεγάλο για την ελληνική κυβέρνηση και τους Έλληνες πολίτες. Θα το αντέξει;».
Ένα πρόχειρο απόσπασμα των πρώτων σκέψεων που θα μετέδιδε χθες στον λαό της Ιαπωνίας ο ανταποκριτής της Mainichi, Fukushima Yoshinori. Τον ξεχωρίσαμε, μέσα στο πλήθος να προσπαθεί με απαράμιλλη ηρεμία και μοναδική ευγένεια να βρει πληροφορίες. Για λίγο κάναμε μαζί το ρεπορτάζ και κατά τη διάρκεια της συνεργασίας μας, εξηγούσε τόσο τις δικές του σκέψεις και με βάση αυτό προσπαθούμε να καταλάβουμε την αντίληψή τους για το προσφυγικό. «Άκουγα πολλά και διάφορα για την κατάσταση εδώ και πήρα την απόφαση να έρθω για να δω με τα ίδια μου τα μάτια». Όσον αφορά το τι είδε εξηγεί: «Βλέπω πολύ κόσμο, σε άσχημες συνθήκες. Αν συνεχίσουν να περιμένουν η κατάσταση θα γίνει ακόμα πιο σκληρή. Η υπομονή τους εξαντλείται. Τους παρακολουθώ από Ιράκ, Παλαιστίνη, Συρία. Έχω επισκεφτεί πολλούς καταυλισμούς και βλέπω πως εδώ δεν είναι οργανωμένο. Οι πρόσφυγες ήρθαν για να φύγουν αλλά δεν μπορούν. Χρειάζονται στήριξη να περάσουν τα σύνορα και να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους. Καταλαβαίνω ωστόσο και την πολιτική και είναι δύσκολο για τις χώρες να ανοίξουν τα σύνορά τους αμέσως αλλά είναι απαραίτητο να δούνε την ανθρωπιστική κρίση εδώ πέρα. Πρέπει να βρούμε έναν συμβιβασμό ανάμεσα σε αυτά τα δύο. Ανάμεσα στην πολιτική πλευρά και την ανθρωπιστική πλευρά». Μας λέει sayounara (σ.σ. αντίο) και κουνάει το κεφάλι με προβληματισμό.
«ΚΑΠΟΙΟΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΝΑ ΦΑΝΕ ΜΙΑ ΩΜΗ ΠΑΤΑΤΑ»
Μάγειρες από το Κιλκίς, βοηθοί από Δαμασκό
Ο Λάζαρος και ο Γιάννης είναι μάγειροι και βρίσκονται εκεί επί τρεις συνεχόμενες εβδομάδες. Ανήκουν στη Λέσχη Μαγείρων Βορείου Ελλάδας και προσπαθούν να γλυκάνουν την... πίκρα των προσφύγων.
«Ό,τι έχουμε από δωρεές το βάζουμε στην κατσαρόλα. Υπάρχει αποθηκάριος και βλέπει τι έχουμε σε μεγάλη ποσότητα και μπορεί να μαγειρευτεί και μας το δίνει. Πατάτες, ρύζι, ζυμαρικά, κρεμμύδια, φακές, τόνο. Ό,τι μπορούμε αυτοσχεδιάζουμε».
Καθημερινά ετοιμάζουν χιλιάδες μερίδες. Κάποιες φορές φτάνουνε ακόμα και τις 4 χιλιάδες. Για την αντιμετώπισή τους από τους πρόσφυγες: «Οι άνθρωποι είναι μια χαρά, δεν είναι εχθρικοί. Μας βοηθάνε κιόλας. Κόβουν κρεμμύδια, καθαρίζουν σκόρδα και είναι υπομονετικοί». Όσο για κοινά στοιχεία στην κουζίνα: «Έχουμε, αλλά δεν έχουμε και τη δυνατότητα να μιλήσουμε καθώς οι περισσότεροι δεν ξέρουν άλλη γλώσσα για να επικοινωνήσουμε. Το κάνουμε με νοήματα και δείχνοντας τα προϊόντα».
Την ώρα που μιλάμε δεκάδες παιδιά γύρω από τη λεκάνη όπου καθαρίζονται εκατοντάδες καρότα. Κοιτάνε μια εμάς, μία τη λεκάνη. Περιμένουν «αυτά εδώ τα παιδιά να πάρουν ένα καρότο ή μια πατάτα. Τις πατάτες τις τρώνε και ωμές» μας βγάζει ο ένας σεφ από την απορία και συμπληρώνει: «Ζητάνε συνεχώς αλάτι. Να μην χάσουν κιλά και να μην πάθουν αφυδάτωση».
