Της Λένας Κισσάβου
Λεύκη. Κάτοικοι οκτώ! Ένα χωριό σαν πολλά ακόμη …ξεχασμένα από το Θεό, θα λέγαμε χρησιμοποιώντας τη χαρακτηριστική φράση του λαού μας.
Στη δύση της ιστορίας τους, εξαφανίζονται χωρίς να γνωρίσει κανείς αν ποτέ κατοικήθηκαν, από ποιους και για ποιες ανάγκες, ενώ άγνωστη ακόμη περισσότερο θα μείνει η ιστορία τους και η σημασία τους στην ευρύτερη περιοχή.
Αυτό ήταν ένα έναυσμα να ξεκινήσει μια ομάδα νέων να τα γνωρίζει με έναν ιδιαίτερο τρόπο, περπατώντας. Με αφετηρία την Ελασσόνα αποφάσισαν να επισκεφθούν τελικά και τα πενήντα δύο χωριά της πρώην επαρχίας, για να καταγράψουν τα μνημεία τους, τις ομορφιές τους, τη σημερινή καθημερινότητα των κατοίκων τους, αλλά και την άγραφη ιστορία τους μέσα από μαρτυρίες των κατοίκων.
Στόχος τους, με το τέλος αυτής της ιδιαίτερης αποστολής τους, να έχουν δημιουργήσει ένα πλούσιο υλικό (κείμενα, χάρτες, φωτογραφίες…), της ταυτότητας των 52 χωριών, με στοιχεία του χθες και του σήμερα.
Η πρώτη ομάδα περιπατητών, αριθμούσε πέντε άτομα και αυτή τη στιγμή στις πορείες προς τα χωριά, συμμετέχουν περί τα δέκα άτομα, με όρεξη για …βόλτα.
Η όλη δράση στηρίζεται και μόνο στη διάθεση των νέων να περπατήσουν και να ζήσουν την περιπέτεια της διαδρομής, ανακαλύπτοντας τον τόπο τους. Γι αυτό και όταν αποφάσισαν να δώσουν όνομα στην ομάδα τους, κατέληξαν στο εξής: «Ωρα για βόλτα».
Ενας εξ αυτών, ο Αντώνης Λιανός, μας ενημερώνει ότι μέχρι σήμερα, η παρεϊστικη αυτή άτυπη ομάδα, επισκέφθηκε είκοσι χωριά διανύοντας συνολικά 500 χιλιόμετρα. Μίλησε με τους κατοίκους τους, κάθισε στα καφενεία μαζί τους, γεύθηκε τα προϊόντα της γης τους, έμαθε για τη καθημερινή ζωή τους, τις ασχολίες τους και άκουσε τις ιστορίες των μεγαλύτερων για όσα έγινα στο παρελθόν (πως δημιουργήθηκε το χωριό, από ποιους κατοικήθηκε, με τι ασχολήθηκαν…κ.α) .
Δρυμός, Τσαριτσάνη, Βοτανοχώρι, Αετοράχη, Στεφανόβουνο, Γαλανόβρυση, Λεύκη, Δομένικο, Μαγούλα, Πραιτώρι, Ευαγγελισμός, Αγιονέρι, Μικρό Ελευθεροχώρι, Καλλιθέα, Λυκούδι, είναι μερικά από αυτά.
«Θέλουμε να δείξουμε τη σημερινή κατάσταση αυτών των χωριών, που συνεχίζουν να δίνουν την δική τους μάχη για επιβίωση και φυσικά για συνεχή ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας του τόπου μας.
Θα αναδείξουμε την εικόνα της πρώην επαρχίας Ελασσόνας, με όλα αυτά που μπορεί να επισκεφθεί και να δει κάποιους, στα χωριά της, πολλά εκ των οποίων είναι άγνωστοι προορισμοί για πολλούς ανθρώπους», αναφέρει ο κ. Λιανός. Η αποστολή τους, αναφέρουν ότι θα ολοκληρωθεί με την τελευταία διαδρομή: Ελασσόνα-Μύτικας. Ενδεικτικά, μας παρουσίασαν μερικά από αυτά που κατέγραψαν:
ΛΕΥΚΗ
Κάτοικοι 8. Το χωριό είναι … χαμένο μέσα στα βουνά και τα πυκνά δάση. Η παλιότερη ονομασία του ήταν Σκόμπα. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής,που βρίσκεται εκεί, έχει την φήμη ότι είναι αρχαιότερη και από τον ναό της Παναγίας της Ολυμπιώτισσας. Μέσα στο ναό υπάρχει η εικόνα της Παναγίας της Φανερωμένης.
Οι άνθρωποι που ζουν εκεί ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία ειδικότερα των ντόπιων αγελάδων και των αιγοπροβάτων. Σήμερα κατασκευάζεται νέος δρόμος, που όταν ολοκληρωθεί θα συνδέσει το χωριό με τα τα Αραδοσίβια.
ΣΚΟΠΙΑ
Κάτοικοι 50. Ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Το χωριό έχει ένα πολύ όμορφο μικρό φράγμα που καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσης των κατοίκων. Στο χωριό υπάρχει ο ναός του Αγίου Αθανασίου, ο οποίος αποτελεί και το κυριότερο ζωντανό μνημείο. Η χλωρίδα και πανίδα στην περιοχή της είναι πλούσια.
ΒΟΤΑΝΟΧΩΡΙ
Κάτοικοι 8.Δίπλα από την Τσαριτσάνη και «ριζωμένο» επάνω στην Μελούνα, υπάρχει το πολύ μικρό χωριό, Βοτανοχώρι.
Η παλιότερη ονομασία του ήταν Γκουρτσόβαλη (τούρκικη λέξη). Το Βοτανοχώρι ήταν ένας αρκετά μεγάλος οικισμός στα παλιότερα χρόνια αλλά οι κάτοικοί του μετακόμισαν σταδιακά προς τον Τύρναβο (εκεί ανήκει το χωριό), αφήνοντας τις κτηνοτροφικές τους μονάδες. Η περιοχή θυμίζει βομβαρδισμένο τοπίο και η εικόνα του δείχνει εγκατάλειψη. Στην κορυφή του βουνού υπάρχουν καζάρμες και πολεμίστρες καθώς και ένα μικρό κάστρο, όπου λέγεται ότι σε αυτό πολεμώντας σκοτώθηκαν πολλοί ντόπιοι.
ΑΓΙΟΝΕΡΙ
Κάτοικοι 55. Ένα πολύ μικρό χωριό, έξι χιλιόμετρα έξω από την Ελασσόνα, χτισμένο πάνω σε ένα μικρό λοφίσκο. Η περιοχή είχε παλιότερα το όνομα «Τσερνίλο» (τούρκικο), αφού το χωριό αποτέλεσε ένα μικρό τούρκικο τσιφλίκι στην εποχή της Τουρκοκρατίας. Οι κάτοικοι του Αγιονερίου ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Για μεγάλο χρονικό διάστημα στην περιοχή υπήρχαν εξημερωμένα ελάφια και αυτό χάρη στην διάθεση του ιδιοκτήτη τους.
Στο Αγιονέρι οι παλιότεροι αναφέρουν ότι το νερό είχε κάτι από «αγίασμα», εξ αιτίας της εκκλησίας της Ζωοδόχου Πηγής και θεωρείται θαυματουργό. Το Αγιονέρι διασχίζει ο Ελασσονίτης ποταμός «Ξεριάς», ο οποίος ενώνει τα Βοδιανά με την περιοχή της Ποταμιάς.
ΚΟΚΚΙΝΟΓΗ
Κάτοικοι 200. Η τούρκικη ονομασία του χωριού ήταν Δεμιράδες. Οι κάτοικοί της ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Στο χωριό υπάρχει το ιστορικό Μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου και το παλιό πετρόκτιστο σχολείο της περιοχής. Το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων υπάρχει το έθιμο με τον γυναικείο χορό, τις «Λαζαρίνες». Στην περιοχή λίγο έξω από το χωριό υπάρχει η περιοχή «Κλαδιά», που γίνεται προορισμός πλήθος κόσμου και σχολικών εκδρομών.
ΛΥΚΟΥΔΙ
Κάτοικοι 220.Το Λυκούδι βρίσκεται 14 χιλιόμετρα έξω από την Ελασσόνα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Εκτός από την περίφημη Βρύση του Τσάρα, η οποία χτίστηκε από τον πατέρα του Νικοτσάρα, Παναγιώτη Τσάρα, υπάρχει και η μικρή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Το χωριό χαρακτηρίζει η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών του.Στην πλατεία υπάρχει ανδριάντας του διδάσκαλου του γένους, Παπαλέξη.
ΣΥΚΕΑ
Κάτοικοι 350. Η Συκέα ή αλλιώς Συκιά, για τους τοπικούς και γειτονικούς χωρικούς, ανήκε στον Δήμο Ποταμιάς και οι κάτοικοι τους έχουν συνδεθεί (όπως φυσικά και εκείνοι της Ανάληψης) με την περιφορά της εικόνας της Παναγίας, την ημέρα της Ανάληψης του Σωτήρα. Πλήθος κόσμου γεμίζει δρόμους και παραδρόμους για να μπορέσει να βρεθεί στην συγκεκριμένη γιορτή των δύο γειτονικών χωριών. Οι χωρικοί ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς και με την παραγωγή κρασιού και τσίπουρου.
Η πανίδα της περιοχής είναι πλούσια και γίνεται προορισμός για κυνηγούς. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει την υπέροχη θέα της Ποταμιάς και του Ολύμπου, από τις περιοχές της Οξυάς, του Μπαρτζόλακου και Κρεμαστού. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει και στο πέτρινο τοξωτό γεφύρι του Μπακάλη, όπως λέγεται.
