Κινήσεις απαλές και ήρεμες. Αίσθηση απόλυτης ελευθερίας. Δέσιμο με τη φύση και με το άλογο. Έτσι περιγράφουν οι άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί με την ιππασία, το αίσθημα που τους δίνει η εμπειρία τους. Αυτά ακριβώς τα συναισθήματα «εκμεταλλεύεται» και η θεραπευτική ιππασία για να βοηθήσει άτομα με κινητικά προβλήματα, άτομα με κινητική, νοητική ή συναισθηματική υστέρηση. Μια μέθοδος θεραπείας που τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλη άνθιση και εσχάτως εφαρμόζεται και στη Λάρισα.
Κείμενο: Παναγιώτα Φούντα / Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Ευθυμιόπουλος
Μπορεί η θεραπευτική ιππασία να ακούγεται ως μια ακόμη μοντέρνα μορφή θεραπείας, όμως στην πραγματικότητα έχει της ρίζες της στην αρχαιότητα. Τα τελευταία χρόνια η συγκεκριμένη μέθοδος επανήλθε στο προσκήνιο εξαιτίας των ευεργετικών δράσεων που έχει σε άτομα με δυσκολίες ψυχικής ή κινητικής φύσης. Η Πετρούλα Πετρίκη είναι η συντονίστρια της ομάδας θεραπευτικής ιππασίας του Ιππικού Κέντρου Θεσσαλίας. Μέσα από τις σπουδές της στη Γυμναστική Ακαδημία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το άθλημα της ιππασίας, αποφάσισε να ασχοληθεί με την θεραπευτική διάσταση του αθλήματος. Στη συνέχεια, ειδικεύτηκε στο αντικείμενο, εκπαιδεύτηκε στον Πανελλήνιο Σύλλογο Ιπποθεραπευτών και Εκπαιδευτών Θεραπευτικής Ιππασίας (ΠΑΣΙΕΘΙ) απέκτησε το δικό της άλογο και πλέον εργάζεται με παιδιά αλλά και ενήλικες που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας. Η Πετρούλα συμμετέχει στο πρόγραμμα θεραπευτικής ιππασίας που για δεύτερη χρονιά εφαρμόζεται σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γονέων Κηδεμόνων και Φίλων Ατόμων με Αυτισμό. Όμως σε επικοινωνία μαζί της μπορεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα οποιοσδήποτε το επιθυμεί χωρίς να ανήκει σε κάποιον σύλλογο.
Τι είναι η θεραπευτική ιππασία
Η θεραπευτική ιππασία είναι μια εναλλακτική, ολιστική, θεραπευτική προσέγγιση για άτομα με ειδικές ανάγκες, στην οποία το άλογο χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό μέσο. Δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις κλασικές θεραπευτικές μεθόδους, αλλά τις συμπληρώνει. Πρόκειται για μια μέθοδο που στοχεύει στην ενεργοποίηση του κεντρικού νευρικού συστήματος και ρυθμίζει τις κινητικές, αισθητηριακές, γνωστικές, ψυχολογικές και κοινωνικές λειτουργίες. Για την ενίσχυση αυτών των ερεθισμάτων γίνεται παρέμβαση από τον εκπαιδευτή με αλλαγές στη θέση του αναβάτη και την ταχύτητα του αλόγου και κινητικές ασκήσεις. Στόχος είναι να προσφέρεται τελικά στον αναβάτη ένα πολυαισθητηριακό περιβάλλον με στόχο την ανάπτυξη του αισθητικοκινητικού και οπτικοκινητικού συστήματος και συνάμα τη βελτίωση της ισορροπίας, των αντανακλαστικών, του συντονισμού των κινήσεων κλπ. Γι’ αυτό τα οφέλη της απορρέουν είναι πολλαπλά και βοηθούν στη βελτίωση της υγείας και ζωής του ανθρώπου. Μπορεί να εφαρμοστεί σε άτομα με εγκεφαλική παράλυση, μυϊκή δυστροφία, δισχιδή ράχη, βλάβες του νωτιαίου μυελού, σκλήρυνση κατά πλάκας, τύφλωση, κώφωση, ψυχολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα, σύνδρομο Down, δυσκολίες μάθησης, νοητική υστέρηση, προβλήματα συμπεριφοράς, διάσπαση προσοχής, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές και αυτισμό.
Ανάμεσα στους λόγους που έχουν καθιερώσει το άλογο ως θεραπευτικό μέσο είναι το γεγονός ότι είναι η δυνατότητα ίππευσης και η ιδιαίτερη κίνηση του που μεταδίδει πολλαπλά ερεθίσματα στον αναβάτη, ενώ έχει και έντονο ψυχαγωγικό ρόλο. Ταυτόχρονα, το άλογο είναι ισχυρό κίνητρο για τα παιδιά, αφού είναι ένα ζώο όμορφο, που εμφανίζεται σε παιδικά παραμύθια και κινούμενα σχέδια με ρόλους ηρωικούς και συχνά αποτελεί τον πόθο μικρών παιδιών.
Θεραπευτική εκπαιδευτική ιππασία και αυτισμός
Η συνεδρία θεραπευτικής εκπαιδευτικής ιππασίας παιδιού με αυτισμό είναι αποτέλεσμα της συλλογικής εργασίας μιας τετραμελούς ομάδας. Την ομάδα αποτελούν το παιδί και το άλογο, που είναι οι πρωταγωνιστές, ο οδηγός του αλόγου, ένα άτομο που παρέχει πλαϊνή στήριξη στον αναβάτη και ο εκπαιδευτής που είναι υπεύθυνος για το σχεδιασμό και την καλή διεξαγωγή του προγράμματος, ενώ παρέχει, επίσης, πλαϊνή στήριξη. Κατά τη διάρκεια των συνεδριών γίνεται προσπάθεια να προωθηθεί η γνώση και κατάκτηση διαφόρων δεξιοτήτων και εννοιών μέσω διαφόρων παιχνιδιών. Στη φάση αυτή χρησιμοποιούνται διάφορα αντικείμενα όπως μπάλες σε διάφορα μεγέθη και χρώματα, κρίκοι, κώνοι και στεφάνια, λούτρινα κουκλάκια κλπ. Για την επικοινωνία με τα παιδιά μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθούν ερεθίσματα από τη φύση, ενώ πάντα δίνεται έμφαση στην αλληλεπίδραση του παιδιού με το σύνολο της ομάδας. Ακόμα, μέσω των συνεδριών καλλιεργείται ο σεβασμός και η αγάπη προς τα ζώα καθώς τα παιδιά δημιουργούν μια αυθεντική άμεση σχέση με το άλογο. Αυτό ενισχύεται με το να του δίνουν άμεσα παραγγέλματα ή να το επιβραβεύουν είτε ακόμη με τη συμμετοχή τους στη φροντίδα του ζώου. Μαθαίνουν επίσης να λειτουργούν σε ομάδα, αλληλεπιδρούν και αναπτύσσουν αισθήματα συνεργασίας και υπευθυνότητας, ενώ καλλιεργείται η υπομονή και ο αυτοέλεγχος. Όπως είναι φυσικό, η σχέση με το άλογο και η ίππευση λειτουργούν θετικά στο να ξεπεραστούν τυχόν φοβίες και ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση.
