Το νομοσχέδιο που βασίζεται σε πρόταση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και θα καταθέσει προσεχώς προς διαβούλευση περιλαμβάνει τα εξής βασικά σημεία:
«1. Σταδιακή επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
Επί δεκαετίες η υποχρεωτική εκπαίδευση έχει καθηλωθεί με όριο το 15ο έτος. Επεκτείνουμε την υποχρεωτική εκπαίδευση έως το 18ο έτος για τη γενιά που ξεκινά το σχ. έτος 2017-8 την Α’ Λυκείου.
2. Εγκαθίδρυση «πολυκλαδικότητας», δυνάμει ενιαία αντιμετώπιση του Λυκείου.
Προς το παρόν διατηρούνται οι διακριτές δομές ΓΕΛ και ΕΠΑΛ αλλά καθιερώνεται η μεταξύ τους επικοινωνία, δηλαδή ο «αλληλο-δανεισμός» μαθημάτων (διά ζώσης στην περίπτωση που τα δύο σχολεία συστεγάζονται, διαφορετικά εξ αποστάσεως, μέσω ειδικής πλατφόρμας).
3. Τάξεις γενικής παιδείας οι Α’ και Β’ Λυκείου, τάξη προπαρασκευής η Γ’ Λυκείου:
Η Α’ τάξη του ΓΕΛ και του ΕΠΑΛ, αποτελεί συνέχεια του Γυμνασίου, δηλαδή σχεδόν όλα τα μαθήματα είναι υποχρεωτικά για όλους/ες.
Η Β’ τάξη είναι μια μεταβατική τάξη, προβλέπονται περισσότερα μαθήματα επιλογής, ώστε οι μαθητές/τριες να δοκιμάσουν τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους (στο ΓΕΛ με τη μορφή επιλογών εμβάθυνσης, στο ΕΠΑΛ με τη μορφή μαθημάτων τομέα).
Στη Γ’ τάξη, που είναι τάξη προπαρασκευαστική είτε για τα ΑΕΙ είτε για την επαγγελματική ζωή μετά το Λύκειο, δίνεται έμφαση στα ενδιαφέροντα των μαθητριών και μαθητών, που διαμορφώνουν το προσωπικό τους ωρολόγιο πρόγραμμα, με λίγες διδακτικές ώρες αφιερωμένες στα κοινά για όλους μαθήματα.
4. Β’ και Γ’ ΓΕΛ: Λιγότερα μαθήματα, πολλές ώρες το καθένα.
Επιδιώκεται αύξηση των ωρών ανά μάθημα και μείωση των μαθημάτων. Στη Β’ ΓΕΛ τα περισσότερα μαθήματα θα είναι τετράωρα και στη Γ’ ΓΕΛ είναι εξάωρα.
Με αυτό το σύστημα επιτυγχάνονται τα εξής:
α) τα «ειδικά» μαθήματα (σχέδιο, μουσική, ξένες γλώσσες) διδάσκονται στο σχολείο, δεν επαφίενται σε εξωσχολική προετοιμασία,
β) όλα τα εξάωρα μαθήματα που παρακολουθούν οι μαθητές/τριες είναι μαθήματα που μετράνε στον βαθμό πρόσβασης στα ΑΕΙ (άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο), οπότε θεραπεύεται η παθογένεια της αδιαφορίας που παρατηρείται σήμερα στα μαθήματα που δεν παίζουν ρόλο στην εισαγωγή,
γ) επειδή αφιερώνονται 6 ώρες στα 4 μαθήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση, μειώνεται η ανάγκη εξωσχολικής υποστήριξης.
Αν κάποιος μαθητής/τρια δεν προτίθεται να συνεχίσει σπουδές στην τριτοβάθμια, επιλέγει μαθήματα που δίνουν εφόδια για την επαγγελματική ζωή του/της (ξένες γλώσσες, πληροφορική, πρακτική λογιστική…).
Ενημερωτικά: Στη Β’ ΓΕΛ στο ισχύον σύστημα υπάρχουν 18 μαθήματα (16 υποχρεωτικά και 2 προσανατολισμού σε 35 ώρες διδασκαλίας) στο προτεινόμενο 10 συνολικά (7 υποχρεωτικά και 3 επιλογής σε 34 ώρες διδασκαλίας). Στη Γ’ ΓΕΛ στο ισχύον σύστημα υπάρχουν 15 μαθήματα (9 υποχρεωτικά και 5 προσανατολισμού και 1 επιλογής σε 32 ώρες) στο προτεινόμενο υπάρχουν 7 μαθήματα (3 υποχρεωτικά και 4 επιλογής σε 29 ώρες)
5. Το απολυτήριο βασισμένο κυρίως σε ενδοσχολικές και λιγότερο σε διασχολικές διαδικασίες.
Το απολυτήριο της Γ’ λυκείου προκύπτει:
Α. σε ένα ποσοστό από τους βαθμούς των 2 τετραμήνων. Οι βαθμοί των τετραμήνων λαμβάνουν υπόψη τη συνολική συμμετοχή στην τάξη, καθώς και
1. το διαγώνισμα 1ου τετραμήνου το οποίο διεξάγεται σε όλα τα σχολεία συγκεκριμένη μέρα για κάθε μάθημα, με θέματα που καταθέτουν σε ειδική πλατφόρμα τα χαράματα της ίδιας μέρας επιτροπές έμπειρων εκπαιδευτικών από όλες τις περιφέρειες και με αυτόματη διόρθωση των απαντήσεων (ηλεκτρονικό σύστημα),
2. μια εκτενή εργασία που πραγματοποιείται για κάθε μάθημα εντός του σχολείου υπό την καθοδήγηση και την επίβλεψη του/της εκπαιδευτικού του μαθήματος, που κατατίθεται σε ειδική πλατφόρμα όπου ελέγχεται για την περίπτωση αντιγραφής και που βαθμολογείται ανώνυμα από αξιολογητές ειδικού μητρώου.
Β. σε ένα ποσοστό από τους βαθμούς κεντρικά οργανωμένων εξετάσεων στις οποίες τα γραπτά διορθώνονται ανώνυμα.
Το διαγώνισμα τετραμήνου και η εκτενής εργασία, που αξιολογούνται ανώνυμα, μειώνουν τις πιέσεις των γονιών προς τους/τις εκπαιδευτικούς για υψηλούς βαθμούς που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές επιδόσεις των παιδιών τους. Μαζί με τη συμμετοχή στις κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις συμβάλλουν στο κύρος του απολυτηρίου και στην αξιοπιστία του. Έτσι, ενώ το απολυτήριο αποτυπώνει κυρίως ενδοσχολικές διαδικασίες, υπόκειται και σε κάποιες εξωτερικές «αντικειμενικές» διαδικασίες που διασφαλίζουν την εγκυρότητά του.
6. Ο τρόπος εισαγωγής στην τριτοβάθμια
Κεντρικά οργανωμένες εξεταστικές διαδικασίες πραγματοποιούνται δύο φορές τον χρόνο: τέλος Ιανουαρίου (διαγωνίσματα τετραμήνου) και τον Ιούνιο. Τα διαγωνίσματα του Ιανουαρίου θα συμμετέχουν στον βαθμό πρόσβασης με ένα ποσοστό μόνον αν βελτιώνουν τον βαθμό του Ιουνίου, αλλιώς δεν θα μετράνε. Αυτή η ευκαιρία για βελτίωση είναι ένα πολύ σημαντικό «μπόνους» για τους μαθητές και ταυτόχρονα «αποδραματοποιεί» τις τελικές εξετάσεις.
Ο βαθμός πρόσβασης προκύπτει από κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις και από τον βαθμό του απολυτηρίου. Την πρώτη χρονιά εφαρμογής η συμμετοχή του απολυτηρίου στον βαθμό πρόσβασης θα είναι περιορισμένη (μέγιστο 20%) και σταδιακά θα αυξάνεται, καθώς θα εμπεδώνεται η εμπιστοσύνη στην ενδοσχολική αξιολόγηση.
Με το νέο σύστημα, που δεν περιορίζεται στην επίδοση σε τρίωρες πανελλαδικές εξετάσεις αλλά συμπεριλαμβάνει και την αξιολόγηση της επίδοσης των υποψηφίων κατά τη διάρκεια της φοίτησης στη Γ’ τάξη, η είσοδος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προσδένεται ισχυρότερα στην εντός του σχολείου εκπαιδευτική πράξη.
Οι κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις του Ιουνίου αφορούν τρία (3) μαθήματα. Πλην της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας, που είναι μάθημα κοινό για όλους, τα υπόλοιπα δύο είναι μαθήματα εμβάθυνσης, που επιλέγει κάθε μαθητής/τρια.
Εφόσον επιδιώκει την εισαγωγή του/της στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, επιλέγει ζεύγος μαθημάτων, που δίνει πρόσβαση σε συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο. Ως 3ο μάθημα εμβάθυνσης , είτε επιλέγει μάθημα που συνδυάζεται με κάποιο μάθημα του αρχικού ζεύγους δημιουργώντας νέο ζεύγος, που δίνει πρόσβαση και σε άλλο επιστημονικό πεδίο, είτε επιλέγει μάθημα που προαπαιτείται για συγκεκριμένα τμήματα (σε συνδυασμό με το ζεύγος που επέλεξε), δηλ. σχέδιο, ξένες γλώσσες, μουσική, είτε απλώς επιλέγει ένα μάθημα που τον ενδιαφέρει.
7. Αλλαγές περιεχομένου, μεθόδων διδασκαλίας και αξιολόγησης.
Οι αλλαγές στη δομή θα συνοδευτούν με περαιτέρω αλλαγές στο περιεχόμενο των μαθημάτων (διεπιστημονική προσέγγιση, συσχέτιση με την πραγματικότητα…) και στις πρακτικές διδασκαλίας και αξιολόγησης. Παράλληλα, θα μεταβληθεί και ο τρόπος αξιολόγησης, ώστε να μην αξιολογείται η ικανότητα απομνημόνευσης αλλά η ικανότητα αναπλαισίωσης της γνώσης σε νέο, άγνωστο περιβάλλον. Σε αυτή την κατεύθυνση σχεδιάζεται συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
8. Στόχος ο δημοκρατικός, ενεργός, σκεπτόμενος, δημιουργικός πολίτης: Δημιουργικές δραστηριότητες και μαθητικές κοινότητες.
Παρά τον προπαρασκευαστικό χαρακτήρα της Γ’ Λυκείου, η τάξη αυτή υπηρετεί και τους γενικότερους στόχους της εκπαίδευσης. Αυτό επιτυγχάνεται και με την ανανέωση του θεσμού των μαθητικών κοινοτήτων που εμπεδώνουν τις αρχές της δημοκρατίας και με την εισαγωγή του δίωρου των συλλογικών δημιουργικών δραστηριοτήτων (δράσεις αλληλεγγύης, οικολογικές, καλλιτεχνικές…) στον σχεδιασμό των οποίων θα παίζουν σημαντικό ρόλο οι μαθητικές κοινότητες».
