Της Μαρίνας
Αποστολοπούλου
Πυρετός δημιουργικότητας, όσον αφορά στη σύλληψη και υλοποίηση καινοτόμων προϊόντων στον αγροδιατροφικό και τον περιβαλλοντικό τομέα, επικρατεί στο ΤΕΙ Θεσσαλίας. Ομάδες φοιτητών υπό την επίβλεψη καθηγητών επιδίδονται με επιτυχία στην έρευνα την οποία μετατρέπουν σε δημιουργικότητα και σε συνεργασία με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, ένα προϊόν εργαστηρίου γίνεται προϊόν της αγοράς και κατοχυρώνεται με πατέντες σε αρκετές περιπτώσεις.
Στη βεντάλια σύλληψης και υλοποίησης ιδεών μπορεί να συναντήσει κανείς τα πάντα. Από χόρτο ταχείας ανάπτυξης σε κλειστούς χώρους για τη διατροφή των ζώων, μέχρι την παραγωγή κρέατος εργαστηρίου και από τη δημιουργία βραβευμένων προϊόντων όπως το σαλάμι χωρίς νιτρικά και νιτρώδη με πολυφαινόλες ελιάς και την KetsupEco χωρίς ζάχαρη μέχρι τρόπους για να διατηρείται περισσότερο ο χαλβάς Φαρσάλων.
Και όλα αυτά μέσα σε ένα περιβάλλον, όπου, όπως πολύ χαρακτηριστικά επισημαίνει, ο πρόεδρος του ιδρύματος, καθηγητής κ. Παναγιώτης Γούλας, «η Ελλάδα δεν μπορεί να θρέψει του Έλληνες διότι δεν παράγει και εισάγει προϊόντα του πρωτογενούς τομέα, των οποίων το κόστος αγγίζει τα 4,7 δισ. το χρόνο». Με το βόειο κρέας να κάνει «πρωταθλητισμό» στις εισαγωγές, ενώ φθάνουμε να εισάγουμε μέχρι και φασόλια και φακές.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, όπως επισημαίνει ο κ. Γούλας παρέχεται η δυνατότητα, η Πολιτεία να αντιμετωπίσει την ανεργία των νέων πτυχιούχων των γεωτεχνικών κλάδων και να μειώσει κάθετα ή ακόμη και να μηδενίσει πλήρως τις εισαγωγές προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, με την επιδότηση 20 χιλιάδων θέσεων εργασίας, συνδέοντάς τες με την παραγωγή προϊόντων που έχει έλλειψη το ελληνικό κράτος.
Οι καινοτόμες εφαρμογές
Πολλές από τις καινοτόμες εφαρμογές του ΤΕΙ Θεσσαλίας παρουσιάστηκαν πρόσφατα και τη Γεωργοκτηνοτροφική Έκθεση που διοργανώθηκε στη Λάρισα από τον Δήμο Λαρισαίων και εκεί οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να τις δουν στην πράξη.
Στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής οι καινοτομίες αφορούν στη φυτική παραγωγή και περιλαμβάνουν φυσικά ζιζανιοκτόνα, παραγωγή αιθέριων ελαίων, τεχνολογίες ασφάλειας στη γεωργία, νέες τεχνολογίες γεωργικής μηχανολογίας και αυτοματισμούς, συστήματα θερμοκηπίων για ελάχιστη κατανάλωση νερού και ενέργειας, αποδοτικές καλλιέργειες όπως καρυδιάς, σύστημα υδροπονικής χορτονομής.
Στη ζωική παραγωγή έχουν επιτευχθεί νέες μέθοδοι αναπαραγωγής προβάτων και χρήση πολυφαινολικών προσθέτων στην εκτροφή χοιριδίων. Ενώ στον τομέα του περιβάλλοντος μέθοδοι διαχείρισης απορριμμάτων για παραγωγή ενέργειας και λιπάσματος καθώς και οικολογικά και οικονομικά αποδοτικά αγροδασικά συστήματα.
Στον τομέα των τροφίμων το «μενού» περιλαμβάνει ελιές εμπλουτισμένες με πολυφαινόλες, επιδόρπιο με βιολογικό ρύζι χωρίς ζάχαρη, αλλαντικά με πολυφαινόλες, κέτσαπ χωρίς ζάχαρη με στέβια και ινουλίνη, χαλβά Φαρσάλων με βελτιωμένη διατηρισιμότητα και λειτουργικό γιαούρτι με βιταμίνη D,αρνάκι και κατσικάκι Π.Ο.Π Ελασσόνας.
20.000 ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Όπως επισημάνει στην «Ε», ο πρόεδρος του ΤΕΙ Λάρισας, καθηγητής Παναγιώτης Γούλας, η Ελλάδα σήμερα δεν μπορεί να θρέψει τους Έλληνες διότι δεν παράγει και εισάγει προϊόντα του πρωτογενούς τομέα, των οποίων το κόστος αγγίζει τα 4,7 δισ. το χρόνο, με «πρωταθλητές» το βόειο κρέας, το γάλα και τα τυροκομικά, τα οποία φθάνουν στα 2,2 δισ. το χρόνο. Ενώ εισάγουμε ακόμη και όσπρια (φασόλια φακές και ρεβίθια), ζωοτροφές, αρωματικά φυτά, αιθέρια έλαια και άλλα.
Ασχολούμαι με την κτηνοτροφία επισημαίνει επί 30 χρόνια και ουδέποτε είδα ένα σχέδιο και πρόγραμμα παραγωγής προϊόντων του πρωτογενούς τομέα που εισάγουμε, με σκοπό και στόχο: να μην πληρώνουμε συνάλλαγμα (αντικαθιστώντας τα εισαγόμενα με δικά μας προϊόντα), να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας και να αναχαιτίσουμε την απερήμωση της υπαίθρου.
Η Ελλάδα επισημαίνει ο κ. Γούλας, έχει το επιστημονικό προσωπικό και την τεχνογνωσία να αυξήσει την παραγωγή των προϊόντων που έχει ανάγκη αρκεί το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να έχει πρόγραμμα-σχέδιο και πολιτική βούληση. Πιστεύω, ότι για να βγούμε από την οικονομική κρίση πρέπει να στραφούμε μεθοδευμένα και με σχέδιο σε τρείς τομείς: τον πρωτογενή τομέα-ενέργεια, τον τουρισμός και την ναυτιλία.
Στην Ελλάδα υπογραμμίζει ο πρόεδρος του ΤΕΙ Θεσσαλίας, οι νέοι πτυχιούχοι των Γεωτεχνικών Σχολών της τελευταίας τριετίας, είναι άνεργοι σε ποσοστό 70% , την ίδια ώρα που το ελληνικό κράτος εισάγει προϊόντα πρωτογενούς τομέα, 4,7 δισ. όπως προανέφερα. Επομένως, κατά τη γνώμη μου για να καλύψει η Πολιτεία την ανεργία των νέων πτυχιούχων των γεωτεχνικών κλάδων και να μειώσει κάθετα η ακόμη και να μηδενίσει πλήρως τις εισαγωγές προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, πρέπει να επιδοτήσεις 20 χιλιάδες θέσεις νέων πτυχιούχων του κλάδου, συνδέοντάς τες με την παραγωγή προϊόντων που έχει έλλειψη το ελληνικό κράτος.
Όπως αναφέρει, ο κ. Γούλας, κατόπιν υπολογισμών το κόστος για τη δημιουργία των 20 χιλιάδων θέσεων εργασίας για πτυχιούχους Γεωτεχνικών Σχολών φθάνει το 1,4 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο μπορεί να αποσβεστεί μετά πάροδο 3 χρόνων με τη μείωση των εισαγωγών σε αγροτικά προϊόντα. Η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να μειώσει την ανεργία και βεβαίως την ανεργία των νέων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόταση που καταθέτει ο κ. Γούλας, είναι λεπτομερής και κοστολογημένη.
ΧΟΡΤΟ ΤΑΧΕΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Ανάμεσα στις λοιπές καινοτομίες που επεξεργάστηκε το ΤΕΙ Λάρισας στον πρωτογενή τομέα, συγκαταλέγεται και ένα σύστημα υδροπονίας για την παραγωγής χορτονομής προκειμένου να τρέφονται τα ζώα και σε περιόδους που δεν υπάρχει χορτάρι λόγω κλιματολογικών συνθηκών.
Πρόκειται για ένα σύστημα που δίνει τη δυνατότητα να παράγει φρέσκια, υγιεινή και θρεπτική χορτονομή, κάθε μέρα 365 μέρες τον χρόνο, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών (χειμώνα με πάγο, καλοκαίρι με καύσωνα),σε όση ποσότητα χρειάζεται ο κάθε κτηνοτρόφος για τη διατροφή των ζώων του καθημερινά.
Είναι καινοτόμες μονάδες οι οποίες σε ένα μικρό κλειστό και κλιματικά ελεγχόμενο χώρο, σε θερμοκρασία περίπου 20 βαθμών και υγρασία περίπου 60% , με μικρή ποσότητα νερού παράγουν σε 7 ημέρες από 1 κιλό σπόρο δημητριακών και μ 7 με 8 κιλά χορτονομή, απαλλαγμένη από μύκητες και παρασιτοκτόνα.
Η χορτονομή, όπως επισημαίνεται, είναι ιδανική τροφή για τα ζώα, γιατί περιέχει θρεπτικές ουσίες όπως πρωτεΐνες, άυλο, κάλιο, ασβέστιο, φωσφόρο, μαγνήσιο, νάτριο, χαλκό, σίδηρο, μαγγάνιο, ψευδάργυρο, μολυβδαίνιο και σελήνιο.
ΦΥΣΙΚΟ ΖΙΖΑΝΙΟΚΤΟΝΟ
Όλοι γνωρίζουμε την ευρεία συζήτηση και τον έντονο προβληματισμό που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, γύρα από τις βλαβερές συνέπειες για το περιβάλλον αλλά και για τον άνθρωπο, από τη χρήση των ζιζανιοκτόνων.
Το τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων του ΤΕΙ Θεσσαλίας, έρχεται να δώσει τη «λύση» με την δημιουργία, φυσικών σκευασμάτων φυτοπροστασίας, τα οποία περιέχουν δραστικά φυσικά συστατικά, τα οποία παράγονται από αιθέρια έλαια από ρίγανη και κανέλα. Δοκιμάστηκαν σε συνθήκες αγρού και θερμοκηπίου και παρουσίασαν υψηλή αποτελεσματικότητα. Επιπλέον ήταν απόλυτα συμβατά με το νερό και συμπεριφέρθηκαν πολύ καλά κατά την εφαρμογή τους με κοινά μέσα (ψεκαστικά) εφαρμογής φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Κατά συνέπεια μπορούν να αποτελέσουν ένα αποτελεσματικό και εύχρηστο εργαλείο των παραγωγών στον «πόλεμο» κατά των ζιζανίων, χωρίς να επιβαρύνεται το περιβάλλον.
Η μέθοδος παρασκευής των φυσικών σκευασμάτων με δραστικά συστατικά και αιθέρια έλαια, έχει κατοχυρωθεί στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.
ΤΡΟΦΙΜΑ ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΑ
Στο αγροδιατροφικό τομέα, το ΤΕΙ Θεσσαλίας έχει να παρουσιάσει και δυο βραβευμένα προϊόντα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Διαγωνισμού Καινοτόμων Οικολογικών Τροφίμων, Ecotrophelia, στον οποίο συμμετείχε το Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων το οποίο είναι το μόνο σε επίπεδο περιφέρειας που έχει ως γνωστικό αντικείμενο αποκλειστικά τα τρόφιμα.
Πρόκειται για το μοναδικό ΤΕΙ που συμμετέχει τα δύο τελευταία χρόνια στον εν λόγω διαγωνισμό, τον οποίο διοργανώνει ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο διαγωνισμός αφορά κυρίως σε ομάδες φοιτητών που «αναπτύσσουν» ένα προϊόν υπό την επίβλεψη ενός καθηγητή και σε συνεργασία με μία επιχείρηση, προκειμένου το προϊόν να είναι έτοιμο να μπει στο ράφι.
Στο πλαίσιο αυτό τις δυο τελευταίες χρονιές, προϊόντα που ανέπτυξε το Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων του ΤΕΙ Λάρισας απέσπασαν το τρίτο βραβείο. Πρόκειται για:
* Σαλάμι «διά ελαίας και αέρος»
Είναι χωρίς συντηρητικά καθώς αντικαταστάθηκαν τα νιτρικά και νιτρώδη τα οποία είναι επιβαρυντικά για τον οργανισμό με πολυφαινόλες ελιάς που βοηθούν στη ζύμωση, βοηθούν στη συντήρηση του χρώματος και του αρώματος καθώς και στη μικροβιακή σταθερότητα και τελικά οδηγούν στην παραγωγή ενός εξαιρετικού προϊόντος.
Το συγκεκριμένο προϊόν μάλιστα έχει ήδη βγει στην αγορά, μέσω εταιρίας κρεατοσκευασμάτων από την Καρδίτσα και έχει πατενταριστεί. Έτυχε, δε εξαιρετικής αποδοχής και από την εγχώρια αγορά αλλά και από την ευρωπαϊκή επίσης.
* KetsupEco
Πρόκειται για τη γνωστή κέτσαπ αλλά, χωρίς ζάχαρη με στέβια και ινουλίνη, καθώς και με πρεβιοτικές ιδιότητες και χωρίς συντηρητικά, όπως αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων, χημικός, Θανάσης Μανούρας. Με τη χρήση στέβιας αντί ζάχαρης, η οποία είναι χαμηλής θερμιδικής αξίας, αποφεύγονται οι αρνητικές επιδράσεις της ζάχαρης, χωρίς όχι μόνον να επηρεαστεί η γλυκόξινη γεύση- επίγευση, αλλά και να βελτιωθεί επιπλέον. Ακόμη, προστέθηκε η ινουλίνη, φυσικός πολυσακχαρίτης, η οποία είναι ένα ισχυρό πρεβιοτικό που χρησιμοποιήθηκε σε συνδυασμό με άμυλο καλαμποκιού, ώστε να επιτευχθεί η συνεκτικότητα και η ομοιομορφία της δομής το προϊόντος, αλλά και για να παρέχει τις πρεβιοτικές ιδιότητες στο προϊόν, καθιστώντας το έτσι ένα βιολειτουργικό τρόφιμο. Επιπλέον η ινουλίνη έχει την ιδιότητα να μην αυξάνει το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα και έτσι το προϊόν μπορεί άφοβα να καταναλωθεί από άτομα που δεν μπορούν να μεταβολίσουν τη ζάχαρη. Ακόμη οι γλυκοζίτες της στεβιόλης έχουν την ιδιότητα να είναι 400 φορές πιο γλυκές από τη ζάχαρη με τη διαφορά όμως ότι δεν προκαλούν τερηδόνα και δεν αυξάνουν το σωματικό βάρος. Ενώ το προϊόν έχει έντονο οικολογικό χαρακτήρα μιας και η κύρια πρώτη ύλη προέρχεται από πιστοποιημένες βιολογικές ντομάτες.
Το KetsupEco μπορεί να διατεθεί προς πώληση στην αγορά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ενώ ο απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα νέο ελληνικό προϊόν κέτσαπ, που θα περιέχει στέβια αντί για ζάχαρη προκειμένου να επιτευχθεί χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης. Επιπλέον στόχος είναι να ενημερωθούν και να πεισθούν για την ωφελιμότητα το προϊόντος, οι ελληνίδες μητέρες ώστε να το δίνουν άφοβα στα παιδιά τους.
ΑΛΛΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Πέραν όμως των δυο αυτών βραβευμένων προϊόντων, η παραγωγή του ΤΕΙ Θεσσαλίας σε καινοτόμα διατροφικά προϊόντα είναι πλούσια. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται:
*Lactomelo: Είναι ένα βιολειτουργικό επιδόρπιο με βιολογικό ρύζι, γάλα, μέλι και ινουλίνη χωρίς συντηρητικά. Η καινοτομία του προϊόντος είναι διπλή, καθώς περιέχει βιολογικά συστατικά ικανοποιώντας έτσι την ανάγκη του σύγχρονου καταναλωτή για φιλοπεριβαλλοντικά τρόφιμα και ταυτόχρονα έχει ως στόχο να ικανοποιήσει τους καταναλωτές που απαιτούν φυσικές γλυκαντικές ύλες και ίνες στη διατροφή τους, που συμβάλλουν στο μοντέλο της υγιεινής διατροφής.
*Double Joy: Επιδόρπιο υψηλό σε πρωτεΐνες και χαμηλό σε λιπαρά χωρίς συντηρητικά.
Πρόκειται για ένα επιδόρπιο με κρέμα και ζελέ, που επιδεικνύει ένα οικολογικό προφίλ, λόγω της χρήσης βιολογικών χυμών από σταφύλι και ρόδι. Ενώ εμπεριέχει και υποπροϊόντα τυροκομείων μέσω της προσθήκης πρωτεϊνών ορού γάλακτος. Δεν περιέχει συντηρητικά και θεωρείται υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες ενώ έχει χαμηλά λιπαρά.
*Χαλβάς Φαρσάλων διαρκείας: Ενώ ο φαρσαλινός χαλβάς θεωρείται μία ξεχωριστή και δημοφιλής γλυκιά λιχουδιά, έχει ένα μειονέκτημα: δεν έχει διάρκεια ζωής. Αν το προϊόν δεν καταναλωθεί άμεσα τότε δεν τρώγεται γιατί πράγματι γίνεται «σαπουνέ». Προκειμένου να αυξηθεί το όριο ζωής του χαλβά, πραγματοποιήθηκε η προσθήκη φυτικών συστατικών όπως απλού αμύλου, τροποποιημένου αμύλου, κιρώδους καλαμποκιού, ζελατίνης, λεκιθίνης και σιστέρνας, τα οποία μπορούν να μεταβάλλουν τόσο την υφή όσο και τη διατηρησιμότητα.
Έχει δε κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας.
Κρέας εργαστηρίου!
Ανάμεσα στις λοιπές καινοτόμες μελέτες του ΤΕΙ Θεσσαλίας περιλαμβάνεται και μία που αφορά στην προοπτική δημιουργίας κρέατος στο εργαστήριο, χωρίς εκτάσεις και σταβλικές εγκαταστάσεις. Πρόκειται για την πτυχιακή εργασία του Νίκου Γαλανομάτη υπό την επίβλεψη του δρ. Παναγιώτη Γούλα.
Όπως επισημαίνεται η συμβατική παραγωγής κρέατος είναι αναποτελεσματική και μη βιώσιμη, με μεγάλη μείωση της ποσότητας του γλυκού νερού και τη χρήση ιδιαίτερα μεγάλου κομματιού της γεωργικής γης. Είναι, η κύρια αιτία απώλειας της βιοποικιλότητας και προκαλεί περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από ότι το σύνολο του τομέα των μεταφορών.
Το κρέας που παράγεται in vitro έχει προταθεί ως μία ανθρώπινη, ασφαλής και ωφέλιμη για το περιβάλλον εναλλακτική λύση για την σφαγή των ζώων ως πηγή μυϊκού ιστού. Η βασική μεθοδολογία του in vitro συστήματος παραγωγής κρέατος, περιλαμβάνει καλλιέργεια του μυϊκού ιστού μέσα σε ένα υγρό μέσο σε μεγάλη κλίμακα, με το μεγαλύτερο πλεονέκτημα να είναι οι ελεγχόμενες και χειραγωγίσιμες συνθήκες παραγωγής.
Αν ένα τέτοιο προϊόν, παράγεται με όλα τα χαρακτηριστικά του κρέατος, το οποίος θα έχει ωραία γεύση, υφή, χρώμα και είναι ασφαλές και φθηνό, οι άνθρωποι είναι πολύ πιθανόν να το καταναλώσουν, επισημαίνεται. Το κρέας του εργαστηρίου είναι σχεδόν εδώ και μπορεί να παρέχει μία φθηνή πηγή πρωτεΐνης για τις αναπτυγμένες και τις υπανάπτυκτες χώρες.
