Τα προσφυγόπουλα, η πλέον ευάλωτη ομάδα ατόμων, αντιμετωπίζουν επίσης μια νέα πραγματικότητα αναζητώντας μια νέα αρχή και το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση.
Η λαρισινή κοινωνία θα κληθεί σύντομα να δεχθεί τα προσφυγόπουλα στα σχολεία με τα παιδιά της. Εκεί θα δοκιμαστεί η παιδεία της, τα ταμπού που τυχόν υπάρχουν και πιθανόν να βγουν στην επιφάνεια προβληματισμοί, φόβοι, όπως έχουν εμφανιστεί είτε σε μεγάλο είτε σε μικρό βαθμό, από γονείς άλλων κοινωνιών, που βρέθηκαν σε αυτή τη θέση.
Η γνώση βέβαια για το νέο που θα έρθει, είναι πάντα ο καλύτερος σύμμαχος της αλλαγής. Γονείς και εκπαιδευτικοί θα είναι καλό να γνωρίζουν και πιθανόν έτσι ,να δεχθούν ομαλά, τη νέα πραγματικότητα, αν ξέρουν ότι όλα όσα έχουν προγραμματιστεί, στηρίζονται και στη βάση να μην διαταραχθεί η ομαλή σχολική ζωή των παιδιών τους.
Όμως τι ακριβώς προγραμματίστηκε; Ποια σχολεία θα υποδεχθούν τα προσφυγόπουλα; Τι ανάγκες τους θα καλυφθούν; Πώς θα γίνει η ένταξή τους σε μια σχολική κοινότητα; Είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι οι εκπαιδευτικοί να δημιουργήσουν γέφυρες σύνθεσής τους με τα ελληνόπουλα;
Η διευθύντρια της Διεύθυνσης Περιφερειακής Εκπαίδευσης Θεσσαλίας (Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας) , κ. Ελένη Αναστασοπούλου, μίλησε στην «Ε», για όλα αυτά και απαντά:
*Κυρία Αναστασοπούλου, γονείς σε διάφορα μέρη της Ελλάδας αντέδρασαν διαμαρτυρόμενοι για την εισαγωγή προσφυγόπουλων μαθητών στα σχολεία και δημιουργήθηκαν προβλήματα στην ομαλή ένταξή τους. Τι μαρτυρά αυτή η άρνηση;
-«Αντιλαμβάνομαι την ανησυχία των γονέων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν συμμερίζομαι τις ακραίες αντιδράσεις. Να επισημάνω ότι είναι επιθυμητή η δημιουργική συνεργασία με στόχο την ανταλλαγή απόψεων για τη βελτίωση των συνθηκών φοίτησης, όπου χρειάζεται.
Σε αντίθεση βεβαίως με ακραίες τοποθετήσεις και αρνητικές στάσεις, απέναντι σε νομικά κατοχυρωμένα δικαιώματα και κυρίως στα δικαιώματα των παιδιών τα οποία είναι αδιαμφισβήτητα.
Εξάλλου ο ν. 3386/2005, αρ. 72 για την πρόσβαση των ανήλικων υπηκόων τρίτων χωρών στην εκπαίδευση αναφέρει ότι «Ανήλικοι υπήκοοι τρίτων χωρών, που διαμένουν στην Ελληνική Επικράτεια, υπάγονται στην υποχρεωτική σχολική φοίτηση, όπως και οι ημεδαποί».
Ως εκ τούτου η υποδοχή και η φοίτηση των παιδιών-προσφύγων στα σχολεία υποδοχής, δεν τελούν υπό τη διακριτική ευχέρεια κανενός».
* Ποια είναι η ευθύνη και ο ρόλος των εκπαιδευτικών, μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις; Είναι ενιαίος –τουλάχιστον από παιδαγωγικής άποψης- ο τρόπος αντιμετώπισης των προσφυγόπουλων από τους εκπαιδευτικούς ή υπόκειται κι αυτός στις κοινωνικοπολιτικές απόψεις του κάθε δασκάλου;
-«Για τους εκπαιδευτικούς συνιστά υπηρεσιακή υποχρέωση και οφείλουν να προφυλάξουν όλα τα παιδιά, πρόσφυγες και μη, από εκδηλώσεις με ρατσιστικές ή ξενοφοβικές προεκτάσεις.
Στο σχολείο, όπως και σε όλη την κοινωνία, η συνύπαρξη κι ο διάλογος των πολιτισμών ανοίγει ένα δίαυλο επικοινωνίας, κατανόησης και αλληλεγγύης για όλους.
Επιτρέψτε μου να αναφέρω ένα μικρό απόσπασμα μιας ιστορίας…
«Έφυγαν νύχτα. Περπάτησαν για πολλές μέρες, πέρασαν μεγάλες ταλαιπωρίες κι εγκαταστάθηκαν σε ξένη γη. Το μικρό παιδί και οι γονείς του εξαναγκάζονται να φύγουν, για να γλιτώσουν από την απειλή του θανάτου. Καταδιωγμένοι, κουρασμένοι, πεινασμένοι, τρομαγμένοι… Μάτια τρομαγμένα, ανήσυχα, ψυχές κουρασμένες και φοβισμένες. Ζητούν ένα στοργικό βλέμμα, ένα φιλικό χέρι, λίγο ζεστό φαγητό, έναν καλό λόγο».
Δεν είναι η ιστορία κάποιου από τα παιδιά-πρόσφυγες, είναι το μάθημα «Ο Ιησούς διωκόμενος, καταφεύγει στην Αίγυπτο» από το βιβλίο Θρησκευτικών της Δ΄ Δημοτικού, το οποίο και καταλήγει με τον λόγο του Χριστού: «Ξένος ήμουν και με φροντίσατε… Αν κάνατε κάποιο καλό σ’ έναν από τους ταπεινούς αδελφούς μου, είναι σαν να το κάνατε σ’ εμένα…».
Η προσφυγιά δεν είναι φαινόμενο των καιρών. Η παγκόσμια ιστορία είναι διάσπαρτη από μετακινήσεις κάθε τύπου: προσφυγιά, μετανάστευση, ανταλλαγές πληθυσμών με κοινό βίωμα το «ξένος σε ξένο τόπο». Το έζησαν οι παππούδες μας ως πρόσφυγες, το ζούμε τώρα εμείς και τα παιδιά μας ως μετανάστες, εργατικού ή επιστημονικού τύπου.
Ίσως αυτή η προσφυγιά που βιώνουμε σήμερα και καλούμαστε να διαχειριστούμε με τη χώρα μας να βρίσκεται στο αποκορύφωμα της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, να είναι η χειρότερη προσφυγική κρίση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία εξωθεί εκατομμύρια συνανθρώπους σε αναγκαστική μετακίνηση.
Από τη Διεθνή Σύμβαση της Γενεύης του 1951, για το καθεστώς των προσφύγων προκύπτει ότι η διεθνής κοινότητα αναλαμβάνει την προστασία των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους αφού οι χώρες τους τελούν σε συγκρούσεις ή εμφύλιες διαμάχες. Από τα παραπάνω συνάγεται η υποχρέωση και της δικής μας χώρας απέναντι στους πρόσφυγες.
Ανάμεσα σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που προέρχονται από σπαρασσόμενες χώρες, όπως η Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, υπάρχουν πολλά παιδιά, πολλά εξ αυτών ασυνόδευτα. Το χρέος απέναντι στα παιδιά –πρόσφυγες είναι διπλό καθώς απορρέει και από το άρθρο 2 της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού, την οποία έχει επικυρώσει και η χώρα μας, και καθορίζει ότι κάθε παιδί έχει τα ίδια δικαιώματα, ανεξάρτητα από την ταυτότητα, από την εθνικότητα, τη γλώσσα του, τη θρησκεία, το φύλο, τις παραδόσεις του.
Επομένως δεν τίθεται καμία αμφισβήτηση ως προς τα δικαιώματα ούτε και ως προς τις υποχρεώσεις μας απέναντι στα παιδιά-πρόσφυγες.
Παιδιά που βίωσαν τη φτώχεια, την εξαθλίωση, την απελπισία, την απειλή του θανάτου, την πρόσκαιρη ή μόνιμη απώλεια της πατρίδας τους. Η πατρίδα εκτός από την υλική υπόσταση, η οποία ορίζεται από τα σύνορα και τα εδάφη, έχει και εννοιολογικό χαρακτήρα και προσδιορίζεται από την προσωπική εμπειρία του καθενός.
Αυτή την προσωπική εμπειρία, που έχει να κάνει με συναισθήματα, με μνήμες, με εμπειρίες, με χαρές και λύπες οι οποίες σημαδεύουν την παιδική ηλικία κυρίως, έχουμε χρέος, ως παιδαγωγοί και ως άνθρωποι να συμβάλλουμε ώστε να βιωθεί και να εγγραφεί στη μνήμη των παιδιών –προσφύγων ως μια θετική εμπειρία».
«ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ» ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
*Η λαρισινή κοινωνία, θα κληθεί σύντομα να «δοκιμαστεί» κι αυτή με τη φοίτηση προσφυγόπουλων στα σχολεία της, καθότι εγκαταστάθηκαν πριν λίγες μέρες οι πρώτοι (αραβόφωνοι) πρόσφυγες στο Κουτσόχερο. Ποιος προγραμματισμός έχει γίνει μέχρι σήμερα για να επιτευχθεί ομαλά, αυτός ο στόχος (περιλαμβάνει την προετοιμασία μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων της τοπικής κοινωνίας);
-«Η Λαρισινή κοινωνία όπως και η ευρύτερη ελληνική κοινωνία καλείται να δοκιμαστεί στο πεδίο της δημοκρατίας, που στηρίζει την ύπαρξη της στην προστασία των αδυνάτων και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εξάλλου οι μνήμες της προσφυγιάς διατηρούνται έντονες στον τόπο μας και είμαι βέβαιη ότι η έμπρακτη αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο και η προστασία των πλέον ευάλωτων μελών, όπως είναι τα παιδιά θεωρείται αδιαπραγμάτευτη αξία.
Ο προγραμματισμός και σχεδιασμός αφορά καταρχάς στην πρόσληψη του συντονιστή στις Δομές Υποδοχής για την Εκπαίδευση των προσφύγων και σε δεύτερη φάση την πρόσληψη των αναπληρωτών εκπαιδευτικών. Η συντονίστρια του Κουτσόχερου κ. Μακρή σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Α/βάμιας και Β/βάμιας Εκπ/σης διερευνούν, μεριμνούν και οργανώνουν τις προϋποθέσεις για την ομαλή ένταξη των παιδιών-προσφύγων, όταν βέβαια ολοκληρωθεί η εγκατάστασή τους στο Κουτσόχερο.
Αναπτύσσονται συνεργασίες με όλους τους φορείς, Δήμο, Νοσοκομεία, εθελοντικές οργανώσεις και όποιον άλλο εμπλέκεται έτσι ώστε να εξασφαλιστούν οι συνθήκες υγιεινής και ασφαλούς διαβίωσης και να προληφθεί οποιαδήποτε δυσκολία».
* Επιλέχθηκαν τα σχολεία που θα φιλοξενήσουν τάξεις υποδοχής προσφυγόπουλων στη Λάρισα και αντίστοιχα οι εκπαιδευτικοί που θα διδάξουν;
-«Δεν επιλέχθηκαν ακόμη τα σχολεία, διότι δεν γνωρίζουμε ούτε τον ακριβή αριθμό των παιδιών, ούτε και τις ηλικίες τους έτσι ώστε να προγραμματίσουμε τον αριθμό των τμημάτων, των απαιτούμενων εκπαιδευτικών, των υποδομών και των υλικών που θα χρειαστούμε. Ωστόσο είμαστε σε ετοιμότητα και διερευνούμε κάθε πιθανή λύση.
Η συγκυρία, εξαιτίας της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, είναι εξαιρετικά δύσκολη για τη χώρα μας, η οποία αγωνίζεται να αντεπεξέλθει τόσο στις διεθνείς όσο και στις εσωτερικές της υποχρεώσεις. Ας μην προσθέσουμε στην υπάρχουσα και μια ακόμη ανθρωπιστική κρίση με την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό από το δικαίωμα στη μόρφωση, το δικαίωμα στη ζωή, στο όνειρο και σε ένα καλύτερο αύριο των παιδιών με προσφυγική καταγωγή.
Ας δώσουμε στην έννοια της πατρίδας τη γεύση της αποδοχής, της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς και της αγάπης».
Συνέντευξη: Λένα Κισσάβου
