Τα τελευταία χρόνια έχουν προβληθεί πολλά περιστατικά Αιφνίδιων Καρδιακών Ανακοπών σε αθλητικούς χώρους, με χαρακτηριστική την περίπτωση του 24-χρονου ποδοσφαιριστή Fabrice Muamba, που κατέρρευσε κατά τη διάρκεια αγώνα. Ο Fabrice Muamba επέζησε χάρη στην άμεση παροχή επείγουσας φροντίδας (παρότι η καρδιά του σταμάτησε περισσότερο από μία ώρα).
Οι εκδηλώσεις με μαζική προσέλευση σε αθλητικά γεγονότα αποτελούν πρόκληση για την καρδιαγγειακή ασφάλεια, τόσο των αθλητών όσο και των θεατών.
Η πιο ακραία εκδήλωση του απειλητικού για τη ζωή επείγοντος περιστατικού είναι η Αιφνίδια Καρδιακή Ανακοπή , που οδηγεί σε αιφνίδιο θάνατο. Αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, καθώς είναι από τις κυριότερες αιτίες θανάτου στην Ευρώπη. Στους δημόσιους χώρους η Ανακοπή αφορά κυρίως νεαρά άτομα, χωρίς να προηγούνται προειδοποιητικά σημεία.
Στα αθλητικά γεγονότα τόσο οι αθλητές όσο και οι θεατές εκτίθενται σε μεγαλύτερο κίνδυνο Αιφνίδιας Καρδιακής Ανακοπής, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
Η έντονη σωματική δραστηριότητα στους αθλητές, ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο για οξέα καρδιακά συμβάματα, ιδιαίτερα βέβαια σε άτομα με υποκείμενο καρδιαγγειακό νόσημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Fabrice Muamba δεν είχε ιστορικό καρδιοπάθειας.
Όμως και οι θεατές παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο Αιφνίδιας Καρδιακής Ανακοπής, κατά τη διάρκεια ενός αθλητικού γεγονότος, λόγω της ψυχολογικής έντασης και της αύξησης του επιπέδου των κατεχολαμινών, που μπορεί να πυροδοτήσει ένα στεφανιαίο επεισόδιο. Είναι ενδεικτικό ότι στο γήπεδο της Barcelona FC (χωρητικότητας 98.260 θεατών), 7 επεισόδια οξέων στεφανιαίων συνδρόμων έχουν καταγραφεί σε μία σεζόν (2000–01).
Πολλά θύματα Αιφνίδιας Καρδιακής Ανακοπής θα μπορούσαν να επιβιώσουν εάν οι παρευρισκόμενοι δράσουν άμεσα, εφαρμόζοντας Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) και υπάρχει πρόσβαση σε Αυτόματο Εξωτερικό Απινιδωτή (AED), για την πρώιμη εφαρμογή Απινίδωσης, σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Οδηγίες, του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου Αναζωογόνησης (ERC). Έχοντας εκπαιδευμένους στην ΚΑΡΠΑ διασώστες και εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε πρώιμη απινίδωση , η επιβίωση από έξωνοσοκομειακή Αιφνίδια Καρδιακή Ανακοπή μπορεί να αυξηθεί σημαντικά, έως και περισσότερο από 60%.
Η βοήθεια στους αθλητές αλλά και στους θεατές, που παρουσιάζουν αιφνιδίως μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση, πρέπει να είναι ταχεία και άμεσα διαθέσιμη. Η εκπαίδευση ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού, προπονητών, φυσιοθεραπευτών, διαιτητών και γυμναστών στην Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση και η διαθεσιμότητα Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδωτών αποτελούν βασικά τμήματα αυτής της διαδικασίας. Η τοποθέτηση Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδωτών ήδη συνιστάται σε μεγάλες Αμερικανικές αθλητικές εγκαταστάσεις.
Οι συστάσεις αυτές στοχεύουν πρώτα στα κλειστά και ανοιχτά αθλητικά στάδια, με ελάχιστη χωρητικότητα 100 θεατών αλλά και στα αθλητικά γεγονότα μαζικής συμμετοχής, εκτός σταδίων, όπως μαραθώνιοι και ποδηλατικοί αγώνες, όπου τουλάχιστον 1000 άτομα συναθροίζονται σε συγκεκριμένο χώρο για καθορισμένη χρονική περίοδο, και ορίζονται σαν «εκδήλωση μαζικής προσέλευσης». Και πρέπει να εφαρμοσθούν σε επαγγελματικό αλλά και σε ερασιτεχνικό επίπεδο, όχι μόνο σε αγωνιστικό επίπεδο αλλά και στην προπόνηση.
Καθώς 67 περιπτώσεις Αιφνίδιας Καρδιακής Ανακοπής παρατηρήθηκαν σε 190 Ευρωπαϊκά Στάδια, σε μία μόνο σεζόν, είναι εμφανές ότι με την κατάλληλη φροντίδα έχουμε τη δυνατότητα να σώσουμε ζωές.
Οι καταστροφικές συνέπειες και ο δημόσιος χαρακτήρας αυτών των γεγονότων είναι σοβαροί λόγοι για την εφαρμογή αποτελεσματικής στρατηγικής διαχείρισης περιστατικού Αιφνίδιας Καρδιακής Ανακοπής. Είναι επιτακτική η ανάγκη άμεσης δράσης, για να εξασφαλίσουμε το κατάλληλο επίπεδο καρδιαγγειακής ασφάλειας σε δημόσιους χώρους συνάθροισης, σε αθλητικά γεγονότα. Ένα λειτουργικό σχέδιο αντιμετώπισης, που θα εξασφαλίζει την σωστή παροχή Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) και την άμεση χρήση Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδωτών (AEDs), θα βοηθήσει αθλητές αλλά και θεατές, που θα εμφανίσουν το ίδιο πρόβλημα όπως ο Fabrice Muamba, συμβάλλοντας θετικά στη σωτηρία πολλών ανθρώπινων ζωών σε αθλητικές διοργανώσεις.
Ελένης Πολύζου
Ιατρός - Αναισθησιολόγος Γ.Ν. Τρικάλων
