Ζώντας μία ζωή σαν να ήταν χίλιες. Φτάνοντας στο στόμα ως όνομα και στα μάτια ως εικόνα, σε κάθε ποδοσφαιρική -και όχι μόνο- γειτονιά του πλανήτη. Ξεκινώντας τη βασιλεία του, αρχίζοντας να συστήνεται -για τα καλά-, αλλά και να κατακτά τον κόσμο, από τα γήπεδα της Σουηδίας, όταν σε ηλικία 17 ετών και εννέα μηνών κατέκτησε το πρώτο -από τα τρία συνολικά που πήρε- Μουντιάλ. Πόσοι στ’ αλήθεια άνθρωποι έχουν το προνόμιο τέτοιας μεγάλης διάρκειας στη δημοφιλία σε δισεκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο, μέσα σε διαφορετικές ηλικίες και γενιές;
Ο Πελέ «έφυγε», έχοντας... πέσει και σηκωθεί όρθιος σε μάχες δυσκολότερες από εκείνες που κέρδισε μέσα στα γήπεδα, γράφοντας Ιστορία, μάχες ζωής, κουνώντας δυνατά το χέρι του στον αέρα, όπως συνήθιζε να κάνει όλες τις προηγούμενες φορές, αλλά όχι αυτή.
Πριν δημιουργηθεί ο θρύλος, ο Πελέ γεννήθηκε ως Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο (Edson Arantes do Nascimento). Ο θρύλος, το «μαύρο μαργαριτάρι» (Perola negra) του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1940, στην πόλη Τρες Κορασόες (σ.σ.: στα ελληνικά σημαίνει τρεις καρδιές) της πολιτείας Μίνας Ζεράις της Βραζιλίας. Ήταν το πρώτο παιδί από τα τρία της οικογένειας και βαφτίστηκε Έντισον προς τιμήν του εφευρέτη Τόμας Έντισον (πήγε στη γενέθλια πόλη του λίγο καιρό πριν από τη γέννηση του Πελέ) και στη συνέχεια αφαιρέθηκε το «ι» από το όνομα.
Τα τελευταία χρόνια αντιμετώπισε προβλήματα υγείας. Έδινε μάχες, ενώ μπήκε -ξανά- στο νοσοκομείο στις 29 Νοεμβρίου, με λοίμωξη του αναπνευστικού, αλλά και για να επανεξετάσουν οι γιατροί την αγωγή του για την αντιμετώπιση του καρκίνου παχέος εντέρου και έχοντας ολοκληρώσει στα τέλη Απριλίου τον τελευταίο γύρο θεραπείας. Ο Πελέ υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση όγκου τον Σεπτέμβριο του 2021.
Έτσι κι αλλιώς, οι δημόσιες εμφανίσεις του είχαν ήδη μειωθεί πριν από την πανδημία της Covid-19 και έκτοτε είχε κάνει λίγες εξόδους από το σπίτι του κοντά στο Σάντος.
Ο Πελέ, ένας από τους 20 πιο σημαντικούς ανθρώπους του 20ού αιώνα σύμφωνα με το περιοδικό Time, ο μόνος παίκτης που έχει κατακτήσει τρία Παγκόσμια Κύπελλα, υπέφερε από προβλήματα στο ισχίο εδώ και χρόνια και δεν μπορούσε να περπατήσει χωρίς βοήθεια, έχοντας μάλιστα διαψεύσει μέσω αυτών τον γιο του, Εντίνιο, που είχε πει ότι ο πατέρας του βρισκόταν σε κατάθλιψη.
ΟΤΑΝ ΕΓΙΝΕ... ΠΕΛΕ ΚΑΙ «ΒΑΣΙΛΙΑΣ»
Κι αν το όνομα Πελέ είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο, εκείνος είχε δηλώσει πως δεν γνωρίζει πώς προέκυψε το προσωνύμιο και επίσης ότι δεν του άρεσε, σημειώνοντας ότι δεν υποδηλώνει κάτι στην πορτογαλική γλώσσα («Το όνομά μου είναι Έντσον, μετά άρχισαν να με αποκαλούν Πελέ. Δεν μου άρεσε. Θαύμαζα τον Τόμας Έντισον, είναι σημαντικός! »). Όταν πολύ αργότερα ένας θεολόγος του είπε ότι η λέξη αυτή υπάρχει στη Βίβλο και στα εβραϊκά σημαίνει θαύμα, άλλαξε την άποψή του.
Του το «κόλλησε» ένας συμμαθητής του στο σχολείο. Μέχρι σήμερα υπάρχουν δύο εκδοχές για το πώς προέκυψε. Η πρώτη αναφέρει πως μία ημέρα που έπαιζε ποδόσφαιρο, στα χωράφια του Τρεις Κορασίδες με τους φίλους του, με μία αυτοσχέδια μπάλα φτιαγμένη με πανιά και χαρτιά κάποια στιγμή βρήκε πεταμένη, κοντά σε σταθμό του τρένου, μία παλιά, ξεφούσκωτη, χαλασμένη, αλλά δερμάτινη μπάλα. Έτσι και το pele που σημαίνει δέρμα σε πολλές λατινογενείς γλώσσες. Η έτερη εκδοχή είναι πως το όνομα προήλθε όταν ο ίδιος φώναζε λανθασμένα τον αγαπημένο παίκτη του «Μπιλέ», τερματοφύλακα της Βάσκο ντα Γκάμα.
Όσο για το «βασιλιάς», είναι ένας τίτλος που του δόθηκε από τον θεατρικό συγγραφέα Νέλσον Ροντρίγκες όταν ήταν μόλις 17 ετών.
Ο ΠΕΛΕ ΚΑΙ ΟΙ... ΑΛΛΟΙ
Ο Πελέ στο πέρασμα των χρόνων τέθηκε σε σύγκριση με τους άλλους μεγάλους στην Ιστορία του ποδοσφαίρου, Ντι Στέφανο, Κρόιφ, Μαραντόνα και τους... νεότερους Μέσι και Κριστιάνο Ρονάλντο. Σίγουρα αυτή η σύγκριση μεταξύ τους δεν είναι μόνο άδικη, αλλά και αδύνατη, όπως υπογράμμισε πρόσφατα η ισπανική εφημερίδα Marca: Διαφορετικά χρόνια, γήπεδα, διαιτησία, μπάλες, φυσική ικανότητα. Άλλωστε, το ποδόσφαιρο είναι διαφορετικό, και τίποτα δεν είναι το ίδιο, σε οποιοδήποτε είδος ζωής, όπως πριν από 50 χρόνια.
Πάντως, σίγουρα λίγοι είναι εκείνοι που αμφισβητούν την ιστορική αξιοπιστία του Σέζαρ Λουίς Μενότι, παγκόσμιου πρωταθλητή το 1978 με την Αργεντινή, που υποστήριξε, παρά το γεγονός ότι στη... συζήτηση «συμμετείχαν» τρεις Αργεντινοί: «Αυτός, για εμένα, ήταν ο καλύτερος στην Ιστορία. Ο Πελέ είχε τα πάντα, δεν του έλειπε τίποτα: Μια προνομιακή σωματική διάπλαση, ένας παίκτης που κέρδιζε τις μονομαχίες, ηγέτης σαν τους θεούς... Ήταν ο μεγαλύτερος, ο καλύτερος όλων των εποχών».
Εκείνος έχει πει: «Ο κόσμος με ρωτάει πότε θα γεννηθεί ο νέος Πελέ. Ποτέ! Οι γονείς μου έκλεισαν το εργοστάσιο παραγωγής. Όταν ο Μέσι βάλει 1.283 γκολ σαν εμένα και πάρει τρία Μουντιάλ, το βλέπουμε», τόνιζε συχνά.
«Στις 19 Νοεμβρίου 1969 σημείωσα το 1.000ό γκολ μου στο Μαρακανά, έχω ακόμη την μπάλα. Έζησα μερικές σημαντικές στιγμές με όλους», ανέφερε.
Η ΠΟΡΕΙΑ, ΤΟ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΑ ΡΕΚΟΡ ΤΟΥ
Έπαιξε για 19 χρόνια στη Σάντος (1956-1974) με τον εντυπωσιακό απολογισμό των 658 τερμάτων σε 639 αναμετρήσεις! Στη συνέχεια, πήγε στις ΗΠΑ για να παίξει επί τρία χρόνια στον Κόσμο της Νέας Υόρκης (37 γκολ σε 64 συμμετοχές), του οποίου ανακηρύχθηκε επίτιμος πρόεδρος το 2010.
Ο Πελέ τελείωσε την πολυετή καριέρα του με τον Κόσμο της Νέας Υόρκης.
Επίσημα, ο «Βασιλιάς του Ποδοσφαίρου» πέτυχε 753 γκολ σε 813 παιχνίδια. Από αυτά, τα 77 (σε 91 αγώνες) με την Εθνική Βραζιλίας, αριθμός που τον κρατάει ακόμη στην κορυφή των σκόρερ της selesao, πλέον όμως από το Μουντιάλ του Κατάρ, μαζί με τον Νεϊμάρ. Εκείνος και όχι μόνο, συνηθίζει να αναφέρει τον αριθμό 1.283 μιλώντας για τα γκολ, υπολογίζοντας εκείνα σε ανεπίσημα παιχνίδια (1.281 σε 1.363 παιχνίδια σύμφωνα με τη FIFA).
Μεταξύ άλλων, κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ επίτευξης χατ-τρικ (92!), έχει θέση στο βιβλίο «Guinness World Records» για τα ρεκόρ-γκολ και το ρεκόρ για τον μικρότερο σε ηλικία ποδοσφαιριστή που έπαιξε σε τελικό Μουντιάλ και κατέκτησε το τρόπαιο, καθώς το 1958 στον αγώνα με τη Σουηδία ήταν 17 ετών και 249 ημερών!
Κατέκτησε τρία Μουντιάλ (1958, 1962, 1970) με την Εθνική ομάδα της Βραζιλίας, με πρώτο, εκείνο στη Σουηδία, σε ηλικία 17 ετών και 9 μηνών.
«Το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Σουηδία το ‘58; Δεν φαντάστηκα να κληθώ σε εκείνη την ηλικία. Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι διαφορετικοί από τους Βραζιλιάνους (σ.σ.: η πρώτη φορά που ο Πέλε έφυγε από τη Βραζιλία), όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο, δεν υπήρχαν μαύροι. Δεν μπορώ να ξεχάσω το γκολ στον τελικό. Και σήμερα σκέφτομαι πόσο καλός ήταν ο Θεός προς εμένα», έχει πει.
Ο Πελέ θεωρείται ως ο καλύτερος ποδοσφαιριστής του 20ού αιώνα από τη FIFA και τη Διεθνή Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής Ποδοσφαίρου (IFFHS). Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ήταν για μεγάλη περίοδο ο καλύτερα αμειβόμενος αθλητής στον κόσμο. Κατέχει τους τίτλους «Ποδοσφαιριστής του Αιώνα» από τη FIFA, «Αθλητής του Αιώνα» από την Ολυμπιακή Επιτροπή και είναι μέλος του ποδοσφαιρικού Hall of Fame. To 1999 εξελέγη Ποδοσφαιριστής του Aιώνα μετά από ψηφοφορία των νικητών (1956-1999) της Χρυσής Μπάλας του περιοδικού France Football. Το 2000, σε παγκόσμια δημοσκόπηση της FIFA στο Διαδίκτυο με το ερώτημα ποιος είναι καλύτερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών, ήρθε δεύτερος με 18%, πρώτος με 53,60% ήρθε ο Μαραντόνα, ενώ, αντίθετα, στην ψηφοφορία της FIFA «Football family» και των αναγνωστών του περιοδικού FIFA Magazine ο Πελέ ήρθε πρώτος με 72% των ψήφων. Στην ψηφοφορία των ειδικών αθλητικογράφων, ο Πελέ ήρθε πρώτος με 1.705 βαθμούς και δεύτερος ήρθε ο Γιόχαν Κρόιφ με 1.303. Σε ψηφοφορία στη Βραζιλία για τον καλύτερο ποδοσφαιριστή του αιώνα ήρθε πρώτος, με δεύτερο τον Γκαρίντσα.
Ο ΠΕΛΕ ΣΕ... ΑΡΙΘΜΟΥΣ:
ΜΕ ΣΥΛΛΟΓΟΥΣ - 722 ΑΓΩΝΕΣ - 676 ΓΚΟΛ - 27 ΤΙΤΛΟΙ
Πρωτάθλημα Paulista - 407 - 465 - 10 (Σάντος)
Τουρνουά Ρίο-Σάο Πάολο - 53 - 48 - 4 (Σάντος)
Πρωτάθλημα Βραζιλίας - 172 - 102 - 6 (Σάντος)
Copa Libertadores - 15 - 14 - 2 (Σάντος)
Copa Intercontinental - 3 - 7 - 2 (Σάντος)
Recopa Sudamericana - 2 - 1 - 1 (Σάντος)
Recopa International - 1 - 0 - 1 (Σάντος)
Supercopa Sudamericana - 5 - 2
NASL* - 64 - 37 - 1 (Κόσμος Νέας Υόρκης)
ME THN ΕΘΝΙΚΗ ΒΡΑΖΙΛΙΑΣ - 91 ΑΓΩΝΕΣ - 77 ΓΚΟΛ - 3 ΤΙΤΛΟΙ
Μουντιάλ (πρoκριματικά) 6 6 -
Μουντιάλ 14 12 3
Copa America 6 8 0
Άλλοι αγώνες 65 51 -
ΑΤΟΜΙΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ
Πρώτος σκόρερ Paulista τελική φάση 3
Πρώτος σκόρερ Paulista 7
Πρώτος σκόρερ Κυπέλλου Βραζιλίας 3
Ιδανική ενδεκάδα NASL 2
MVP NASL 1
* Από το 1961 έως το 1968 το Πρωτάθλημα Βραζιλία έφερε τις ονομασίες Taca Brasil (31 αγώνες-31 γκολ-5 τίτλοι) και Torneio Roberto Gomes Pedrosa (57-37-1).
** North American Soccer League.
***Οι αριθμοί προέρχονται από την ισπανική εφημερίδα Μarca.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΝΤΟΔΗΜΟΣ:
Ετσι συνάντησα τον Πελέ…
*Η ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥΤου Σωτ. Κέλλα
Όλοι οι ποδοσφαιριστές, μικροί και μεγάλοι, έχουν γαλουχηθεί με τις ιστορίες του Πελέ, λίγοι όμως κατάφεραν να τον συναντήσουν από κοντά και να αγγίξουν το ίνδαλμά τους.
Ειδικά για τους Λαρισαίους, ο μοναδικός που ίσως είδε από τόσο κοντά τον μάγο του παγκόσμιου ποδοσφαίρου είναι ο 40χρονος Γιαννουλίτης ποδοσφαιριστής Δημήτρης Κοντοδήμος, που τη φωτογραφία που έχει μαζί του τη χαρακτήρισε ως την ποδοσφαιρική φωτογραφία της ζωής του.
Μας εξιστορεί πώς συνάντησε τον Πελέ… «Ήμουν ποδοσφαιριστής στην Ξάνθη το 2005 και ο μεγαλομέτοχος κ. Πανόπουλος έφερε αυτόν τον παγκόσμιο σταρ για να μας βραβεύσει για τη συμμετοχή μας στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ, αλλά και για να εγκαινιάσει τις αθλητικές εγκαταστάσεις. Όταν τον είδαμε να έρχεται με τη μηχανή του κ. Πανόπουλου μάς έπιασε δέος. Πληροφορηθήκαμε ότι ήρθε με ελικόπτερο στην Ξάνθη.
Ήταν μεγάλη τιμή για όλους μας, μας έπιασε δέος, τον αγκαλιάζαμε σαν μικρά παιδιά και βγάζαμε φωτογραφίες μαζί του. Το όνειρο από μικρό παιδί κάθε ποδοσφαιριστή που άκουγε για τον Πελέ έγινε πραγματικότητα, τον είδα από κοντά, τον ακούμπησα, τον αγκάλιασα. Δεν το πίστευα. Ήθελα να τσιμπηθώ, να δω αν ονειρεύομαι.
Δεν μιλήσαμε μαζί του, βγάλαμε φωτογραφίες, μας έδωσε συγχαρητήρια, μετάλλια για την ευρωπαϊκή συμμετοχή και φάγαμε όλοι μαζί.
Όταν έφυγε αναρωτιόμουν… Ήταν πραγματικότητα ή όχι.
Ο Δημήτρης Κοντοδήμος εδώ και επτά χρόνια βρίσκεται στη Γερμανία για τη FC Hellas Nurnberg, η οποία συμμετέχει σε μία από τις κατηγορίες των τοπικών πρωταθλημάτων της Γερμανίας και το ρόστερ είναι γεμάτο Έλληνες. Ασχολείται, κυρίως, με τη βελτίωση παικτών άνω των 7 χρονών. Μαθαίνει τα παιδιά να παίζουν σωστό ποδόσφαιρο. Και σίγουρα ο Δημήτρης Κοντοδήμος ξέρει πολύ καλά να μεταλαμπαδεύει τις ποδοσφαιρικές του γνώσεις.
ΣΤΗ ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ
Στις 10 Ιανουαρίου θα επιστρέψει στην Ελλάδα και στη Λάρισα. Θα αναλάβει την ομάδα της Δήμητρας Γιάννουλης, με στόχο να βελτιώσει τα παιδιά της περιοχής, για να γίνει μια ομάδα με κυρίαρχο στοιχείο τους ντόπιους παίκτες.
