Από την εποχή που ο βασιλιάς της Ηλείας, Ιφιτος, ο Σπαρτιάτης νομοθέτης, Λυκούργος, και ο βασιλιάς της Πίσας, Κλεοσθένης, συνέλαβαν την ιδέα αναδιοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων, μέχρι και σήμερα, η συμμετοχή και μόνον αποτελεί ύψιστη τιμή και στόχο ζωής κάθε αθλητή. Μία από τις αποδείξεις που καθιστά σαφή και αδιαμφισβήτητη την σημαντικότητα των Ολυμπιακών Αγώνων είναι το γεγονός ότι, μόνο κατά τη διάρκειά τους, επιβάλλετο η -επονομαζόμενη- Ολυμπιακή εκεχειρία μεταξύ ακόμη και πόλεων που ευρίσκοντο σε εμπόλεμη κατάσταση.
Ακολουθεί μία εξερεύνηση στα σημαντικά πρόσωπα και γεγονότα που σημάδεψαν την σύγχρονη Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, προκειμένου να θυμηθούν οι παλιοί και να μάθουν οι νέοι...
- ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ 1912 Τζιμ Θορπ: «Εις εκ των κορυφαίων»...
Ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς αθλητές όλων των εποχών, αντίστοιχου «βεληνεκούς» με τους Μάικλ Τζόρνταν, Τζάκι Ρόμπινσον και Τζέσε Όουενς, ο Τζιμ Θορπ εντυπωσίασε με την παρουσία του στην διοργάνωση της Στοκχόλμης, καθώς επικράτησε τόσο στο πένταθλο, όσο και στο δέκαθλο. Ο ύψους 1.87 Ινδιάνος στην καταγωγή σημείωσε ρεκόρ και στα δύο επίπονα σύνθετα αγωνίσματα, τα οποία κατερρίφθησαν μετά από 60 χρόνια! Παραλαμβάνοντας τα μετάλλιά του, ο Θορπ άκουσε τον βασιλιά της Σουηδίας, Γουστάβο τον πέμπτο, να του λέει: «Αγαπητέ κύριε, είστε ο κορυφαίος αθλητής του κόσμου»... Ωστόσο, η δόξα δεν κράτησε για πολύ, καθώς αμερικανική εφημερίδα αποκάλυψε ότι ο Θορπ διετέλεσε επαγγελματίας παίκτης του μπέιζμπολ το 1909. Η απόφαση της ΔΟΕ, που δεν επέτρεπε συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες σε επαγγελματίες αθλητές, ήταν άμεση: Ακύρωση των τίτλων και υποχρέωση επιστροφής των μεταλλίων το 1913. Μετά τον θάνατό του (28 Μαρτίου 1953) η ΔΟΕ μετανόησε και συγχώρησε τον Θορπ. Το 1984 ο -τότε- πρόεδρος της ΔΟΕ, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, παρέδωσε στον Τζακ Θορπ τα μετάλλια του πατέρα του...
- ΠΑΡΙΣΙ 1924: Τζόνι Βαϊσμίλερ: Ο πρώτος αστέρας της πισίνας
Το πρόσωπο της διοργάνωσης του 1924 ήταν, δικαίως, ο Πίτερ Γιάνος Βαϊσμίλερ. Γεννημένος πριν από 20 χρόνια στην περιοχή Ζαμπαντφάλου της -τότε- Αυστροουγγαρίας, όπου σήμερα βρίσκεται η πόλη Τιμισοάρα της Ρουμανίας, ο Τζόνι Βαϊσμίλερ, όπως έγινε ευρύτερα γνωστός όταν πολιτογραφήθηκε Αμερικανός, έγινε ο πρώτος αστέρας του υγρού στίβου. Λίγοι γνωρίζουν πως, εάν δεν ξεγελούσε τις αρχές μετανάστευσης των ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τα έγγραφα του μικρού αδελφού του, ο οποίος γεννήθηκε στην Αμερική, ο θρύλος του Βαϊσμίλερ δεν θα είχε υπάρξει... Εξαιρετικός κολυμβητής, με πέντε χρυσά μετάλλια σε Ολυμπιακούς Αγώνες (τρία το 1924 στο Παρίσι και δύο στο Άμστερνταμ το 1928), παρέμεινε αήττητος στη διάρκεια της καριέρας του και κατέρριψε περισσότερα από 50 παγκόσμια ρεκόρ. Θεωρείται ένας από τους ταχύτερους κολυμβητές στην Ιστορία, ενώ, όταν αποχώρησε από την ενεργό δράση, αποδέχθηκε την πρόταση που του έγινε για να υποδυθεί τον θρυλικό Ταρζάν. Πρωταγωνίστησε σε 12 κινηματογραφικές ταινίες και συνέδεσε το όνομα του με τον άρχοντα της ζούγκλας.
- ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ 1932: Τακεΐσι Νίσι: Ο Ιάπωνας υπολοχαγός και ο Uranus
Ο πρώτος υπολοχαγός του ιαπωνικού στρατού, Τακεΐσι Νίσι, συναντά το 1930 στην Ιταλία το άλογό του, ονόματι Uranus. Δύο χρόνια αργότερα, οι δύο πιστοί φίλοι κατακτούν το χρυσό μετάλλιο στην διοργάνωση του Λος Αντζελες στην ιππασία (υπερπήδηση εμποδίων). Μέχρι και σήμερα, πρόκειται για τη μοναδική κορυφαία διάκριση της «χώρας του ανατέλλοντος ηλίου» στο συγκεκριμένο αγώνισμα. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Νίσι εντάσσεται στη δύναμη άμυνας της νήσου Ίβο Τζίμα. Αμερικανοί στρατιώτες που τον αναγνωρίζουν επιδιώκουν να τον διασώσουν. Εκείνος αρνείται και σύμφωνα με τον θρύλο αυτοκτονεί. Μία εβδομάδα αργότερα απεβίωσε και ο Uranus...
- ΒΕΡΟΛΙΝΟ 1936: Τζέσε Όουενς: Ο μαύρος θρύλος που εξευτέλισε τον Χίτλερ
Είναι η χρονιά που το Βερολίνο φιλοξενεί την κορυφαία διοργάνωση, με την Ευρώπη να τελεί υπό το καθεστώς Χίτλερ. Η θεωρία της Αρίας φυλής κυριαρχεί με τη βία στην «γηραιά ήπειρο», μέχρι τη στιγμή που ένας μαύρος Αμερικανός βάζει τα «θεμέλια» της αμφισβήτησης. Ο θρυλικός Τζέσε Όουενς κατακτά τέσσερα χρυσά μετάλλια (100μ, 200μ, 4χ100μ και άλμα είς μήκος), προκαλώντας την οργή του φασίστα, ο οποίος, σύμφωνα με τον θρύλο, δεν συνεχάρη τον κορυφαίο αθλητή, αποδεικνύοντας για άλλη μία φορά το ελάχιστο της προσωπικότητάς του...
ΡΩΜΗ 1960: Αμπέμπε Μπικίλα: Ο ξυπόλητος θριαμβευτής
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες διεξάγονται στην ιταλική πρωτεύουσα και αναμφίβολα το πρόσωπο της διοργάνωσης είναι ο Αμπέμπε Μπικίλα. Ένας 28χρονος Αιθίοπας, άγνωστος στους φιλάθλους και ιδιαίτερα στους ειδικούς του Μαραθωνίου Δρόμου. Το ιστορικό αγώνισμα διεξάγεται νύκτα και ο Μπικίλα τρέχει, όπως έχει συνηθίσει στην πατρίδα του. Ξυπόλητος...! Και το αποτέλεσμα είναι θριαμβευτικό. Ο άνθρωπος που δεν είχε συνηθίσει να φορά παπούτσια, επικρατεί στον Μαραθώνιο και αναδεικνύεται Ολυμπιονίκης με την επίδοση-ρεκόρ για την εποχή των δύο ωρών 15 λεπτών και 16 δευτερολέπτων...
- ΜΕΞΙΚΟ 1968: Η αρχή του τέλους για τις φυλετικές διακρίσεις
Στις 16 Οκτωβρίου 1968, ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος βρίσκονται στο βάθρο των νικητών για τα 200 μέτρα. Κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ, οι δύο αθλητές σκύβουν με χαρακτηριστική κίνηση το κεφάλι τους και υψώνουν στον ουρανό τη γροθιά τους, φορώντας ένα μαύρο γάντι. Όπως εξήγησαν, επρόκειτο για ένδειξη συμπαράστασης στους «Μαύρους Πάνθηρες», το αφροαμερικανικό κίνημα κατά των φυλετικών διακρίσεων... Παράλληλα, η διοργάνωση του 1968 χαρακτηρίσθηκε και από την εμφάνιση του Αμερικανού άλτη του ύψους, Ρίτσαρντ Ντάγκλας Φόσμπερι. Πρόκειται για τον άνθρωπο που άλλαξε το συγκεκριμένο αγώνισμα, εφαρμόζοντας μία καινοφανή -για την εποχή του- τακτική άλματος, η οποία χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα από τη συντριπτική πλειοψηφία των αθλητών. Αρχικά οι άλτες περνούσαν τον πήχυ «μπρούμυτα», δηλαδή με μέτωπο προς το έδαφος. Ο Φόσμπερι αποφάσισε να τρέχει διαγώνια προς τον πήχυ και να περνά με την πλάτη, προσδίδοντας μεγαλύτερη δύναμη και αλτική ικανότητα στην τελική φάση της προσπάθειας. Η συγκεκριμένη τεχνική πήρε το όνομά του (Φόσμπερι Φλοπ) και του χάρισε το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού (1968), αλλά και μία ξεχωριστή θέση στο πάνθεον του αγωνίσματος. Τέλος, στο Μεξικό, σημειώθηκε κι ένα από τα ...μακροβιότερα παγκόσμια ρεκόρ στην Ιστορία, καθώς στις 18 Οκτωβρίου ο Αμερικανός μηκίστας, Μπομπ Μπίμον, «πέταξε» στα οκτώ μέτρα και 90 εκατοστά, επίδοση που καταρρίφθηκε μετά από 23 χρόνια...
- ΜΟΝΑΧΟ 1972: «Μαύρος Σεπτέμβρης» και «Ψυχρός πόλεμος»
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1972 «σημαδεύθηκαν» από την εν ψυχρώ δολοφονία -μετά από ομηρία- 11 αθλητών της ισραηλινής αποστολής από τρομοκράτες που ανήκαν στην παλαιστινιακή οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης». Παράλληλα, σκοτώθηκαν ένας αστυνομικός και πέντε εκ των δραστών. Παρά το τραγικό γεγονός, οι διοργανωτές αποφάσισαν να συνεχισθούν οι Αγώνες, μετά από ημερήσια διακοπή. Και στις 9 Σεπτεμβρίου, εν μέσω του «Ψυχρού πολέμου», οι ανδρικές ομάδες μπάσκετ της -τότε- Σοβιετικής Ενωσης και των ΗΠΑ διεκδίκησαν το χρυσό μετάλλιο. Μετά από συγκλονιστική «μάχη», λίγα δευτερα πριν το τέλος οι Αμερικανοί προηγήθηκαν 50-49. Όμως, επικαλούμενοι τεχνικό λάθος, οι διαιτητές αποφάσισαν να ξαναπαιχθούν τα τελευταία τρία δευτερόλεπτα και η Ρωσία στέφθηκε Ολυμπιονίκης με το καλάθι του «θρυλικού» Αλεξάντερ Μπέλοφ (51-50)... Στα αξιοσημείωτα της διοργάνωσης και η τιμωρία του Μίρουτς Γίφτερ -που πήρε το χάλκινο μετάλλιο στα 10.000 μέτρα- από την κυβέρνηση της Αιθιοπίας, με τρίμηνη φυλάκιση, επειδή δεν ...κατέκτησε το χρυσό. Ο -στη συνέχεια- διάσημος δρομέας ...πήρε το μάθημά του και οκτώ χρόνια αργότερα στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας πήρε το χρυσό μετάλλιο στα 5.000 μέτρα...
- ΜΟΝΤΡΕΑΛ 1976: Η Νάντια Κομανέτσι και η πριγκίπισσα Άννα
Δύο γυναίκες, αλλά για εντελώς διαφορετικούς λόγους, υπήρξαν από τα «πρόσωπα» της διοργάνωσης. Η Ρουμάνα γυμνάστρια, Νάντια Κομανέτσι, σε ηλικία μόλις 14,5 ετών αφήνει έκπληκτους κοινό και κριτές με την εμφάνισή της στους ασύμμετρους ζυγούς και «υποχρεώνει» την επιτροπή να τη βαθμολογήσει με άριστα! Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στον πίνακα αποτελεσμάτων δεν υπήρχε πρόβλεψη για απεικόνιση του 10, καθώς, όπως θυμάται ένας υπάλληλος, «μου είχαν πει ότι το 10 είναι αδύνατον»! Κι έτσι στον ηλεκτρονικό πίνακα η βαθμολογία της Κομανέτσι εμφανίσθηκε ως 1.00... Ήταν το πρώτο δεκάρι στην Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων και η αρχή μίας εντυπωσιακής καριέρας...
Η έτερη γυναίκα που άφησε το «στίγμα» της στη διοργάνωση ήταν η πριγκίπισσα Άννα της Αγγλίας, που ως μέλος της ομάδας ιππασίας αρνήθηκε να υποβληθεί σε έλεγχο φύλου...
- ΜΟΣΧΑ 1980: Το μποϊκοτάζ των ΗΠΑ
Ήταν Ιανουάριος του 1980, όταν ο -τότε- πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ, ανακοίνωσε την αντίθεσή του στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας, με την αιτιολογία της εισβολής των Ρώσων στο Αφγανιστάν, έναν χρόνο νωρίτερα. Οι πολιτικές εξελίξεις στον πλανήτη εκείνη την εποχή οδήγησαν τελικά στο μποϊκοτάζ των ΗΠΑ, απογοητεύοντας, εκτός από τους φιλάθλους και τους αθλητές, τους υπεύθυνους του τηλεοπτικού δικτύου NBC, που είχε αγοράσει τα δικαιώματα μετάδοσης έναντι 87 εκατομμυρίων δολαρίων.
- ΒΑΡΚΕΛΟΝΗ 1992: Το «τέλος» του απαρτχάιντ...
Δύο κορυφαίες αθλήτριες των δρόμων μεγάλων αποστάσεων έγραψαν Ιστορία στην Βαρκελόνη, καθώς έβαλαν με τον δικό τους τρόπο «τέλος» στο απαρτχάιντ... Η λευκή Νοτιοαφρικανή, Έλενα Μέγερ, πρώτευσε στα 10.000 μέτρα, αφήνοντας στην δεύτερη θέση την μαύρη Ντεράρτου Τούλου από την Αιθιοπία. Λίγο μετά τον τερματισμό, οι δύο γυναίκες-σύμβολα έκαναν τον γύρο του θριάμβου πιασμένες χέρι-χέρι, στέλνοντας ξεκάθαρο μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση για την ισότητα των ανθρώπων... Από τα «πρόσωπα» της διοργάνωσης ήταν χωρίς αμφιβολία και η Βούλα Πατουλίδου, η οποία εξέπληξε ειδικούς -και μη- με τον θρίαμβο της στα 100 μέτρα εμπόδια και το αξέχαστο «Για την Ελλάδα ρε γαμώτο»... Επίσης, στους Αγώνες της Βαρκελόνης και με το AIDS σε έξαρση, διανεμήθηκαν για πρώτη φορά από τους διοργανωτές προφυλακτικά, με τους 9.356 αθλητές να παραλαμβάνουν 70.000 συσκευασίες. Τέλος, όλοι θυμούνται τον Βρετανό Ντέρεκ Ρέντμοντ να τερματίζει τρεκλίζοντας στον ημιτελικό των 400 μέτρων, καθώς κατά την διάρκεια της κούρσας υπέστη θλάση. Η θέληση του Ρέντμοντ να τερματίσει έχει μείνει παροιμιώδης έκτοτε και αποδεικνύει την ιδιαιτερότητα της συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες...
-ΑΤΛΑΝΤΑ 1996: Ο Μοχάμεντ Άλι και η Ολυμπιακή Φλόγα
Ο -αείμνηστος πλέον- Μοχάμεντ Άλι επελέγη από τους Αμερικανούς διοργανωτές για την αφή στον βωμό του Ολυμπιακού Σταδίου. Ο θρύλος της πυγμαχίας, ένας άνθρωπος που αποτέλεσε σύμβολο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τρεμάμενο σώμα, κρατά με υπερηφάνεια το σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων και μεταδίδει την Ιερή Φλόγα στον βωμό. Ούτε το σύνδρομο Πάρκινσον που τον ταλαιπώρησε για χρόνια, δεν κατάφερε να σταματήσει τον Άλι από την κορυφαία και αξέχαστη στιγμή...
- ΑΘΗΝΑ 2004: Τα ελληνικά μετάλλια και ο Ιρανός Αράς Μιρεσμαελί
Με την εντυπωσιακή και κορυφαία στη σύγχρονη ιστορία συγκομιδή μεταλλίων από ελληνικής πλευράς, ολοκληρώθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας, η κατά γενική ομολογία καλύτερη διοργάνωση που έγινε ποτέ. Οι Έλληνες αθλητές και οι Ελληνίδες αθλήτριες κατέκτησαν 16 μετάλλια σε δέκα διαφορετικά αθλήματα (Στίβος, Ενόργανη Γυμναστική, Ιστιοπλοΐα, Καταδύσεις, Τζούντο, Άρση Βαρών, Ταεκβοντό, Κωπηλασία, Ελληνορωμαϊκή Πάλη, Υδατοσφαίριση), ενώ θέση στην οκτάδα εξασφάλισαν 46 αθλητές (ή ομάδες) και μεταξύ τους 27 άνδρες και 19 γυναίκες, ενώ συνολικά 66 (33 ανδρες και ισάριθμες γυναίκες) κατετάγησαν μέσα στην πρώτη 16άδα. Στα αρνητικά της διοργάνωσης, η υπόθεση της Κατερίνας Θάνου και του Κώστα Κεντέρη, που δεν αγωνίσθηκαν, καθώς επίσης και η αφαίρεση μεταλλίου από τον Λεωνίδα Σαμπάνη. Στα αξιοσημείωτα της διοργάνωσης και ο Ιρανός τζουντόκα, Αράς Μιρεσμαελί, ο οποίος αρνήθηκε να αγωνιστεί με τον Ισραηλινό Εχουντ Βακς, στον πρώτο γύρο του Ολυμπιακού τουρνουά (-66κ). Η κίνηση αυτή έκανε τον Μιρεσμαελί πλουσιότερο κατά περίπου 100.000 ευρώ, ως «ανταμοιβή» και «ένδειξη εκτίμησης», όπως δήλωσε ο επικεφαλής της Οργάνωσης Φυσικής Εκπαίδευσης της χώρας, Μοσέν Μεχραλιζαντέχ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο ποσό ήταν το πριμ για κάθε «χρυσό» Ολυμπιονίκη, ενώ, εξηγώντας την απόφασή του, ο Ιρανός τζουντόκα και σημαιοφόρος της πατρίδας του στην Τελετή Έναρξης δήλωσε: «Αρνούμαι να αγωνισθώ με έναν Ισραηλινό, σε ένδειξη συμπάθειας προς τον Παλαιστινιακό λαό και τα όσα έχει υποστεί».
Πηγή: ΑΠΕ
