ΑΘΗΝΑ (Του Γιώργου Μακρή)
«Οι τιμές του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων προβλέπεται ότι θα είναι υψηλές σε σχέση με τις τιμές των φυτικών προϊόντων. Ανάμεσα στα φυτικά προϊόντα, οι τιμές για τα δευτερεύοντα σιτηρά και τους ελαιούχους σπόρους που χρησιμοποιούνται για ζωοτροφές θα αυξηθούν σε σχέση με τις τιμές για τα βασικά είδη διατροφής».
Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης για τις προοπτικές και τάσεις στη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία την περίοδο 2015-24 (Agricultural Outlook) που εκπόνησαν από κοινού ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) και ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Όπως διευκρινίζεται, η μελέτη για τις προοπτικές και τάσεις της περιόδου 2015-24 «δεν αποτελεί πρόβλεψη για το μέλλον αλλά μάλλον ένα εύλογο σενάριο βασισμένο σε συγκεκριμένες υποθέσεις σχετικά με τις μακροοικονομικές συνθήκες, το περιβάλλον στον αγροτικό και εμπορικό τομέα, τις καιρικές συνθήκες, τις μακροπρόθεσμες τάσεις όσον αφορά την παραγωγικότητα και τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές».
Τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης είναι:
«Σε πραγματικούς όρους, οι τιμές για όλα τα γεωργικά προϊόντα προβλέπεται ότι θα μειωθούν κατά την επόμενη δεκαετία, καθώς η αύξηση της παραγωγής, ωθούμενη από την τρέχουσα αύξηση της παραγωγικότητας και τη μείωση των τιμών των εισροών, θα υπερβεί τη ζήτηση που αυξάνεται με επιβραδυνόμενο ρυθμό. Μολονότι αυτό συνάδει με την τάση για μακροπρόθεσμη παρατεταμένη μείωση, οι τιμές προβλέπεται ότι θα παραμείνουν σε υψηλότερο επίπεδο σε σύγκριση με τα έτη πριν από τη ραγδαία αύξηση των τιμών της διετίας 2007‑2008. Η ζήτηση θα είναι υποτονική λόγω της κορεσμένης σχεδόν κατά κεφαλή κατανάλωσης των βασικών ειδών διατροφής σε πολλές αναδυόμενες οικονομίες και λόγω του γενικά αργού ρυθμού ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας.
Οι κύριες μεταβολές στη ζήτηση θα σημειωθούν στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στις χώρες αυτές, η συνεχιζόμενη, αν και επιβραδυνόμενη, αύξηση του πληθυσμού, η άνοδος των κατά κεφαλή εισοδημάτων και η αστικοποίηση επιφέρουν την αύξηση της ζήτησης τροφίμων. Η άνοδος των εισοδημάτων οδηγεί στη διαφοροποίηση της διατροφής, καθώς οι καταναλωτές προτιμούν τη ζωική πρωτεΐνη σε σχέση με τα άμυλα.
Ως εκ τούτου, οι τιμές του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων προβλέπεται ότι θα είναι υψηλές σε σχέση με τις τιμές των φυτικών προϊόντων. Ανάμεσα στα φυτικά προϊόντα, οι τιμές για τα δευτερεύοντα σιτηρά και τους ελαιούχους σπόρους που χρησιμοποιούνται για ζωοτροφές θα αυξηθούν σε σχέση με τις τιμές για τα βασικά είδη διατροφής. Αυτές οι δομικές τάσεις σε ορισμένες περιπτώσεις θα αντισταθμιστούν από συγκεκριμένους παράγοντες, όπως η αμετάβλητη ζήτηση για αιθανόλη από αραβόσιτο.
Οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου ασκούν καθοδική πίεση στις τιμές, κυρίως μέσω της επίδρασής τους στο κόστος της ενέργειας και των λιπασμάτων. Επιπλέον, δεδομένων των προβλεπόμενων χαμηλών τιμών του πετρελαίου, η παραγωγή βιοκαυσίμων πρώτης γενιάς γενικά δεν θα είναι πιο επικερδής χωρίς δεσμεύσεις ή άλλα κίνητρα. Οι πολιτικές δε θα καταφέρουν να αυξήσουν την παραγωγή βιοκαυσίμων, ούτε στις ΗΠΑ ούτε στην ΕΕ. Από την άλλη πλευρά, η παραγωγή αιθανόλης από ζαχαροκάλαμο θα αυξηθεί στη Βραζιλία λόγω της υποχρεωτικής αναλογίας αιθανόλης στη βενζίνη και της παροχής φορολογικών κινήτρων, ενώ η παραγωγή βιοντίζελ προωθείται ενεργά στην Ινδονησία.
Στην Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική, η γεωργική παραγωγή θα αυξηθεί λόγω κυρίως της βελτίωσης της απόδοσης των καλλιεργειών, ενώ στη Νότιο Αμερική προβλέπεται βελτίωση της απόδοσης και αύξηση των γεωργικών εκτάσεων. Στην Αφρική προβλέπεται μέτρια αύξηση της παραγωγής, αν και περαιτέρω επενδύσεις ενδεχομένως να αυξήσουν την απόδοση και την παραγωγή σημαντικά.
Οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων προβλέπεται ότι θα συγκεντρωθούν σε λιγότερες χώρες, ενώ οι εισαγωγές θα εξαπλωθούν σε πολλές χώρες. Ο μικρός σχετικά αριθμός των χωρών που εφοδιάζουν τις αγορές με μερικά βασικά αγαθά αυξάνει τους κινδύνους της αγοράς, όπως εκείνους που σχετίζονται με τις φυσικές καταστροφές ή η υιοθέτηση μέτρων που διαταράσσουν το εμπόριο. Συνολικά, προβλέπεται πιο αργή αύξηση του εμπορίου σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία, που όμως θα διατηρήσει ένα σταθερό μερίδιο σε σχέση με την παγκόσμια παραγωγή και κατανάλωση.
Το παρόν σενάριο βάσης αντικατοπτρίζει τις θεμελιώδεις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης των παγκόσμιων γεωργικών αγορών. Εντούτοις, η έκθεση προοπτικών υπόκειται σε πολλούς παράγοντες αβεβαιότητας. Εάν οι ιστορικές διακυμάνσεις της απόδοσης των καλλιεργειών, των τιμών του πετρελαίου και της οικονομικής ανάπτυξης προβληθούν στο μέλλον, τότε η πιθανότητα τουλάχιστον μίας σοβαρής διαταραχής στις διεθνείς αγορές κατά την επόμενη δεκαετία είναι μεγάλη.
ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Κύρια σημεία για τα βασικά προϊόντα:
•Δημητριακά: Βραχυπρόθεσμα, τα μεγάλα αποθέματα και το μειούμενο κόστος παραγωγής θα μειώσουν περαιτέρω τις ονομαστικές τιμές για τα δημητριακά, ενώ μεσοπρόθεσμα η σταθερή ζήτηση και το ανοδικό κόστος παραγωγής θα αυξήσουν ξανά τις ονομαστικές τιμές.
•Ελαιούχοι σπόροι: Η ισχυρή ζήτηση για πρωτεϊνούχα άλευρα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη επέκταση της παραγωγής ελαιούχων σπόρων. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του μεριδίου των αλεύρων στη συνολική απόδοση των ελαιούχων σπόρων και την περαιτέρω επέκταση της παραγωγής σπόρων σόγιας ιδιαίτερα στη Βραζιλία.
•Ζάχαρη: Η υψηλότερη ζήτηση για ζάχαρη στις αναπτυσσόμενες χώρες θα βοηθήσει στην ανάκαμψη των τιμών από τα χαμηλά επίπεδα, επιφέροντας περαιτέρω επενδύσεις στον τομέα. Η αγορά θα εξαρτηθεί από την κερδοφορία της ζάχαρης έναντι της αιθανόλης στη Βραζιλία, τον κύριο παραγωγό, και θα παραμείνει ασταθής λόγω του κύκλου παραγωγής ζάχαρης σε μερικές βασικές ασιατικές χώρες παραγωγής ζάχαρης.
•Κρέας: Η παραγωγή προβλέπεται ότι θα ανταποκριθεί στη βελτίωση των περιθωρίων, με τις χαμηλότερες τιμές κτηνοτροφικών σιτηρών να αποκαθιστούν την κερδοφορία σε ένα τομέα που λειτουργούσε υπό συνθήκες ιδιαίτερα υψηλών και ασταθών τιμών των ζωοτροφών για το μεγαλύτερο μέρος της περασμένης δεκαετίας.
•Αλιεία: Η παγκόσμια αλιευτική παραγωγή προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά σχεδόν 20% έως το 2024. H παραγωγή υδατοκαλλιέργειας αναμένεται να υπερβεί τη συνολική παραγωγή αλιείας το 2023.
•Γαλακτοκομικά προϊόντα: Προβλέπεται περαιτέρω συγκέντρωση των εξαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων στους τέσσερις κυριότερους εξαγωγείς, συγκεκριμένα τη Νέα Ζηλανδία, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία, όπου οι δυνατότητες αύξησης της εγχώριας ζήτησης είναι περιορισμένες.
•Βαμβάκι: Οι τιμές θα συμπιεστούν βραχυπρόθεσμα λόγω της άντλησης μεγάλων αποθεμάτων στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, όμως θα αποκατασταθούν και θα παραμείνουν σχετικά σταθερές για το υπόλοιπο της υπό εξέταση περιόδου. Έως το 2024, τόσο οι πραγματικές όσο και οι ονομαστικές τιμές προβλέπεται ότι θα παραμείνουν χαμηλότερες από τα επίπεδα του 2012‑14.
•Βιοκαύσιμα: Η χρήση αιθανόλης και βιοντίζελ προβλέπεται ότι θα αυξηθεί με βραδύτερο ρυθμό κατά την επόμενη δεκαετία. Το επίπεδο της παραγωγής προβλέπεται ότι θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές στις κύριες χώρες παραγωγής. Με χαμηλότερες τιμές πετρελαίου, το εμπόριο βιοκαυσίμων θα πρέπει να παραμείνει μικρό όταν υπολογίζεται ως μερίδιο της παγκόσμιας παραγωγής».
