Γράφει ο Γιώργος Νάνος*
Η συνήθης λιπαντική αγωγή για το άζωτο (Ν) είναι κυρίως η εφαρμογή του την άνοιξη. Αυτό το Ν βοηθά να έχουμε εντονότερη βλάστηση την άνοιξη με πολύ αρνητικό αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως περισσότερες προσβολές από ασθένειες και εχθρούς, λιγότερη τελική καρπόδεση, περισσότερη σκίαση και ανταγωνισμό μεταξύ αναπτυσσόμενων βλαστών και καρπών, άρα λιγότερα άνθη την επόμενη χρονιά, περισσότερο κλάδεμα, κ.λπ. Πιο άχρηστη η πρώιμη εφαρμογή Ν μέσα στο χειμώνα στο έδαφος, καθώς τις περισσότερες χρονιές και στα περισσότερα εδάφη η μεγαλύτερη ποσότητα του εφαρμοζόμενου Ν θα φύγει κάτω από το ριζόστρωμα και θα έχουμε και άλλα νιτρικά στα υπόγεια νερά. Λυπάμαι αλλά τα περισσότερα βιβλία ακόμα περιέχουν τέτοιες συνταγές και, χωρίς ντροπή, μιλάνε για αποτελεσματικότητα χρήσης του εφαρμοζόμενου Ν κάτω από 50% (δηλ. έριχνες 2 κιλά και τα δέντρα χρησιμοποιούσαν το 1 κιλό, το άλλο έφευγε). Γι’ αυτό μας συμφέρει να εφαρμόσουμε το ελάχιστο δυνατό Ν το χειμώνα και αρχές της άνοιξης
Τα χρόνια έχουν αλλάξει, τα λιπάσματα άλλαξαν, οι παραγωγοί και γεωπόνοι γνωρίζουν περισσότερα και έτσι συχνά πια ένα μέρος της λίπανσης γίνεται με υδρολίπανση ή και διαφυλλικά με τη βοήθεια εδαφολογικών και (πολύ πιο σωστά) φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων. Εδώ όμως σήμερα θα ήθελα να αναφερθώ στη μετασυλλεκτική εφαρμογή του Ν στα οπωροφόρα.
Διεθνώς στην κερασιά και βερικοκιά δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου Ν το χειμώνα και άνοιξη. Όλο το απαιτούμενο Ν (λιγότερες από 3-5 μονάδες Ν το στρέμμα) εφαρμόζονται από τον Ιούλιο έως και το Σεπτέμβριο με υδρολίπανση και διαφυλλική εφαρμογή το Σεπτέμβριο. Παρόμοια οι ανάγκες σε Ν στη μηλιά και αχλαδιά είναι ελάχιστες την άνοιξη. Σε αυτά τα δύο είδη κάποιοι γεωπόνοι προτείνουν εφαρμογή 4% ουρία διαφυλλικά αργά το φθινόπωρο για να πέσουν τα φύλλα και να σαπίσουν γρήγορα ώστε να μην έχουμε αρχικό μόλυσμα από ασθένειες φυλλώματος την ερχόμενη άνοιξη. Δεν είναι κακό αλλά δεν κάνει τη δουλειά που θα περιγράψω κατωτέρω.
Να πω όμως δυο λόγια για τη λειτουργία των δέντρων νωρίς την άνοιξη. Οι ρίζες δεν μπορούν να απορροφήσουν θρεπτικά από το έδαφος έως τις αρχές (τουλάχιστον) του Απριλίου, γιατί το έδαφος είναι κρύο. Για να ανθίσει και να ξεκινήσει η ανάπτυξη καρπιδίων και βλαστών χρησιμοποιούνται τα αποθηκευμένα μέσα στο δέντρο από το προηγούμενο φθινόπωρο ανόργανα και οργανικά στοιχεία. Είναι επίσης αποδεδειγμένο ότι το Ν και το βόριο (Β) είναι πολύ κρίσιμα για τη σωστή άνθιση, μεγάλη διάρκεια ζωής της γύρης και υποδεκτικότητας των σπερμοβλαστών, και, απλά, για να πετύχουμε καλύτερη καρπόδεση. Για να έχουμε ικανοποιητική σε ποσότητα αποθήκευση των στοιχείων αυτών το φθινόπωρο, πρέπει τα φύλλα να είναι λειτουργικά μέχρι αργά το φθινόπωρο. Αυτά τα αποθηκευμένα στοιχεία θα είναι διαθέσιμα, λοιπόν, νωρίς την άνοιξη για όλες τις κρίσιμες αρχικές διεργασίες που συμβαίνουν μέσα στο δέντρο (άνθιση, καρπόδεση και αρχική ανάπτυξη καρπών και βλαστών).
Σε αυτό βοηθά η διαφυλλική εφαρμογή Ν και Β στα μέσα με τέλη Σεπτεμβρίου. Αρχικά μελετήθηκε στα αμύγδαλα, μετά στα μήλα και αχλάδια, μετά στα κεράσια. Φαίνεται ότι είναι χρησιμότατη δράση για τους παραγωγούς που προσέχουν τα δέντρα τους και την τσέπη τους. Συνήθως προτείνεται 2% ουρία (20 κιλά στον τόνο) και 200-400 γραμ Β στον τόνο (2-3 κιλά από ένα διαφυλλικό σκεύασμα που περιέχει τουλάχιστον 10% Β). Αυτή η εφαρμογή ‘ταΐζει’ το δέντρο με Ν και το φουλάρει με Β, ώστε τα φύλλα να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά το φθινόπωρο για περισσότερο χρόνο, ενώ μέρος αυτού του Ν και του Β διαλυτοποιούνται από τα φύλλα και μεταφέρονται στο δέντρο για την επόμενη άνοιξη. Και τότε, στην άνθιση, το δέντρο διαθέτει αρκετό Ν και Β, τα πολυτιμότερα συστατικά για επιτυχημένη άνθιση και καρπόδεση. Αλλά δεν χρειάζεται να ρίξεις και άλλο Ν νωρίς την άνοιξη. Μπορείς να εφαρμόσεις πολύ λιγότερο από τη συνήθη τακτική αργότερα, έως και 2 εβδομάδες μετά την άνθιση, και μια σταλιά το Μάιο.
Αν επιθυμείτε λοιπόν δοκιμάστε σε λίγα δέντρα να ψεκάσετε τα ανωτέρω θρεπτικά και να μην ρίξετε Ν την ερχόμενη άνοιξη ή χειμώνα, αλλά πολύ λιγότερο αργότερα την άνοιξη. Μέσα σε 1-2 χρόνια θα δείτε διαφορά …
* Ο Γιώργος Νάνος, είναι καθηγητής Δενδροκομίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
