Κείμενο: Χαρίκλεια Βλαχάκη
Φτωχός και ξεπερασμένος τεχνολογικά είναι ο γεωργικός στόλος στην Ελλάδα, γεγονός που, σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, επιβαρύνει σημαντικά το κόστος και την ποιότητα της παραγωγής. Συγκεκριμένα στη χώρα μας αντιστοιχούν 0,5 τρακτέρ ανά γεωργική εκμετάλλευση, τη στιγμή που στην Ιταλία ο αντίστοιχος δείκτης είναι 2,0, στην Ισπανία 1,9, στην Πορτογαλία 2,1 και στην Σλοβενία 3,7. Από τα 180.000 τρακτέρ που υπολογίζεται ότι είναι σήμερα ενεργά στην Ελλάδα, το 29,3% είναι ηλικίας μέχρι 15 ετών, το 45,3%, είναι ηλικίας από 26 έως 40 ετών, ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό 2,2% που είναι πάνω από 40 ετών!
Η μέση ηλικία όλων αυτών των τρακτέρ είναι περίπου 23 έτη, σημαντικά υψηλότερη από την μέση ηλικία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επίσης, ένα σημαντικό ποσοστό που ξεπερνά το 40%, είναι τρακτέρ χωρίς τετρακίνηση, ενώ ένα παρόμοιο ποσοστό, δηλαδή πάνω από 40% δεν διαθέτει καμπίνα αλλά ούτε πλαίσιο ασφαλείας. Σε αντίθεση λοιπόν με τις κατα καιρούς δηλώσεις των ιθυνόντων, δεν "έχουμε πολλά τρακτέρ" και αυτά που έχουμε είναι παλιά και γερασμένα, ανίκανα να ανταγωνιστούν τις προκλήσεις της σύγχρονης γεωργίας.
Τη 10ετία 1990-1999 στην Ελλάδα πουλήθηκαν 43.940 καινούργιοι ελκυστήρες. Την επόμενη 10ετία, την περίοδο 2000-2009 πουλήθηκαν μόλις 20.045 ελκυστήρες, παρά τις επιδοτήσεις που δόθηκαν για την αγορά εξοπλισμού. Από το 2009 μέχρι σήμερα ο ρυθμός τοποθέτησης νέων ελκυστήρων στην αγορά παρουσίασε περαιτέρω ραγδαία μείωση, αν αναλογιστεί κανείς ότι το 2012, πωλήθηκαν μόλις 543 νέα τρακτέρ ενώ ανάλογη ήταν και η πορεία των πωλήσεων γεωργικών παρελκόμενων. Τι σημαίνει πρακτικά για την ελληνική γεωργία αυτή η κατάσταση;
Πρωτίστως υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας, σημειώνει εύστοχα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανημάτων κ. Σάββας Μπαλουκτσής. "Σε έναν τομέα στον οποίο παραδοσιακά θεωρούμαστε ισχυρή χώρα, το ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών αγροτικών προϊόντων παραμένει ελλειμματικό με παθητικό πάνω από 2,3 δις ευρώ. Τα απαρχαιωμένα μέσα εκτός από τη χαμηλή παραγωγικότητα, έχουν ως αποτέλεσμα την υποβαθμισμένη ποιότητα των προϊόντων ενώ επιβαρύνουν σημαντικά το κόστος παραγωγής.
Παράλληλα το χαμηλό επίπεδο εκμηχάνισης επηρεάζει αρνητικά το εισόδημα μιας αγροτικής εκμετάλλευσης αφού ένας αγρότης θα χρειαστεί περισσότερα καύσιμα, περισσότερα χρήματα για συντήρηση και επισκευή των μηχανημάτων του, περισσότερα λιπάσματα, φυτοφάρμακα, εργατοώρες κλπ. Η αντικατάσταση του πεπαλαιωμένου εξοπλισμού, σύμφωνα με την μελέτη του ΙΟΒΕ, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του καθαρού εισοδήματος των αγροτών μέχρι και 20%. Είναι τραγικό στη χώρα μας να πωλούνται αγροτικά προϊόντα εισαγωγής από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε τιμές χαμηλότερες από τα αντίστοιχα ελληνικά προϊόντα, υπογραμμίζει ο κ. Μπαλουκτσής".
Με βάση τα στοιχεία αλλά και τις μελέτες του ΣΕΑΜ, στην Ελλάδα έχουμε ενεργούς περίπου 180.000 γεωργικούς 2αξονικούς ελκυστήρες. " Η καταμέτρηση βασίζεται σε στοιχεία του ΣΕΑΜ, τονίζει ο κ. Μπαλουκτσής, διότι δυστυχώς το υπουργείο δεν διαθέτει ανάλογα στοιχεία, ή αυτά που διαθέτει, δεν είναι ακριβή όσον αφορά στον πραγματικό αριθμό των εν ενεργεία ελκυστήρων. Χαρακτηριστικό είναι ότι μελετώντας τα στοιχεία των επίσημων απογραφών του 2011, διαπιστώνουμε ότι την συγκεκριμένη χρονιά, απογράφησαν ως καινούργια, τρακτέρ FORD και FIAT όταν είναι γνωστόν ότι αυτές οι μάρκες έπαψαν να υφίστανται στην αγορά από το 1996. Προφανώς κάποιοι αγρότες, απέγραψαν τα τρακτέρ τους με 15ετή καθυστέρηση.
Όσον αφορά δε το σύστημα διαγραφής ελκυστήρων, απλά δεν υφίσταται. Στις καταστάσεις υπάρχουν ακόμη ως ενεργά, τρακτέρ που εισήχθησαν το 1958!"
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΤΡΑΚΤΕΡ
Ένα ακόμη στοιχείο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι η επικινδυνότητα των παλαιών μηχανημάτων, τόσο για τους ίδιους τους χειριστές τους, όσο και για τους οδηγούς διάφορων επιβατικών αυτοκινήτων, με τους οποίους κινούνται στους ίδιους δρόμους. "Δυστυχώς λίγοι είναι οι αγρότες που ασφαλίζουν τα μηχανήματά τους, θα πει ο κ. Μπαλουκτσής, παρόλο που υποχρεούνται να το κάνουν. Εκτός αυτού, τα τρακτέρ δεν έχουν και κανενός άλλου είδους υποχρέωση όπως τέλη κυκλοφορίας ή ΚΤΕΟ, με αποτέλεσμα πολλές φορές να κυκλοφορούν στους δρόμους ανασφάλιστα αλλά και επικίνδυνα τρακτέρ, ελλείψει οποιουδήποτε υποχρεωτικού τεχνικού ελέγχου".
ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΣΤΟΛΟΥ
Ο ΣΕΑΜ έχει προσπαθήσει επανειλημμένως να αναδείξει την σπουδαιότητα της εκμηχάνισης προς τους αρμόδιους φορείς και τα Σχέδια Βελτίωσης, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα πολύτιμο εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση. "Ωστόσο, τονίζει ο κ. Μπαλουκτσής, τα επενδυτικά προγράμματα που προκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να τονώσουν την σύγχρονη τεχνολογία δίνοντας ποσοστά επιδότησης από 40% έως 75%, στη χώρα μας μένουν ακόμη στα χαρτιά. "Χαρακτηριστικό είναι ότι η αξιολόγηση των αιτήσεων και η αποστολή των εγκρίσεων για το πρόγραμμα "Αλέξανδρος Μπαλτατζής 2007-2013", μετά από πολλές καθυστερήσεις και παλινωδίες της Πολιτείας, άρχισε την άνοιξη του 2011 και ακόμη δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Ένα επενδυτικό πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 1 δις ευρώ, σε μια περίοδο που η χώρα μας κυριολεκτικά διψάει για επενδύσεις, σε έναν τομέα που απέμεινε ο μόνος παραγωγικός, κατάφερε να απαξιωθεί πλήρως στα χέρια μιας Πολιτείας και ενός Δημόσιου Τομέα που ακόμη κινείται στους γνωστούς παραδοσιακούς χαλαρούς ρυθμούς.
Σήμερα στην Ελλάδα, δεν υπάρχει ένα αξιόπιστο μητρώου ελκυστήρων, βάσει του οποίου θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή πόσα τρακτέρ υπάρχουν στην Ελλάδα, ποιων κατηγοριών και ιπποδυνάμεων, ποιας ηλικίας και σε ποιες περιοχές".
