Ψηφιακές προκλήσεις για την κτηνοτροφία

* Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΨΑΧΝΕΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ «DIGI AGRI FOOD»

Τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της κτηνοτροφίας μέσα από την ψηφιακή μετάβαση στη χώρα, παρουσιάζει η βιοχημικός-βιοτεχνολόγος του πανεπιστημίου Θεσσαλίας Κυργιαφίνη Μαριάννα τις οποίες ανάλυσε πρόσφατα, στην παρουσίαση του πρώτου ευρωπαϊκού κόμβου ψηφιακής καινοτομίας στον τομέα της αγροδιατροφής στην Ελλάδα, τo «Digi Agri Food», που πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα, από την Περιφέρεια και το Πανεπιστήμιο, με σκοπό την ενδυνάμωση του ψηφιακού και πράσινου μετασχηματισμού ολόκληρου του φάσματος της αγροδιατροφικής αλυσίδας.

Η κ. Κυργιαφίνη στέκεται ιδιαίτερα στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος σε αυτήν του τη μετάβαση, στον καταλυτικό ρόλο που θα παίξει ο κόμβος ψηφιακής καινοτομίας, αλλά και στα οικονομικά οφέλη που θα φέρει στους κτηνοτρόφους, με σκοπό τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας, αλλά και την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων, με βάση τα δεδομένα και την τεχνολογία.
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Σύμφωνα με την κ. Κυργιαφίνη, «η κτηνοτροφία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού πρωτογενούς τομέα, διαμορφώνοντας το αγροτικό τοπίο και συμβάλλοντας σημαντικά στην εθνική οικονομία, ενώ συμβάλλει στο 2,4% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2022 ο αριθμός παραγωγικών ζώων στην Ελλάδα πλησίαζε τα 40 εκατομμύρια, ενώ σημαντικός είναι ο αριθμός των αιγοπροβάτων που ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια. Μέσα σε όλα αυτά τα στοιχεία, η Θεσσαλία είναι ο μεγαλύτερος τροφοδότης της χώρας σε αγροτικά προϊόντα και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αγροτικούς και κτηνοτροφικούς πυλώνες της Ελλάδας, με εκτεταμένες πεδιάδες και εύφορα εδάφη που ευνοούν την ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Πιο συγκεκριμένα, συμβάλλει στο 5,5% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας, ενώ αποτελεί το 11% της συνολικής έκτασης της ελληνικής επικράτειας. Επιπλέον, αποτελεί σημαντικό κέντρο παραγωγής Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης στον κτηνοτροφικό τομέα. Ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες η Περιφέρεια Θεσσαλίας κάνει σημαντική προσπάθεια, καθώς έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία υποβολής δώδεκα φακέλων για ΠΟΠ και ΠΓΕ, μεταξύ των οποίων και το Βοσκοτύρι Λιβαδιού, ενώ σύντομα θα ακολουθήσει και η κατάθεση φακέλων για αρκετά ακόμα προϊόντα, μεταξύ των οποίων και το γιαούρτι Θεσσαλίας. Βέβαια οι πλημμύρες του Σεπτεμβρίου του 2023, καθώς και οι διάφορες ασθένειες που έπληξαν την περιοχή, προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στην κτηνοτροφία της Θεσσαλίας, με απώλειες σε ζωικό κεφάλαιο και υποδομές. Παράλληλα, με βάση τα νούμερα η Ελλάδα, το 2021 καταλάμβανε την 1η θέση στην αιγοτροφία και την 3η θέση στην προβατοτροφία στην Ε.Ε., καταδεικνύοντας από μόνα τους πόσο σημαντική είναι η κτηνοτροφία και η ψηφιακή μετάβαση, έτσι ώστε η χώρα να παραμείνει ανταγωνιστική».
ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
Παρά τις προκλήσεις, η Θεσσαλία διαθέτει τις δυνατότητες να ανακάμψει και να ενισχύσει τον κτηνοτροφικό της τομέα, αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες και πρακτικές για βιώσιμη ανάπτυξη. Όπως υποστήριξε η κ. Κυργιαφίνη, «ο ψηφιακός μετασχηματισμός, μπορεί να μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι κτηνοτροφικές μονάδες με τη χρήση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών για τη βελτίωση της παραγωγικότητας, της βιωσιμότητας και της αποδοτικότητας των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Πιο συγκεκριμένα, μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού μπορεί να επιτευχθεί βελτίωση της παραγωγικότητας και μείωση του κόστους μέσω αυτοματισμών και συλλογής δεδομένων, καθώς και βελτίωση της υγείας και της ευημερίας των ζώων. Παρά τα οφέλη ωστόσο, η ψηφιακή μετάβαση είναι μια διαδικασία που απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια καθώς έχει ακόμη να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις. Αρχικά, παρατηρείται χαμηλό επίπεδο υιοθέτησης νέων τεχνολογιών στις αγροτικές περιοχές. Ένα ακόμη, εμπόδιο αποτελεί η έλλειψη ευαισθητοποίησης και δεξιοτήτων ή εκπαίδευσης. Το ψηφιακό χάσμα εμποδίζει την υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών, ενώ το κόστος εφαρμογής ορισμένων ψηφιακών τεχνολογιών ενδέχεται να είναι υψηλότερο από τα δυνητικά οφέλη, ιδίως για τους κτηνοτρόφους μικρής κλίμακας».
TO «DIGI AGRI FOOD» ΩΣ ΛΥΣΗ
Σημαντικός σύμμαχος σε αυτή, την προσπάθεια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της κτηνοτροφίας παρουσιάζεται το «Digi Agri Food», καθώς θα παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία και υποστήριξη για τη μετάβαση σε ένα πιο αποδοτικό, βιώσιμο και τεχνολογικά εξελιγμένο σύστημα. Ιδιαίτερα για τους κτηνοτρόφους προωθεί την υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ψηφιακής μετάβασης και στοχεύει στη βελτίωση της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας του κλάδου της κτηνοτροφίας.
Μεταξύ των τεχνολογιών αυτών οι κτηνοτρόφοι θα μπορούν με τη χρήση αισθητήρων να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την υγεία των ζώων και τις περιβαλλοντικές συνθήκες στις εκμεταλλεύσεις. Μέσω αυτών των δεδομένων, οι κτηνοτρόφοι μπορούν να εντοπίζουν έγκαιρα αλλαγές στη συμπεριφορά ή την υγεία των ζώων, όπως αρρώστιες ή προβλήματα στη διατροφή τους.
Επίσης, η χρήση αισθητήρων στις μονάδες γαλακτοπαραγωγής επιτρέπει τη συλλογή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο για την ποσότητα και την ποιότητα του παραγόμενου γάλακτος. Μέσα από αυτές τις πλατφόρμες, είναι εφικτή η άμεση λήψη διορθωτικών ενεργειών, όταν εντοπίζονται προβλήματα, εξασφαλίζοντας καλύτερη παραγωγικότητα και ποιότητα γάλακτος.
Συστήματα διαχείρισης κοπαδιών με τη χρήση GPS, όπου ουσιαστικά οι κτηνοτρόφοι μπορούν να παρακολουθούν τη θέση του κοπαδιού, να εντοπίζουν τυχόν απομακρυσμένα ή ασθενή ζώα και να μειώνουν τις απώλειες. Όλα αυτά μέσα από εφαρμογές κινητών τηλεφώνων παρέχουν στους επίσης στους κτηνοτρόφους εύκολη πρόσβαση σε δεδομένα της μονάδας τους, ακόμη και όταν βρίσκονται εκτός αυτής. Το Digi Agri Food συνδυάζει όλες αυτές τις τεχνολογίες με τη γενετική ανάλυση, παρέχοντας εργαλεία που ενισχύουν την ακρίβεια, την ιχνηλασιμότητα και την πρόβλεψη σε προγράμματα αναπαραγωγής και διαχείρισης των ζώων.
Με βάση όλες αυτές τις εφαρμογές γίνεται κατανοητό ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αποτελεί μόνο ένα εργαλείο βελτίωσης της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας, αλλά έχει και σημαντικά οικονομικά οφέλη που κάνουν τη διαφορά στις καθημερινές πρακτικές των παραγωγών. Φυσικά για να υπάρξει επιτυχία και όλα αυτά να μη μείνουν ως θεωρία είναι απαραίτητη η εκπαίδευση και η κατάρτιση των παραγωγών για τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Η συνεργασία με ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς είναι επίσης κρίσιμη για τη μεταφορά τεχνογνωσίας στους παραγωγούς, ενώ ιδιαίτερα σημαντικά είναι επίσης τα ψηφιακά προγράμματα εκπαίδευσης και υποστήριξης.
Η ψηφιοποίηση προσφέρει νέες δυνατότητες και οφέλη για την κτηνοτροφία, επομένως βασικός στόχος είναι η αύξηση της ψηφιακής υιοθέτησης στον αγροδιατροφικό τομέα, αντιμετωπίζοντας παράλληλα πιεστικά ζητήματα όπως η επισιτιστική ασφάλεια και η κλιματική αλλαγή.