Η ντροπή της εκτροπής

Από τον Απόστολο Βλιτσάκη

Υπάρχει ένας μύθος για το ψέμα και την αλήθεια, που χωρίς να γνωρίζονται, έτυχε για λίγο να βρεθούν μαζί και η αλήθεια το δέχτηκε για φίλο της. «Είναι καλός ο καιρός» έλεγε το ψέμα, το διαπίστωσε η αλήθεια και έβγαιναν μαζί ν’ απολαύσουν την καλοκαιρία.

«Είναι ωραία τα φρούτα» έλεγε το ψέμα, δοκίμαζε και συμφωνούσε η αλήθεια, και τα γεύονταν οι δυό τους. Κάποια στιγμή βρέθηκαν στις όχθες ενός ήρεμου ποταμού. Το ψέμα έβγαλε τα ρούχα του, βούτηξε στα καθάρια νερά και φώναξε την αλήθεια να μπει στο νερό. Βούτηξε η αλήθεια, κι’ άρχισε χαρούμενη κι’ αμέριμνη να κολυμπάει. Τότε βγαίνει ξαφνικά από το ποτάμι το ψέμα, φοράει τα ρούχα της αλήθειας και χάνεται στο δάσος. Οταν βγαίνει η αλήθεια από το νερό, βλέπει τρομαγμένη να λείπουν τα ρούχα της. Ολόγυμνη άρχισε να τρέχει στο πυκνό δάσος, μήπως και βρει κάτι να ντυθεί. Γεμάτη απόγνωση χώθηκε σ’ ένα βαθύ πηγάδι για να κρύψει τη γύμνια της. Οταν θέλησε να βγει δεν μπόρεσε. Από τότε- χαμένη στα σκοτάδια-παραμένει στο βάθος του πηγαδιού.
Θυμήθηκα τον μύθο, όταν διάβασα πριν λίγες εβδομάδες, πως οι «περιβαλλοντικές» μ.κ.ο. και η κουστωδία των Ακαρνάνων ακόμα μιά φορά-την έβδομη τα τελευταία τριάντα ένα χρόνια-προσέφυγαν στο Συμβούλιο Επικρατείας εναντίον της επαναφοράς στο προσκήνιο της μικρής μεταφοράς 250 εκ. μ3/έτος νερού[ αντί της 5πλάσιας αρχικής πρόβλεψης του 1986] από τον άνω Αχελώο. * Συγκεκριμένα προσέβαλαν τη 2η αναθεώρηση του σχεδίου διαχείρισης των λεκανών απορροής[ ΣΔΛΑΠ] Στερεάς και Θεσσαλίας «στο μέτρο που αυτό επιχειρεί τη νεκρανάσταση του μυθολογικών διαστάσεων φαραωνικού(sic) σχεδίου εκτροπής του ποταμού Αχελώου προς τον Πηνειό μέσω σήραγγας που διασχίζει την οροσειρά της Πίνδου». Οι προσφεύγοντες δημοσίευσαν και ανακοίνωση, όπου κυριαρχούν αναλήθειες και εμμονικές αντιλήψεις, όσων αρνούνται τη «μεταφορά» ή αλλιώς «μερική εκτροπή» (ανόητα παίγνια λέξεων) πλεονασματικού νερού ελάχιστης ποσότητας (5%) στην τεκμηριωμένα ερημοποιούμενη κεντρική και ανατολική Θεσσαλία. Για τα έργα της Μεσοχώρας και τη Συκιάς στη γεωγραφική περιφέρεια Θεσσαλίας και στη λεκάνη του Αχελώου έχουν γραφεί εκατοντάδες άρθρα στην Ελευθερία, και μεταξύ τους δεκαοκτώ από τον γράφοντα. Αυτό το φιάσκο κακοδικίας και κακοδιοίκησης ταλαιπωρεί τον τόπο εδώ και 31 χρόνια, από το 1993, όταν ξαφνικά άρχισε η καταιγίδα των προσφυγών... πονεμένων ψυχών για την προστασία του « περιβάλλοντος της περιοχής της εκτροπής[;!]»* Εκείνη όμως την εποχή μέχρι και σήμερα δεν υπήρχε, ούτε υπάρχει περιβάλλον να προστατευθεί. Τα έργα ήταν τότε και εξακολουθούν να είναι μισοτελειωμένα και εγκαταλειμμένα με ευθύνη του Συμβουλίου Επικρατείας [ΣτΕ]. Τα βουνά σκαμμένα, το ΥΗ Μεσοχώρας έτοιμο, οι δύο σήραγγες εκτροπής 17, 5 χλμ. και παροχέτευσης 7 χλμ. έτοιμες κι’ αυτές, τα φράγματα ημιτελή και τα βουνά ξεκοιλιασμένα. Αυτό ήταν και εξακολουθεί να είναι κατά λέξη το «περιβάλλον της περιοχής της εκτροπής», για χάρη της οποίας καθήλωσε την πρόοδο των έργων από το 2006 μέχρι το 2014 η κ. Σακελλαροπούλου και οι σύμβουλοι επικρατείας που σχημάτισαν την πλειοψηφία της 26/14 απόφασης αποκλεισμού της μεταφοράς 600 εκ. μ3/ε στην ερημοποιούμενη Θεσσαλία.
Πώς όμως με αυτά τα δεδομένα κατέληξε το ΣτΕ στην παραπάνω απόφαση. Η απάντηση: Η κ. Σακελλαροπούλου αποσιώπησε * ενώπιον του δικαστηρίου της ευρωπαϊκής ένωσης [ΔΕΕ] το 2009 [που έστειλε 14 ερωτήματα για συμβατότητα της μεταφοράς με το ενωσιακό δίκαιο] αποσιώπησε παρότι γνώριζε πολύ καλά, ότι τα έργα στον Αχελώο ήταν κατά το μεγαλύτερο μέρος κατασκευασμένα.
Εγραψε στην 3053/2009 απόφαση ολομ. ΣτΕ εισήγησής της, ότι επρόκειτο για σ χ ε δ ι α ζ ό μ ε ν α έργα. Όλα τα ερωτήματα κατέτειναν στο να οδηγηθεί το ΔΕΕ στην στην απαγόρευση της μεταφοράς νερού στη Θεσσαλία. Συνεπώς το ανώτατο αυτό δικαστήριο θα δημιουργούσε δεδικασμένο αποτροπής της μεταφοράς νερού στη Θεσσαλία. Παρά ταύτα την επέτρεψε. Οταν επανήλθε η υπόθεση στα χέρια της ίδιας εισηγήτριας, η τελευταία αγνόησε όχι μόνον το ΔΕΕ, από το οποίο ζήτησε απαντήσεις, αλλά παρέκαμψε και τα εξής: α) Την υπ’ αριθ. 3478/2000 προγενέστερη απόφαση Ολ. ΣτΕ στην ίδια υπόθεση, η οποία έκρινε, πως η μεταφορά 600 εκ. μ3/ε [!] νερού στη Θεσσαλία αφορά το δημόσιο συμφέρον, που υπερέχει της περιβαλλοντικής προστασίας. Απλώς η απόφαση του 2. 000 αξίωσε μία [ενιαία] μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τα έργα Μεσοχώρας και Συκιάς στη θέση των δύο που υπήρχαν εξ αρχής. β) Και αυτό το δεδικασμένο αγνοήθηκε από την κ. Σακελλαροπούλου με τις παραδοχές της, που κατέληξαν στην υπ’ αριθ. 26/2014 απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ, διότι εισηγήθηκε την εκπόνηση δύο χωριστών ΜΠΕ, όπως υπήρχαν από 18ετίας. Αυτή η συμπεριφορά του Συμβουλίου Επικρατείας δεν είναι κατανοητή.
Η δικαστική περιπέτεια * των έργων του Αχελώου ζημίωσε με εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ θετικής και αρνητικής ζημιάς τη χώρα. Είναι τα επτακόσια εκατομμύρια ευρώ που υπολογίζει η ΔΕΗ, ότι είχε καταβάλει μέχρι το 2014 για όλα τα έργα και άλλα σχεδόν εκατό ή περισσότερα που θα αποκόμιζε από τη λειτουργία των ΥΗ μονάδων.
Πολλά πράγματα στην ιστορία αυτή παραπέμπουν σε χώρα αιώνιας εφηβείας, που δεν κατόρθωσε να ενηλικιωθεί. Μείζον παράδειγμα είναι, πώς οι εδώ αρμόδιοι και ιδίως οι εκπρόσωποι των αγροτών θεωρούν ικανοποιητική την μετάγγιση στη Θεσσαλία ενός εικοστού των νερών του Αχελώου από τη 2η αναθεώρηση του σχεδίου διαχείρισης υδάτων Θεσσαλίας και Αιτωλοακαρνανίας. Αυτή η ποσότητα είναι μηδαμινή, όταν υπάρχει σήμερα έλλειμμα 500 εκ. μ3/ έτος και σε 15 χρόνια η Θεσσαλία στο μεγαλύτερο μέρος της θα έχει ερημοποιηθεί. ** Τα 250 εκ. μ3 δεν θα λύσουν κανένα πρόβλημα, όταν το νερό αντλείται υφάλμυρο από 350 και 400 μέτρα βάθους. Οσα και αν ποτέ έργα ταμίευσης γίνουν στη Θεσσαλία, δεν ανατρέπεται η ερημοποίηση. Δεν υπήρξαν ανόητοι εκείνοι, που εδώ και μισόν αιώνα είχαν αποφασίσει την μεταφορά του ενός πέμπτου της ποσότητας υδάτων του Αχελώου -από θεσσαλικά μάλιστα νερά-για την οποία κατασκευάστηκε η σήραγγα εκτροπής. Ούτε εκείνοι που υποχώρησαν στα 600 εκ μ3/ έτος το 2006. Είναι γνωστό πως η Αιτωλοακαρνανία για την υποδεκαπλάσια καλλιεργήσιμη έκτασή της από αυτή της Θεσσαλίας διαθέτει δωδεκαπλάσιο όγκο ύδατος από την τελευταία. Ας μη γράψω και για τα αντίστοιχα πληθυσμιακά μεγέθη.
Δεν είναι τελικά παράδοξο, ότι πολλοί κατόρθωσαν να προκαλέσουν τόσο μεγάλη ζημιά στον τόπο. Θα μπορούσα να γράψω, πως αυτά συμβαίνουν, όταν οι ποιητές είναι περισσότεροι από τους τεχνοκράτες. Οι ποιητές όμως είναι ευφυείς αθώοι._
*Η 1η προσφυγή κατέληξε στη 2759/94 ακυρ. απόφαση του ΣτΕ για έλλειψη περιβ. μελέτης, που δεν χρειαζόταν, όταν άρχισαν τα έργα το 1986. Μετά τη σύνταξη ΜΠΕ κατατέθηκε 2η προσφυγή. Μετά δύο χρόνια εκδόθηκε η 3478/2. 000 αποφ. ολ. ΣτΕ, που δέχτηκε την μερική εκτροπή 600 εκ. μ3/ έτος και αξίωσε μία μελέτη αντί των δύο. Μετά την ενιαία μελέτη νέα προσφυγή. Εκδίδεται ετσι η 1680/2005 απόφαση που αξίωσε την προΰπαρξη εθν. σχεδίου διαχ. υδάτων [ΣΔΛΑΠ] βάσει οδηγίας της Ε.Ε. που και αυτή στην αρχή των κατασκευών δεν προβλεπόταν. Παρουσιάζεται εδώ το φαινόμενο διάλυσης τεράστιου έργου, στη διάρκεια εκτέλεσης του οποίου αλλάζουν οι νόμοι. Καμία απόφαση δεν ασχολήθηκε με το θέμα. Ακολουθεί με πρωτοβουλία Γ. Σουφλιά νομοθετική κάλυψη του εγχειρήματος με εκτροπή μισής από την αρχική μεταφοράς νερού 600 εκ. μ3/ έτος. Νέα προσφυγή από Ακαρνάνες και μ. κ. ο. Στο σημείο αυτό ανέλαβε για οκτώ χρόνια την υπόθεση η κ. Σακελλαροπούλου, η οποία έχει τη δικαστηριακή [και ορθή κατά την ίδια] ευθύνη καθήλωσης του συνόλου (!) των έργων από το 2006 μέχρι το 2014. Αργότερα την ευθύνη ανέλαβαν κυβερνήσεις και κόμματα.
Καιρό μετά την απόφαση 26/2014 συναντήθηκα με επώνυμη προσωπικότητα στην Αθήνα. Γνώριζε καλά την ιστορία. Κρατώντας την ανωνυμία του μεταφέρω όσα μου είπε. Την απόφαση 26/2014 τη θεωρώ προβληματική, επειδή το ΣτΕ σε ολομέλεια από το 1994 είχε εκδώσει για τον Αχελώο σειρά αποφάσεων δίχως να απαγορεύσει μετάγγιση νερού στη Θεσσαλία. Ούτε χρειάστηκε βοήθεια του ΔΕΕ. Εκ του αποτελέσματος προκύπτει, ότι η εισηγήτρια της υπόθεσης αγνόησε το ΔΕΕ, όταν αυτό συγκατένευσε στη μεταφορά 600 εκ. μ3/ έτος. Αδιαφόρησε, ή δεν γνώριζε η πλειοψηφούσα’ σύνθεση του ΣτΕ, ότι τα έργα ήσαν μισοτελειωμένα. Οχι «σχεδιαζόμενα», όπως γράφτηκε στην εισήγηση. Η κ. Σακελλαροπούλου το ίδιο διάστημα χειριζόταν την καταστροφή τεράστιου δάσους πεύκων στην ανατολική Χαλκιδική από την Eldorado gold. Δες αυτή την καταστροφή στο διαδίκτυο. Παραλλήλισέ την με τα σκαμμένα βουνά στην Πίνδο. Την πράγματι σχεδιαζόμενη καταστροφή της Χαλκιδικής την επέτρεψε «χάριν του δημοσίου συμφέροντος».
Το δημόσιο συμφέρον στα έργα του Αχελώου αγνοήθηκε. Υπάρχει αδικαιολόγητη αντίφαση. Θα σημειώσω, πως ο δικηγόρος των κερδισμένων στις δυο υποθέσεις με άρθρο του στην Καθημερινή επαίνεσε την κ. Σακελλαροπούλου για την προστασία του ανύπαρκτου περιβάλλοντος στον Αχελώο. Ο ίδιος, που ήταν παρών, όπως μου είπαν, στη δίκη του 13 μετά την οποία εκδόθηκε η 26/14 απόφαση απαγόρευσης της μετάγγισης, δεν «παρέστη» επίσημα στην υπόθεση, αλλά δύο συνεργάτες του. Ας τα πω συμπτώσεις. Αλλος θα μπορούσε να πει, πως η αντιμετώπιση των έργων στη Μεσοχώρα και τη Συκιά ήταν άλλοθι για την καταστροφή του δάσους των Σκουριών. «Απέρριψα το σκεπτικό του ως ευφάνταστο, παρότι το ΣτΕ υπήρξε διπολικό στην υπόθεση. «Δεν γίνονται αυτά» του είπα. «Η Σακελλαροπούλου ήταν καταρτισμένη, ευγενής και έντιμη δικαστής. Διαφορετικά δεν θα είχε εκλεγεί Πρόεδρος Δημοκρατίας. Οσα λέτε ανήκουν στην τυχαιότητα των πραγμάτων».
** «Κ» 13. 3. 24 συν. ceo Oλλανδικής HVA κ. Μιλτου Γκουζούρη.