Στη μνήμη ενός πρωτεργάτη των τεχνολογιών πληροφορικής στη γεωργία

Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Πριν λίγες μέρες έφυγε από τη ζωή ο Simon Blackmore, ένας από τους πρωτεργάτες της ανάπτυξης της γεωργίας ακριβείας, της ρομποτικής και γενικότερα των εφαρμογών των τεχνολογιών της πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών στη γεωργία σε όλο τον κόσμο.

Είχαμε την τιμή και τη χαρά να τον φιλοξενήσουμε στο Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για πέντε χρόνια και επωφεληθήκαμε σημαντικά από τις γνώσεις και εμπειρία του αλλά και από τη φιλία του. Χάρη στην παρουσία του και με συντονισμό του επιτύχαμε τη χρηματοδότηση ενός Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Προγράμματος, το Future Farm, που μας βοήθησε ιδιαίτερα στην προώθηση της έρευνας για τη Γεωργία Ακριβείας που είχαμε αρχίσει λίγα χρόνια πριν από την άφιξή του. Η απώλεια του Simon αφήνει ένα μεγάλο κενό στον χώρο.
Ο Simon ξεκίνησε την καριέρα του εργαζόμενος σε μικρό αγρόκτημα και εταιρεία με μηχανήματα που έκανε επαγγελματικά εργασίες σε αγροκτήματα.
 Σπούδασε στο Κολλέγιο Γεωργικής Μηχανικής στο Silsoe ένα εμβληματικό ίδρυμα της Αγγλίας. Βρέθηκε για λίγα χρόνια στη Αφρική ως εθελοντής βοηθώντας τους αγρότες να βελτιώσουν τις καλλιεργητικές τους τεχνικές πριν επιστρέψει στο Κολλέγιο ως Καθηγητής των Εφαρμογών των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών στη γεωργία. Με το Κολλέγιο είχα ιδιαίτερες σχέσεις καθώς με βοήθησαν να χρησιμοποιήσω τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές τους για να κάνω μέρος των πειραμάτων για το διδακτορικό μου που έκανα στο Πανεπιστήμιο του Reading. Σε μια από τις επισκέψεις στο Κολλέγιο τον γνώρισα. Βέβαια εκείνο τον καιρό δεν είχα καμία σχέση με τη ΓΑ και τις νέες τεχνολογίες. Οι σχέσεις μας αναπτύχθηκαν μέσω του Σπύρου Φουντά, σήμερα Καθηγητή στο ΓΠΑ που έκανε το μεταπτυχιακό μαζί του στο Silsoe.
Μια από τις σημαντικές ιδέες του Simon ήταν η μεταβολή της τάσης της εκμηχάνισης της γεωργίας. Τότε, και ακόμα μέχρι σήμερα, έχουμε μια συνεχή αύξηση του μεγέθους των γεωργικών μηχανημάτων για να μειωθεί το κόστος εργασίας. Η αύξηση του μεγέθους και παράλληλα και του βάρους των μηχανημάτων προκαλεί σημαντικά προβλήματα συμπίεσης του εδάφους με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του. Η πρόταση ήταν να προωθηθεί η ανάπτυξη και χρήση μικρού μεγέθους και βάρους αυτόνομων τρακτέρ που θα λειτουργούσαν όλο το 24ωρο και θα επιτύγχαναν την εκτέλεση των εργασιών με ελάχιστες επιπτώσεις στο έδαφος και χωρίς ανθρώπινη εργασία.
Από το Κολλέγιο μετακινήθηκε στη Δανία στο Royal Veterinary and Agricultural University, όπου και συνέχισε την έρευνα του σε θέματα ΓΑ και ρομποτικής. Εκεί τον ακολούθησε και ο Σπύρος για το διδακτορικό του. Μάλιστα εκεί κατάφεραν να κάνουν το πρώτο αυτόνομο τρακτέρ που κατάφερε να κινηθεί στο χωράφι. Θυμάμαι το βίντεο με το τρακτέρ που έστριψε μόνο του στην άκρη του χωραφιού και τους πανηγυρισμούς των ερευνητών.
Το 2006 είχαμε την τιμή να τον έχουμε επισκέπτη Καθηγητή στο Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Είχαμε ξεκινήσει πριν λίγα χρόνια (το 2001) να αναπτύσσουμε έρευνα σε θέματα ΓΑ. Η συμβολή του Simon στην ανάπτυξη των ιδεών μας και η βοήθεια στους υποψήφιους διδάκτορες του εργαστηρίου ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Με τη βοήθειά του καταφέραμε να κατασκευάσουμε ένα ρομποτικό όχημα (βλέπε φωτογραφία από δοκιμή στο διάδρομο του Τμήματος στο Φυτόκο) με δυνατότητα να κινείται με ενέργεια από μια μπαταρία.
Το πρόγραμμα Future Farm ήταν από τα πρώτα που η ΕΕ χρηματοδότησε σε θέματα ICT καθώς οι νέες τεχνολογίες με αρκετή καθυστέρηση εφαρμόζονταν στο πρωτογενή τομέα. Στόχος του προγράμματος ήταν η ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης αγροκτημάτων σε πραγματικό χρόνο. Η ιδέα ήταν να συγκεντρώνονται τα στοιχεία από τη λειτουργία των μηχανημάτων σε πραγματικό χρόνο και να αποτελούν τη βάση διαχείρισης του αγροκτήματος. Στόχος η λήψη αποφάσεων για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της γεωργίας και η ανάπτυξη δυνατοτήτων παρακολούθησης των λειτουργιών και της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον.
Το 2011 ο Simon κατέλαβε θέση καθηγητού στο Harper Adams(HA) το μοναδικό εκπαιδευτικό Ίδρυμα Γεωργικής Μηχανικής που είχε μείνει στην Αγγλία μετά τη συρρίκνωση ή διακοπή λειτουργίας των άλλων (Silsoe, Newcastle, Reading). Εκεί βρέθηκε σε ένα πολύ πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον με σημαντικές ευκαιρίες χρηματοδότησης όπου ανέπτυξε μεγάλα προγράμματα έρευνας. Το 2012 ηγήθηκε του Εθνικού Κέντρου Γεωργίας Ακριβείας στο HA από όπου συνέχισε την έρευνα του. Είχα τη χαρά να τον επισκεφτώ αρκετές φορές για να δω τα επιτεύγματα τόσο στο τομέα των κτιρίων και υποδομών όσο και της έρευνας σε θέματα ρομποτικής (συστήματα καταπολέμησης ζιζανίων, ρομποτικό μηχάνημα συγκομιδής φράουλας), αλλά και εκμηχάνισης της γεωργίας με το πρόγραμμα Hands Free Hectare (αγρόκτημα χωρίς εργατικά χέρια) όπου αναπτύχθηκαν και συστήματα γεωργίας συντηρήσεως σε συνδυασμό με αυτόνομα μηχανήματα.
Η αναγνώριση του Simon ήταν Παγκόσμια. Η συμμετοχή του ως προσκεκλημένου κύριου ομιλητή σε πολλά συνέδρια με τις ιδέες του να βοηθούν πολλούς ερευνητές. Η αναγνώρισή του σημαντική σε όλο το Κόσμο και στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Βρετανία. Το 2017 του απονεμήθηκε το βραβείο της επετείου της Βασίλισσας για την Ανώτατη Εκπαίδευση (Queen’s Anniversary Prize for Further and Higher Education) από τον τότε Πρίγκιπα Κάρολο (σήμερα Βασιλέα).
Εμείς ωφεληθήκαμε ιδιαίτερα από τη συνεργασία μαζί του καθώς προχωρήσαμε την έρευνα στις νέες τεχνολογίες στη γεωργία. Οι υποψήφιοι διδάκτορες αλλά και οι μεταπτυχιακοί φοιτητές μας ωφελήθηκαν ιδιαίτερα από την παρουσία του και τις συμβουλές του. Ευτυχώς η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών συνεχίστηκε στο τόσο Τμήμα Γεωπονίας του ΠΘ, όσο και κυρίως στο ΓΠΑ από το Σπύρο Φουντά αλλά και σε άλλα Ιδρύματα όπως το Τμήμα Αγροτεχνολογίας και τοiBΟ του ΕΚΕΤΑ.
Εκτός από την επιστημονική μας σχέση, σημαντικές ήταν και οι προσωπικές μας σχέσεις. Ο Simon αγαπούσε ιδιαίτερα την Ελλάδα. Αδυναμία του τα ελληνικά βουνά και απορία του γιατί δεν τα διαφημίζουμε όπως τις παραλίες μας. Κάθε χρόνο περνούσαμε μια εβδομάδα παρέα με τη γυναίκα του τη Chris κάπου ανάμεσα στα ωραία μας βουνά και τις θάλασσες. Αναμνήσεις ιδιαίτερα ευχάριστες.
Πιστεύω ότι ο Simon είχε σημαντική συμβολή τις εξελίξεις της έξυπνης γεωργίας. Πολλές από τις ιδέες του αναπτύσσονται και εφαρμόζονται δίνοντας νέες δυνατότητες στη Γεωργία να καλύψει τις επισιτιστικές ανάγκες του αυξανόμενου πληθυσμού, με μείωση των εισροών αλλά και τη προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή. Του εύχομαι καλό ταξίδι. Εμείς θα τον θυμόμαστε τόσο ως σημαντικό επιστήμονα όσο και ως φίλο.
Περισσότερες πληροφορίες σε ανάρτηση του ΗΑ στο σύνδεσμο:
https://www.harper-adams.ac.uk/ news/211185/tributes-paid-to-former-harper-adams-professor