Ο αποπροσανατολισμός των Θεσσαλών, οι προτάσεις των Ολλανδών και η πίεση από Μαρούδα-Τζέλλα

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Σήμερα βρισκόμαστε αισίως οκτώ μήνες μετά τον καταστροφικό τυφώνα «Daniel» και λίγο λιγότερο από τον «Elias» που τον ακολούθησε και συμπλήρωσε την καταστροφή.

Η Θεσσαλία μετρά τις πληγές της. Μεγάλες εκτάσεις βρίσκονται κάτω από τα νερά στην περιοχή κοντά στον ταμιευτήρα στη θέση της λίμνης Κάρλας και τουλάχιστον αυτήν τη χρονιά δε θα καλλιεργηθούν. Η εξασφάλιση του εισοδήματος των αγροτών που δεν μπορούν να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους από ευρωπαϊκό πρόγραμμα είναι μια επιτυχία που θα τους βοηθήσει μέχρι να φύγουν τα νερά. Φαίνεται ότι μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο τα νερά θα έχουν αποσυρθεί από το μεγαλύτερο μέρος της πλημμυρισμένης περιοχής. Θα μείνουν μόνο κάποια σημεία με χαμηλότερο υψόμετρο. Πολλές περιοχές έχουν τεράστιες καταστροφές σε υποδομές (σπίτια, δρόμοι, γέφυρες, στάβλοι, εργοστάσια και βιοτεχνίες) που πρέπει να διορθωθούν ή να αναδημιουργηθούν. Πολλές αγροτικές εκτάσεις έχουν υποστεί μεγάλη διάβρωση των εδαφών που είτε καλύπτονται πρόχειρα και για μικρό χρόνο με ένα όργωμα, αλλά και περιοχές με αποθέσεις φερτών υλικών ή χαραδροειδείς διαβρώσεις που για να διορθωθούν χρειάζονται σημαντικές δαπάνες. Πολλά δίκτυα διανομής νερού για άρδευση έχουν υποστεί σημαντικές ζημιές που κάνουν αμφίβολη τη δυνατότητα παροχής αρδευτικού νερού το καλοκαίρι. Μεγάλες καταστροφές σε μόνιμες φυτείες (δέντρα κ.λπ.), που σε λίγο θα δούμε ποια είναι η πραγματική ζημιά που έγινε.
Τι κάνει η πολιτεία για να βοηθήσει τους αγρότες να ξεπεράσουν τα προβλήματα; Μοιράζει επιδοτήσεις χωρίς καμία ουσιαστική βοήθεια. Το ΥΠΑΑΤ ζει μακριά στην Αθήνα (ίσως ακόμα μακρύτερα στην Κρήτη, εκλογική περιφέρεια του υπουργού). Ακούσατε καμία συμβουλή προς του αγρότες τι να κάνουν με τις χαραδροειδείς διαβρώσεις; Κάποια συμβουλή για το πώς θα αντικαταστήσουν τα ζώα που έχασαν; Κάποια συμβουλή για το πώς να αντικαταστήσουν τα δέντρα που χάθηκαν; Κάποια συμβουλή για το πώς θα καλλιεργήσουν τα χωράφια που αποκαλύπτονται από τα νερά που στραγγίζουν; Ακούσατε κάποια διαμαρτυρία Θεσσαλών για όλα αυτά; Για την ανυπαρξία συστήματος γεωργικών εφαρμογών; Για την ανυπαρξία σύνδεσης έρευνας παραγωγής; Όλοι μάλλον ικανοποιημένοι από το μοίρασμα των επιδοτήσεων και των ενισχύσεων. Θετική η επιστολή Γεωργικών Συνεταιρισμών που θέτει τα προβλήματα, αλλά δε βλέπω κάποια ανταπόκριση από την πολιτεία.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα είχαμε και μια σειρά μελετών για τη διαχείριση του νερού (πλημμύρες - ύδρευση - άρδευση) και το μέλλον της γεωργίας της Θεσσαλίας. Αρχίσαμε με το ΣΔΛΑΠ, που, αφού ανέλυσε το έλλειμμα νερού στο επίπεδο των 450 εκατ. κ.μ., προτείνει τη δημιουργία εσωτερικών ταμιευτήρων νερού στα ορεινά της Θεσσαλίας (κυρίως της Δυτικής Θεσσαλίας – Ενιπέα, Μουζακίου, Πύλης, Νεοχωρήτη) και τη μεταφορά 250 εκατ. κ.μ. από το φράγμα Συκιάς στον Αχελώο. Το έλλειμμα του νερού που εκτιμήθηκε είναι με την υπόθεση ότι θα παραμείνουν τα 2,5 εκατ. αρδευόμενα στρέμματα στον θεσσαλικό κάμπο, κρίσιμο στοιχείο εξασφάλισης εισοδήματος στους αγρότες και τη περιοχή, όπως έχω αναλύσει πολλές φορές. Παράλληλα, θα πρέπει να προωθηθούν μέτρα για την εξοικονόμηση 20% της σημερινής κατανάλωσης για να εξασφαλιστεί η αποκατάσταση του περιβάλλοντος με αποκατάσταση των υπόγειων υδροφορέων, αλλά και των επιφανειακών συστημάτων. Μάλιστα, για τα έργα του Αχελώου δίνει και τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση για να προχωρήσει το έργο και να υπερπηδηθούν τα εμπόδια που έχουν τεθεί. Ακολούθησαν οι «κακοί» Ολλανδοί που μας είπαν περίπου τα ίδια πράγματα. Φράγματα και ταμιευτήρες νερού στα γύρω ορεινά για ανάσχεση των νερών και περιορισμό των ζημιών από τις πλημμύρες, αλλά και δημιουργία αποθεμάτων νερού για περιόδους ξηρασίας. Πρότειναν και μεταφορά νερού από το φράγμα της Συκιάς επί του Αχελώου για κάλυψη των ελλειμμάτων της Θεσσαλίας. Μάλιστα, πρότειναν και μεταφορά μεγαλύτερης ποσότητας από τα ΣΔΛΑΠ. Φαίνεται ότι το σχέδιο των Ολλανδών ανάγκασε τον πρωθυπουργό να υποσχεθεί την προώθηση της περάτωσης του φράγματος της Συκιάς σε συνάντηση με φορείς της Θεσσαλίας, κάτι που ενώ το έταζε προεκλογικά (το 2019), αλλά και τα δύο πρώτα χρόνια της πρώτης διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ, κατόπιν ανακάλυψε προβλήματα και μάλλον το είχε ξεχάσει. Οι φορείς της Θεσσαλίας δε φρόντισαν να του το υπενθυμίσουν, αν εξαιρέσουμε τους Μαρούδα και Τζέλα που του το έθεσαν (καθώς και στον κ. Τσίπρα) πέρυσι τέτοιον καιρό. Ας μην ξεχνάμε ότι ο κ. πρωθυπουργός μετά τον «Ιανό» είχε υποσχεθεί να προχωρήσει την κατασκευή των φραγμάτων στον Ενιπέα και το Μουζάκι. Το πρώτο το προχώρησε και ελπίζουμε να γίνει με ΣΔΙΤ τα επόμενα χρόνια, αλλά το φράγμα Μουζακίου, κρίσιμο για την ασφάλεια της Καρδίτσας (και της Λάρισας) από ιδιαίτερα έντονες βροχές, μάλλον το ξέχασε. Πρέπει σύσσωμοι οι Θεσσαλοί να το προβάλουμε και να διεκδικήσουμε την ασφάλειά μας και τα απαραίτητα αποθέματα για τη ζωής και το μέλλον μας.
Κατά τη γνώμη μου, με την ευκαιρία των δύο σχεδίων (αλλά και του σχεδίου για τις πλημμύρες που αναμένεται στο επόμενο διάστημα) θα έπρεπε σύσσωμοι οι Θεσσαλοί να απαιτήσουμε από την κυβέρνηση τη δημιουργία ενός ενιαίου συνθετικού σχεδίου για την εκτέλεση των έργων αυτών που θα εξασφαλίσουν δύο κύρια στοιχεία ασφάλειας των Θεσσαλών από πλημμύρες και από ξηρασία. Να απαιτήσουμε ένα χρονοδιάγραμμα της δημιουργίας συνθηκών εκτέλεσης των έργων με μελέτες, προσδιορισμό προτεραιοτήτων, χρηματοδότηση κ.λπ. Ακούσατε κάποιον να τα διεκδικεί; Πριν λίγες μέρες ο πρωθυπουργός πήγε στο Μουζάκι για τα εγκαίνια μέρους του Ε-65. Αναμφίβολα σημαντικό έργο για τη Δυτική Θεσσαλία, που την ενώνει με τους κύριους οδικούς άξονες της χώρας. Αλλά από τους παρευρισκόμενους κανείς δε ρώτησε τον πρωθυπουργό για την τύχη των απαραίτητων έργων προστασίας της Θεσσαλίας από πλημμύρες και ξηρασία. Δε θα έπρεπε αν το θέμα ήταν πραγματικά στις προτεραιότητες των Θεσσαλών;