Αυτό κάνει τα ψεκαστικά ένα κρίσιμο εργαλείο για κάθε γεωργική εκμετάλλευση. Θεωρώ ότι αν ένα αγρόκτημα πρέπει να έχει ένα μηχάνημα, αυτό είναι το ψεκαστικό. Τα υπόλοιπα μπορεί να τα νοικιάζει ή να χρησιμοποιεί επαγγελματίες με γεωργικά μηχανήματα που θα κάνουν τις δουλειές του αγροκτήματος. Διότι η εφαρμογή των παρασιτοκτόνων έχει το μεγαλύτερο κόστος εγκαιρότητας επεμβάσεων, δηλαδή το κόστος που θα έχουμε από καθυστέρηση εκτέλεσης μιας εργασίας. Όλοι ξέρουμε ότι κάθε δουλειά στη γεωργία πρέπει να γίνεται στην ώρα της και κάθε καθυστέρηση έχει επιπτώσεις στην παραγωγή. Αν καθυστερήσουμε τη σπορά ή το σκάλισμα, θα έχουμε κάποια επίπτωση στην παραγωγή. Αν, όμως, καθυστερήσουμε να ψεκάσουμε για ένα έντομο ή μια ασθένεια, τότε μπορεί να χάσουμε ακόμη και όλη μας την παραγωγή. Ακόμη και η καθυστέρηση στην εφαρμογή ζιζανιοκτόνων μπορεί να τα βρει σε μη ευαίσθητο στάδιο και να μην έχουμε θετικό αποτέλεσμα.
Τι κάνει ένα ψεκαστικό; Ουσιαστικά εφαρμόζει στη φυτική επιφάνεια ή στο έδαφος μια δραστική ουσία διαλυμένη στο νερό. Στόχος να διανεμηθεί η επιθυμητή ποσότητα ανά στρέμμα σε όλη τη φυτική επιφάνεια, ώστε να έρθει σε επαφή με το παράσιτο και να το καταστρέψει. Για να πετύχουμε τη μεγαλύτερη δυνατή κάλυψη, προκαλούμε τη διάσπαση του ψεκαστικού υγρού σε σταγονίδια. Όσο μικρότερα είναι τα σταγονίδια, τόσο μεγαλύτερη επιφάνεια καλύπτουν. Αν για παράδειγμα τα σταγονίδια έχουν διάμετρο 1 χιλιοστό, τότε το ένα λίτρο ψεκαστικού διαλείμματος θα παράγει έναν αριθμό σταγόνων και θα καλύψουν μια επιφάνεια. Εάν οι σταγόνες γίνουν 0.2 χιλιοστά, τότε ο αριθμός των σταγόνων θα είναι 100 φορές μεγαλύτερος, ενώ η επιφάνεια που θα καλύψουμε θα είναι 5 φορές μεγαλύτερη. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ψεκασμούς με δραστικές ουσίες επαφής και λιγότερο σημαντικό για ψεκασμούς διασυστηματικών φαρμάκων ή φαρμάκων εδάφους . Η διάσπαση του ψεκαστικού υγρού σε σταγόνες γίνεται με την πίεση του υγρού και με την έξοδό του από οπή μικρής διαμέτρου που είναι το ακροφύσιο ή μπεκ. Τα ακροφύσια τύπου κώνου λειτουργούν με μεγαλύτερη πίεση (της τάξεως των 5 ατμοσφαιρών), παράγουν μικρότερα σταγονίδια, διεισδύουν ευκολότερα στο φύλλωμα των φυτών και έχουν καλύτερα αποτελέσματα στην καταπολέμηση εχθρών των φυτών. Τα ακροφύσια τύπου ριπιδίου λειτουργούν με μικρότερη πίεση παράγουν μεγαλύτερα σταγονίδια, γι’ αυτό είναι κατάλληλα για ψεκασμούς εδάφους. Είναι προφανές ότι η καλή λειτουργία των ακροφυσίων ενός ψεκαστικού είναι η βάση του επιτυχημένου ψεκασμού. Γι’ αυτό πριν από την περίοδο χρήσης καλό είναι να τα ελέγξουμε.
Η λειτουργία των ακροφυσίων με το πέρασμα του ψεκαστικού υγρού από την οπή εξόδου προκαλεί φθορές στα ακροφύσια. Η φθορά μπορεί να μην είναι ομοιόμορφη. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ανομοιόμορφη εφαρμογή της δραστικής ουσίας στο χωράφι, αλλά και κακή διάσπαση σε σταγονίδια που να προκαλούν κακή κάλυψη της φυτικής επιφάνειας. Γι’ αυτό έχουν αναπτυχθεί ειδικά εξαρτήματα (στην εικόνα φαίνεται ένα τέτοιο σύστημα από μια αμερικανική εταιρεία) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο πριν από την περίοδο χρήσης. Τα εξαρτήματα αυτά κάνουν δύο λειτουργίες. Μετρούν την παροχή του κάθε ακροφυσίου. Δηλαδή τοποθετούνται κάτω από το κάθε ακροφύσιο στον ιστό του ψεκαστικού και μετρούν την παροχή του για την πίεση λειτουργίας του ψεκαστικού. Βάζουμε το ψεκαστικό να λειτουργήσει με μια πίεση 3-4 ατμοσφαιρών με καθαρό νερό. Σε μια θέση του ιστού τοποθετείται ένα καινούργιο ακροφύσιο. Αυτό θα μας δώσει την παροχή της βάσης σύγκρισης. Θα πρέπει η απόκλιση της παροχής από το καινούργιο ακροφύσιο να μην είναι μεγαλύτερη του 10%. Αυτό είναι το όριο. Όσα ακτοφύσια έχουν μεγαλύτερη απόκλιση, πρέπει να αλλαχτούν άμεσα. Τη μέτρηση και σύγκριση της παροχής μπορούμε να την κάνουμε με έναν δοκιμαστικό σωλήνα και ένα χρονόμετρο που θα μας πάρει περισσότερο χρόνο.
Ο δεύτερος έλεγχος είναι η διάσπαση του ψεκαστικού υγρού σε σταγονίδια. Ειδικά υδατοευαίσθητα χαρτιά τοποθετούνται κάτω από το ψεκαστικό και απεικονίζουν τη διασπορά των σταγονιδίων του ψεκαστικού. Τα χαρτιά τοποθετούνται στο έδαφος, από όπου θα περάσει το ψεκαστικό ψεκάζοντας. Τα σταγονίδια αφήνονται να στεγνώσουν και αλλάζουν το χρώμα σε μπλε. Πρέπει το μέγεθος των σταγόνων και η διασπορά να είναι ομοιόμορφα. Αυτό μπορούμε να το ελέγξουμε είτε με το μάτι είτε βγάζοντας φωτογραφίες με το κινητό που θα τις στείλουμε για ανάλυση.
Ο έλεγχος των ακροφυσίων και η έγκαιρη συντήρηση και αντικατάστασή τους είναι η βάση της σωστής λειτουργίας του ψεκαστικού. Εννοείται ότι θα πρέπει να γίνουν οι έλεγχοι όλων των συστημάτων τους: στον άξονα του δυναμοδότη, το δοχείο ψεκαστικού υγρού να μην έχει διαρροές, το καπάκι να κλίνει καλά και η βαλβίδα αέρα να λειτουργεί, φίλτρα, αντλία, σωλήνες μεταφοράς του ψεκαστικού υγρού, βαλβίδες, ρυθμιστής πίεσης, μανόμετρο. Όλα πρέπει να ελεγχθούν και να λειτουργούν σωστά πριν αρχίσει η περίοδος. Όταν αρχίσει, δεν θα έχουμε χρόνο για επισκευές και θα πληρώσουμε ακριβά κάθε κακή λειτουργία.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
