Η προφανής συνέχεια είναι ότι πρέπει να μειώσουμε τις αρδευόμενες εκτάσεις, κάτι που το πολιτικό προσωπικό δεν τολμά να μας το πει. Αυτό, όμως, ήρθε να μας το πει η νέα ΚΑΠ. Έτσι, από τη συνδεδεμένη επιδότηση στο καλαμπόκι εξαιρείται το μεγαλύτερο μέρος της θεσσαλικής πεδιάδας, ενώ επιπλέον, δίνονται σειρά επιδοτήσεων για αντικατάσταση αρδευόμενων καλλιεργειών με ξηρικές. Τι επιπτώσεις θα έχουν αυτά για τη ζωή στη Θεσσαλία; Κάθε αρδευόμενη καλλιέργεια που μετατρέπεται σε ξηρική, αφαιρεί από το εισόδημα τις περιοχής. Από πού θα καλύψει η Θεσσαλία τη διαφορά; Με Φ/Β; Και οι ιδιοκτήτες θα μεταφερθούν στα καφέ του Κολωνακίου; Αυτός είναι ο στόχος; Να μαζευτούμε όλοι στην Αθήνα; Το ερώτημα είναι τι κάνουμε; Είναι προφανές ότι το πολιτικό σύστημα της χώρας ενδιαφέρεται μόνο για προσέλκυση ψηφοφόρων. Επομένως, μόνο μια συνολική αντίδραση των Θεσσαλών μπορεί να κουνήσει τα νερά που λιμνάζουν και να αναγκάσει το Αθηνοκεντρικό κράτος να ασχοληθεί με τα προβλήματα του πρωτογενούς τομέα γενικότερα και με το Υδατικό Πρόβλημα της Θεσσαλίας ειδικότερα».
Αυτό υποστηρίζει η ΕΔΥΘΕ , με αφορμή τις περικοπές των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων στο καλαμπόκι που προβλέπονται μέσω της νέας ΚΑΠ. Πιο συγκεκριμένα:
ΕΡΩΤΗΣΗ «ΕτΔ»:
Το τελευταίο διάστημα αναπτύχθηκε έντονος προβληματισμός στον αγροτικό κόσμο για την εξαίρεση ορισμένων καλλιεργειών (μεταξύ των οποίων και το αρδευόμενο καλαμπόκι) από τις επιδοτήσεις και γενικότερα για τις επιπτώσεις της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) που πρόσφατα και με μεγάλη καθυστέρηση εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έχουν δίκιο οι αγρότες να ανησυχούν και ποιες είναι οι αιτίες κατά τη γνώμη σας για την εξαίρεση αυτή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:
Την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκε η τελική έγκριση της πρότασης της χώρας μας για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Η έγκριση ήρθε με μεγάλη καθυστέρηση και οι αγρότες μας υποχρεώθηκαν να προγραμματίσουν την επόμενη χρονιά χωρίς να γνωρίζουν τους όρους της νέας ΚΑΠ. Τις επιπτώσεις θα τις δούμε με τις δηλώσεις ΟΣΔΕ της επόμενης χρονιάς.
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ουσιαστική ενημέρωση για τη νέα ΚΑΠ από την πλευρά της Πολιτείας. ΥΠΑΑΤ και Περιφέρεια δεν έχουν εμφανιστεί μέχρι σήμερα εκτός από κάποιες εκδηλώσεις που τονίζονταν η αναδιανεμητική επιδότηση σε, κατά τα ελληνικά πρότυπα, «μικρομεσαίους» αγρότες. Θα δοθεί σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις 20-110 στρεμμάτων με εκτατικές καλλιέργειες που δεν είναι σήμερα βιώσιμες. Αν μια μέση επί πλέον επιδότηση 260-1.400 ευρώ ανά εκμετάλλευση τις κάνει βιώσιμες είναι συζητήσιμο. Δημιουργεί, όμως, εντυπώσεις στο εκλογικό σώμα.
Ευτυχώς την ενημέρωση ανέλαβαν ιδιώτες γεωπόνοι, με επιχειρήσεις που συμβουλεύουν τους αγρότες και κάνουν τις δηλώσεις καλλιέργειας. Προς τιμήν τους οργάνωσαν εκδηλώσεις και παρουσιάσεις που έδωσαν μια εικόνα της νέας ΚΑΠ στους αγρότες. Πάλι, όμως, η συζήτηση περιορίστηκε, κυρίως, στις επιδοτήσεις που μπορούν να πάρουν οι αγρότες μας από τη νέα ΚΑΠ και το σχέδιο που υπέβαλε η χώρα και εγκρίθηκε, έστω και με καθυστέρηση, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μαζί, όμως, με τις διάφορες επιδοτήσεις στη νέα ΚΑΠ υπάρχουν και πολιτικές που στοχεύουν σε σειρά παθογενειών της γεωργίας, που είναι και αυτές συνδεδεμένες με επιδοτήσεις και ενισχύσεις.
Μια από αυτές είναι η προστασία των φυσικών πόρων, όπως η ενέργεια, το έδαφος και το νερό. Ας δούμε πώς τα μέτρα προστασίας του φυσικού πόρου του νερού θα δημιουργήσουν προβλήματα στους Θεσσαλούς αγρότες.
Όπως θα έχετε οι περισσότεροι ακούσει, η Ε.Ε. έχει από το 2000 πολιτική για την αποκατάσταση της ορθής χρήσης των υδάτων. Είναι η περίφημη οδηγία 60/2000 που μας ανάγκασε με καθυστέρηση πολλών ετών να κάνουμε τα σχέδια διαχείρισης των λεκανών απορροής των ποταμών μας. Ενώ έπρεπε να κάνουμε τα σχέδια αυτά στις αρχές του 2000, εμείς κατά τη συνήθειά μας τα αμελήσαμε μέχρι το 2010 που μας απείλησαν ότι δεν θα πάρουμε ενισχύσεις για έργα διαχείρισης υδάτων.
Γι’ αυτό αναγκαστήκαμε να χωρίσουμε τη χώρα σε 14 Υδατικά Διαμερίσματα (σκεφτείτε ότι η Γαλλία έχει μόνο 4 και η Ισπανία 9 !!!) και να ετοιμάσουμε τα Σχέδια Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) που υπογράφηκαν στο τέλος του 2014. Στόχος των ΣΔΛΑΠ ήταν να καταγράψουν την κατάσταση των υδατικών συστημάτων της κάθε λεκάνης, να καταγράψουν τις περιοχές που η κατάσταση των συστημάτων δεν είναι ικανοποιητική και να προτείνουν λύσεις για τη βελτίωσή τους.
Στη μελέτη για το ΣΔΛΑΠ Πηνειού οι μελετητές κατέγραψαν τα υδατικά προβλήματα της Θεσσαλίας, όπως η υπερεκμετάλλευση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων της περιοχής που οδηγούν σε έλλειμμα των υπόγειων υδροφορέων της τάξης των 3 δισ. κ.μ. και η διακοπή της ροής του Πηνειού το καλοκαίρι πριν από τη Λάρισα. Τα τελευταία χρόνια η διακοπή της ροής αρχίζει από τα Τρίκαλα. Πώς έγινε αυτό;
Το πολιτικό σύστημα της χώρας δεν έκανε έργα ταμίευσης υδάτων περιφερειακά της πεδιάδας στους ορεινούς όγκους που την περικλείουν εκτός από τους ταμιευτήρες Ταυρωπού και Σμοκόβου. Έκανε, επίσης, κάποιες μικρές λιμνοδεξαμενές στην πεδιάδα. Τελευταία έγινε και ένας αξιοπρεπής ταμιευτήρας στη θέση της παλιάς λίμνης Κάρλας.
Κυρίως, όμως, επέτρεψε στους αγρότες με δικές τους δαπάνες να κάνουν γεωτρήσεις και να αντλούν νερό από τους υπόγειους υδροφορείς. Οι γεωτρήσεις αρχικά ήταν παράνομες σε μεγάλο ποσοστό, αλλά το πολιτικό σύστημα τις νομιμοποίησε σταδιακά και τελικά τις αδειοδότησε. Αποτέλεσμα το 70% του αρδευτικού νερού να προέρχεται από γεωτρήσεις με τεράστιο κόστος συντήρησης (αλλά και συνεχείς εμβαθύνσεις, καθώς η στάθμη των υπογείων υδάτων συνεχώς κατεβαίνει) και ενέργειας για την άντληση.
Με τη μέθοδο αυτήν η Θεσσαλία αρδεύει το 50% των καλλιεργούμενων εκτάσεων και πετυχαίνει σημαντικά μεγαλύτερο κύκλο εργασιών ανά στρέμμα από την υπόλοιπη χώρα.
Οι μελετητές των ΣΔΛΑΠ του 2014 πρότειναν μια σειρά έργων και δράσεων για να βελτιωθεί η κατάσταση των υδάτων της Λεκάνης του Πηνειού.
Η εκτίμηση του ελλείμματος ξεκινά από την παραδοχή ότι θα παραμείνουν τα 2.500.000 στρέμματα αρδευόμενα. Εκτίμησαν ότι το έλλειμμα φτάνει τα 500.000.000 κ.μ. νερού τον χρόνο για να καλυφθεί η άρδευση - ύδρευση και να περισσέψει και ποσότητα για κάλυψη του ελλείμματος των υπόγειων υδροφορέων, ώστε να αποκατασταθούν σε εύλογο χρόνο. Επομένως, χρειαζόμαστε νερά από ταμιεύσεις του χειμώνα που να καλύπτουν τις ποσότητες αυτές. Οι μελετητές του 2014 πρότειναν μια σειρά από ταμιευτήρες εσωτερικά της πεδιάδας που θα κάλυπταν τη μισή ποσότητα του ελλείμματος και πρότειναν τη μεταφορά 250.000.000 κ.μ. από τη λεκάνη απορροής του Αχελώου μέσω του φράγματος Συκιάς και τη σήραγγα μεταφοράς της Δρακότρυπας.
Στην αναθεώρηση των ΣΔΛΑΠ του 2017, μετά από εντολή του τότε υπουργού Περιβάλλοντος, αφαιρέθηκε η μεταφορά του νερού από τον θεσσαλικό Αχελώο και εφευρέθηκε κάποια απροσδιόριστης πηγής ποσότητα 50.000.000 κ.μ. νερού που σε 60 (!) χρόνια θα κάλυπτε το έλλειμμα των υπόγειων υδροφορέων.
Τι έκαναν οι δύο κυβερνήσεις της χώρας από το 2014 μέχρι σήμερα; ΤΙΠΟΤΑ. Και οι δύο είχαν καταλόγους με έργα που έπρεπε να γίνουν και δεν έκαναν τίποτα.
Τι έπρεπε να κάνουν; Από τους καταλόγους με πιθανά έργα που θα λύσουν το πρόβλημα η κάθε υπεύθυνη κυβέρνηση θα έπρεπε να αξιολογήσει τα έργα, να βάλει προτεραιότητες και να τα ιεραρχήσει σε μια σειρά με κριτήρια που θα καθορίσει.
Αμέσως μετά θα έπρεπε να προχωρήσει στη προκήρυξη μελετών (κάποιες μελέτες, όπως για παράδειγμα των ταμιευτήρων Πύλης, Μουζακίου, υπάρχουν και χρειάζονταν απλώς μια επικαιροποίηση) που θα επέτρεπαν μόλις βρισκόνταν χρηματοδότηση να εκτελεστούν.
Αυτή ήταν η δουλειά που έπρεπε να κάνει το πολιτικό μας σύστημα. Κάποιες μελέτες θα μπορούσε ίσως να προκηρύξει και η Περιφέρεια, η κατασκευή των έργων, όμως, είναι πάνω από τις δυνατότητές της.
Έγινε κάτι; Όχι τα τελευταία οκτώ χρόνια. Ο κ. Μητσοτάκης μας υποσχέθηκε το 2017, προεκλογικά, ότι θα γίνει η μεταφορά των 250.000.000 κ.μ. από τον Αχελώο. Το επανέλαβε το 2019 και 2020.
Το 2021, όμως, ανακάλυψε «τεχνικά και συνταγματικά προβλήματα» και το 2022 απαγόρευσε ουσιαστικά κάθε σχετική συζήτηση.
Μάλιστα, φρόντισε να καθυστερήσει την αναθεώρηση των ΣΔΛΑΠ Πηνειού, ώστε να παραδοθούν στην επόμενη κυβέρνηση.
Ο κ. Τσίπρας στην τελευταία του συνέντευξη στην «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» αναφέρθηκε σε κάποιους απροσδιόριστους ταμιευτήρες στον Τύρναβο κ.λπ. και επανέλαβε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ άφησε κατάλογο με έργα και δεν ήρθε κανείς να τα εκτελέσει. Φαίνεται ότι η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ δεν είχε τέτοια αρμοδιότητα.
Όλο, όμως, το πολιτικό σύστημα συμφωνεί ότι πρέπει να παραμείνουν τα 2.500.00 αρδευόμενα στρέμματα, κάτι που είναι αδύνατο χωρίς τα έργα ταμίευσης που έπρεπε να έχουν γίνει πριν από χρόνια.
Οφείλουμε να πούμε ότι η σημερινή Κυβέρνηση, κάτω από το βάρος των ζημιών του «Ιανού», αναγκάστηκε να προχωρήσει το Φράγμα του Ενιπέα και το έργο της υπογείωσης-εκσυγχρονισμούτου Δικτύου του ΤΟΕΒ Ταυρωπού (χάρη κυρίως στη σκληρή δουλειά της διοίκησης του οργανισμού).
Σημειώνουμε, όμως, ότι δεν έκανε το ίδιο για τον ταμιευτήρα Μουζακίου που θα μείωνε τις ενδεχόμενες ζημιές από πλημμύρες στην Καρδίτσα στον επόμενο «Ιανό», παρόλο που το υποσχέθηκε στον δήμαρχο Μουζακίου στην επίσκεψη μετά τις καταστροφές.
Από τα πιο πάνω γίνεται προφανές ότι το πολιτικό σύστημα της χώρας αδιαφορεί για την υλοποίηση των απαραίτητων έργων που θα βελτιώσουν την κατάσταση των υδάτων της Θεσσαλίας. Η προφανής συνέχεια είναι ότι πρέπει να μειώσουμε τις αρδευόμενες εκτάσεις, κάτι που το πολιτικό προσωπικό δεν τολμά να μας το πει.
Αυτό, όμως, ήρθε να μας το πει η νέα ΚΑΠ. Η Ε.Ε. έθεσε θέμα ορθής χρήσης του φυσικού πόρου νερό. Και μας είπε ότι αν το υδατικό διαμέρισμα δεν έχει καλή κατάσταση υδάτων, τότε δεν δικαιούστε συνδεδεμένες επιδοτήσεις για αρδευόμενες υδροβόρες καλλιέργειες που θα χειροτερεύσουν αντί να βελτιώσουν την κατάσταση.
Έτσι, από τη συνδεδεμένη επιδότηση στο καλαμπόκι εξαιρείται (και στο Ελληνικό σχέδιο της ΚΑΠ) το μεγαλύτερο μέρος της θεσσαλικής πεδιάδας.
Εξαιρείται το τμήμα που αρδεύει από υπόγεια ύδατα και επομένως από μη βιώσιμα αποθέματα. Αλλά σε αυτήν την περιοχή συνυπολογίζονται και περιοχές που θεωρήθηκαν προβληματικές για να μπορέσουν με μετάσχουν στις επιδοτήσεις της γνωστής απάτης της νιτρορύπανσης. Επιπλέον, δίνονται σειρά επιδοτήσεων για αντικατάσταση αρδευόμενων καλλιεργειών με ξηρικές.
Τι επιπτώσεις θα έχουν αυτά για τη ζωή στη Θεσσαλία; Κάθε αρδευόμενη καλλιέργεια που μετατρέπεται σε ξηρική, αφαιρεί από το εισόδημα τις περιοχής. Το καλαμπόκι με κανονικές τιμές έχει ετήσιο κύκλο εργασιών 300 €/στρ., όταν το σιτάρι ή ο βίκος έχουν 60.
Από πού θα καλύψει η Θεσσαλία τη διαφορά; Με Φ/Β; Και οι ιδιοκτήτες θα μεταφερθούν στα καφέ του Κολωνακίου; Αυτός είναι ο στόχος; Να μαζευτούμε όλοι στην Αθήνα;
Το ερώτημα είναι τι κάνουμε; Είναι προφανές ότι το πολιτικό σύστημα της χώρας ενδιαφέρεται μόνο για προσέλκυση ψηφοφόρων.
Επομένως, μόνο μια συνολική αντίδραση των Θεσσαλών μπορεί να κουνήσει τα νερά που λιμνάζουν και να αναγκάσει το Αθηνοκεντρικό κράτος να ασχοληθεί με τα προβλήματα του πρωτογενούς τομέα γενικότερα και με το Υδατικό Πρόβλημα της Θεσσαλίας ειδικότερα. Πρέπει όλοι μαζί με την πολιτική ηγεσία του τόπου (Περιφέρεια, ΠΕΔ, οργανώσεις αγροτών, Επιμελητήρια, Επιστημονικές και Επαγγελματικές οργανώσεις) να αντιδράσουμε και να απαιτήσουμε την άμεση εκτέλεση έργων ταμίευσης νερού, όχι μόνο για να διατηρηθεί η σημερινή παραγωγική γεωργία της Θεσσαλίας, αλλά και να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο και να φτάσει τα επίπεδα χωρών, όπως το Ισραήλ και η Ολλανδία, εξασφαλίζοντας τη ζωή στη Θεσσαλία και την επισιτιστική ασφάλεια στη χώρα.
*Γέμτος Φάνης, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
*Γιαννακός Κώστας, γεωπόνος, πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
*Ντογκούλης Δημ., γεωπόνος, πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ
*Μπαρμπούτης Τ. , πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρώην γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ
