Αν στις επόμενες εβδομάδες πάτε με το αυτοκίνητο προς το Πήλιο και κοιτάξετε προς τους ελαιώνες θα δείτε καπνούς να υψώνονται. Είναι οι καπνοί από τα κλαδιά του κλαδέματος ελιών που καίγονται κάθε χρόνο μόλις βελτιωθεί ο καιρός. Θα μπορούσαν αυτά τα κλαδιά, αλλά και τα κλαδιά από τα οπωροφόρα και τα αμπέλια μας να μας ζεσταίνουν τον χειμώνα σχεδόν δωρεάν; Μάλλον ναι. Σημειώνω ότι το κάθε στρέμμα παράγει περίπου μισό τόνο ξηρών κλαδιών με ισοδύναμο ενέργειας περίπου 200 κιλά πετρελαίου (250 λίτρα). Άλλα 250 κιλά το στρέμμα υπολείμματα παράγουν τα χωράφια με βαμβάκι και αλλα 1.000 το καλαμπόκι. Υπάρχουν πολλές ιδέες για συστήματα τηλεθέρμανσης που θα μπορούσαν να καλύψουν χωριά και μικρές πόλεις, αλλά μάλλον τα έχουμε ξεχάσει. Πεδίο λαμπρό για τους Δήμους μας. Λίγη φαντασία και πολλή δουλειά χρειάζεται.
Πριν από λίγους μήνες ανακοινώθηκε ένα πρόγραμμα για διαχωρισμό των ζυμώσιμων υλικών των σκουπιδιών μας αν θυμάμαι καλά σε καφέ κάδους. Έχω αναφέρει πολλές φορές ότι τα σκουπίδια μας έχουν 60% ζυμώσιμα που θα μπορούσαν από τη μια πλευρά να μειώσουν τους όγκους των σκουπιδιών που θάβουμε, από την άλλη να παράγουν μεθάνιο με χρήση του για παραγωγή ενέργειας, αλλά και τη χρήση του υπολείμματος της ζύμωσης που έχει σημαντική περιεκτικότητα σε άζωτο για τη λίπανση των καλλιεργειών μας. Πολύ χρήσιμο με τις υψηλές τιμές των αζωτούχων λιπασμάτων της περιόδου αυτής, αλλά και στο μέλλον. Ας μην ξεχνάμε ότι με την πολιτική από το χωράφι στο πιάτο του καταναλωτή θα πρέπει να μειώσουμε ως το 2030 τα χημικά αζωτούχα λιπάσματα κατά 20%. Διάβασα ότι ο Δήμος Κιλελέρ έχει αναλάβει μια τέτοια προσπάθεια και ελπίζω να έχουμε την πρώτη επιτυχημένη εφαρμογή στην περιοχή. Επομένως υπάρχουν πηγές που θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε και να αμβλύνουμε το πρόβλημα από το κόστος των υδρογονανθράκων.
Βεβαίως η χώρα έχει και άλλες πηγές που δεν αξιοποιεί. Μία από αυτές είναι η γεωθερμία. Βέβαια και αυτή καταφέραμε να τη δυσφημίσουμε όταν μια μονάδα της ΔΕΗ κατάφερε να βάψει κόκκινη μια παραλία σε ένα νησί, καθώς δεν έλαβε υπόψη τα στοιχεία σιδήρου που με το οξυγόνο γίνονται κόκκινα οξείδια. Διάβασα ότι το ΥΠΕΝ θα προκηρύξει πρόγραμμα αξιοποίησης των πεδίων που έχουμε, αλλά υποθέτω ότι πάλι οι οικολόγοι του «όχι» θα είναι μπροστά για διαμαρτυρίες.
Οι οικολόγοι του «όχι» είναι αντίθετοι και στην αξιοποίηση των υδρογονανθράκων που πιθανώς έχουμε. Διαμαρτύρονται για τις σεισμικές έρευνες τόσο στην ξηρά (περιοχές Δυτικής Ελλάδας) όσο και στη θάλασσα. Το αστείο είναι ότι δεν ζητούν επίσης την άμεση διακοπή της χρήσης των υδρογονανθράκων. Οι εισαγόμενοι δεν πειράζουν, ενώ οι δικοί μας κάνουν κακό στο περιβάλλον, στα ψάρια και δεν ξέρω σε τι άλλο. Πρέπει εδώ να πούμε ότι το 2050 πρέπει να έχουμε οικονομία μηδενικών εκπομπών. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα χρησιμοποιούμε καθόλου άνθρακα, αλλά όσο διοξείδιο του άνθρακα παράγουμε θα πρέπει αντίστοιχο να αφαιρούμε. Είναι πιθανό να χρησιμοποιούμε υδρογονάνθρακες για παραγωγή π.χ. πλαστικών ή άλλων απαραίτητων χημικών και να απορροφούμε τις αντίστοιχες εκπομπές με άλλες τεχνικές. Επομένως πιθανόν να τα χρειαστούμε στο μέλλον και καλό είναι να τα αξιοποιήσουμε.
Αλλά αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι η είδηση ότι σχεδιάζουμε με τους Βούλγαρους να κατασκευάσουν πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και εμείς να εισάγουμε ηλεκτρική ενέργεια από αυτούς. Δεν είδα πουθενά διάψευση, οπότε μάλλον είναι αληθινή η είδηση. Πάλι εμείς είμαστε εναντίον της πυρηνικής ενέργειας όταν την παράγουμε εμείς, αλλά όταν την εισάγουμε αλλάζει το πράγμα; Άλλωστε σήμερα εισάγουμε από τη Βουλγαρία ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από πυρηνικά εργοστάσια και κανείς «οικολόγος» δεν διαμαρτύρεται. Το προτιμούμε από τα δικά μας ΥΗ. Τα ΥΗ θα μείωναν σίγουρα τις εισαγωγές, καθώς θα μείωναν τη ζήτηση αιχμής.
Προσωπικά είμαι αντίθετος με την ενέργεια από σχάση ουρανίου, διότι υπάρχουν περιορισμένα αποθέματα, επομένως πάλι θα είμαστε δέσμιοι ολιγοπωλίων. Κυρίως όμως διότι τα απόβλητα θα παραμείνουν ραδιενεργά και επικίνδυνα για περισσότερα από 2.000 χρόνια, μια κληρονομιά για τις επόμενες γενιές. Παρ’ όλα αυτά θα έπρεπε να συζητήσουμε το θέμα και αν δεν υπάρχουν άλλες λύσεις να εκτιμήσουμε την κατάσταση. Η χώρα μας όμως είναι προικισμένη με τεράστιους πόρους ΑΠΕ. Ήλιο και πολλά πετροβούνια και άγονες ή περίπου εκτάσεις για να εγκαταστήσουμε Φ/Β. Τεράστιο αιολικό δυναμικό που αν αξιοποιήσουμε δεν χρειαζόμαστε άλλη ενέργεια εκτός από αποθήκευση που ήδη αναπτύσσονται λύσεις. Πολλά βουνά με υδραυλικό δυναμικό για παραγωγή ΥΗ ενέργειας.
Μια συζήτηση των κομμάτων με όλα τα στοιχεία στο τραπέζι και αποφάσεις μακροχρόνιες που θα ακολουθηθούν χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ατεκμηρίωτες αντιρρήσεις διαφόρων ομάδων ακτιβιστών θα μας πάει στο επιθυμητό, δηλαδή στην κάλυψη των αναγκών μας με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος και προσαρμογή στην κλιματική κρίση για τις επόμενες δεκαετίες μέχρι το 2050.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
