Στον γεωργικό τομέα της χώρας μας τα πιο πάνω είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών πολλών γεωργικών προϊόντων σε επίπεδα που είχαμε χρόνια να δούμε. Σκληρό σιτάρι από 200-220 €/τόνο στα 500, στο καλαμπόκι, κριθάρι από 150 στα 280 €/τόνο, στο βαμβάκι από 400 στα 700 €/τόνο. Όλα ευχάριστα για τους παραγωγούς μας. Λίγο δύσκολα για την κτηνοτροφία που και αυτή είχε αυξήσεις τιμών των προϊόντων της, αλλά μάλλον οι τιμές των εισροών ήταν αρκετά μεγάλες.
Σε αυτό το κλίμα έρχεται η νέα χρονιά. Οι αγρότες άρχισαν ήδη να σπέρνουν τις χειμερινές καλλιέργειες και τα νέα από τις αγορές είναι αρκετά δυσοίωνα. Το πετρέλαιο έχει ήδη ανεβεί κοντά στο 1,5 €/λίτρο. Κάτι που θα επιβαρύνει το κόστος κατεργασίας και σποράς. Ο σπόρος του σκληρού σίτου θα φτάσει τα 0.8 €/κιλό, ενώ για τα λιπάσματα προβλέπονται όχι μόνο ελλείψεις, αλλά και τιμές που θα είναι πάνω από το 1,1 €/κιλό για την ουρία. Αντίστοιχη αύξηση τιμών θα υπάρχει στα φυτοφάρμακα. Θα διατηρηθούν οι φετινές τιμές του χρόνου; Ή θα επανέλθουν στα προ της κρίσης επίπεδα; Οι προβλέψεις, αν δεν υπάρξουν πάλι ακραία καιρικά φαινόμενα, είναι ότι οι τιμές θα πάνε κάπου στο ενδιάμεσο, καθώς μια κανονική παραγωγή δεν θα καλύψει τις φετινές ελλείψεις. Επομένως οι αγρότες έχουν ένα πρόβλημα να λύσουν. Αυξημένο κόστος παραγωγής με αβέβαιη τελική τιμή προϊόντος. Τι πρέπει να κάνουν;
Κατά τη γνώμη μου έχουν μπροστά τους μια καλή ευκαιρία να εξορθολογήσουν τις καλλιεργητικές φροντίδες τους για να συμπιέσουν ουσιαστικά το κόστος παραγωγής για να μη βρεθούν στο τέλος με μεγάλες ζημίες. Με το Πρόγραμμα Ελληνικού Σίτου MISKO προωθήσαμε πολλές καλλιεργητικές πρακτικές που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κόστους παραγωγής. Θα τις υπενθυμίσω συνοπτικά:
Μειωμένη κατεργασία του εδάφους μέχρι ακατεργασία. Με τη σημερινή τιμή του πετρελαίου το κόστος οργώματος και προετοιμασίας του εδάφους θα φτάσει κοντά στα 25 €/στρ. Μόνο το πετρέλαιο θα κοστίσει κοντά στα 10 €/στρέμμα. Η μειωμένη κατεργασία με έναν μέσο καλλιεργητή θα πάει κάτω από τα 15 €/στρ. και η ακατεργασία κοντά στα 7 €/στρ. Τα τελευταία σχεδόν δέκα χρόνια που έχουμε πιλοτικούς αγρούς τα 20 κιλά σπόρου/στρέμμα μας έδωσαν ικανοποιητικές φυτείες και εξίσου καλές αποδόσεις με τα συγκριτικά των παραγωγών. Προϋπόθεση, η χρήση καλής ποιότητας σπαρτικής μηχανής με σωστή ρύθμιση. Για να το πω πρακτικά μια σπορά με 20 κιλά/στρ. θα κοστίσει 16 €, ενώ με 25 κιλά/στρ. 20 €.
Εκεί που φαίνεται να είναι η κατάσταση δύσκολη είναι με τα αζωτούχα λιπάσματα. Η πρότασή μας είναι να μην εφαρμοστεί βασική λίπανση όταν το σιτάρι ακολουθεί ποτιστική καλλιέργεια ή κάποιο ψυχανθές. Το απόθεμα του αζώτου στο έδαφος είναι αρκετό για τη μικρή ανάπτυξη της φυτείας μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, όταν αρχίζει η άνοδος της θερμοκρασίας και η μεγαλύτερη μέρα επιταχύνει την ανάπτυξη. Επομένως η χρήση αμειψισποράς που συνιστούμε μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κόστους παραγωγής. Εδώ πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μειώνουμε τις απώλειες του λιπάσματος εφαρμόζοντας περισσότερες από μία δόσεις. Επομένως η σύσταση είναι να εφαρμόσουμε τουλάχιστον δύο δόσεις, μία κοντά στα μέσα Φεβρουαρίου, τη μεγαλύτερη, και μία περίπου στα μέσα Μαρτίου. Αυτό θα συμβάλλει και στην καλύτερη ποιότητα του προϊόντος (περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη). Προφανώς η στόχευση παραγωγής στα 300-400 κ./στρ. θέλουν κοντά στα 15 κιλά αζώτου/στρ. ή 30 περίπου κιλά ουρίας/στρ. με αξία πάνω από 33€/στρ. Αν σε αυτά προσθέσουμε και το κόστος φυτοφαρμάκων και συγκομιδής τότε φαίνεται ότι το κόστος θα ξεπεράσει τα 90 €/στρ. Αν η τελική τιμή κυμανθεί στα 300 €/τόνο, τότε το κόστος θα καλυφθεί από μια παραγωγή 300 κιλών/στρ. και θα μείνει και κάποιο κέρδος. Αν πάει πιο κάτω τα πράγματα θα είναι δυσκολότερα. Προφανώς η εξοικονόμηση κόστους από την κατεργασία και τον σπόρο μπορούν να επιτευχθούν άμεσα. Για το λίπασμα θα πρέπει ο αγρότης να προσαρμόσει τις εφαρμογές στις συνθήκες που θα επικρατήσουν. Με βροχερή άνοιξη καλά είναι να εφαρμοστούν οι κανονικές δόσεις γιατί θα καλυφτούν από την καλύτερη παραγωγή. Διαφορετικά μείωση του λιπάσματος με βάση πρόβλεψη μειωμένης παραγωγής.
Τεχνολογίες, όπως η διαφοροποιημένη λίπανση και η χρήση του συστήματος υποστήριξης αποφάσεων granoduro.net, μπορούν να βοηθήσουν περισσότερο τους αγρότες.
Κλείνω με ένα ενδιαφέρον ερώτημα. Μήπως θα έπρεπε να σπείρουμε μέρος των χωραφιών με ψυχανθή που δεν χρειάζονται αζωτούχο λίπανση; Θα μείωνε ουσιαστικά το κόστος, αλλά θα αποφύγουμε και έλλειψη που δεν ξέρουμε αν θα προκύψει.
Σημείωση: Οι τιμές είναι εκτιμήσεις και όχι απόλυτες.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
