Λίγες παρατηρήσεις ακόμα για τη διαβούλευση για τη νέα ΚΑΠ (συνέχεια)

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ο Υπουργός αναφέρθηκε στη συνέχεια στις συνδεδεμένες επιδοτήσεις. Αυτές δίδονται επιλεκτικά σε ορισμένες καλλιέργειες ώστε να ενισχυθούν και να μπουν στο πρόγραμμα των αγροτών. Οι επιδοτήσεις δίνονται σε διάφορες καλλιέργειες και εδώ χρειάζεται μια συζήτηση ποιες πρέπει

να ενισχυθούν. Τα ψυχανθή είναι ένα καλό παράδειγμα, αφού έχουν πολλά πλεονεκτήματα. Οι επιδοτήσεις με τα ιστορικά δικαιώματα είχαν σαφώς αδικήσει τα ψυχανθή, δεδομένου ότι τα είχαν εκτός επιδοτήσεων. Ένα τραγικό λάθος, καθώς τα ψυχανθή δίνουν σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως προσθήκη αζώτου στο έδαφος. Εφόσον με τη νέα ΚΑΠ θα πρέπει να μειώσουμε χημικά λιπάσματα, τα ψυχανθή μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά.
Και φυσικά να δώσουν και χαμηλού κόστους ζωοτροφές, κάτι επίκαιρο με τους διαμαρτυρόμενους κτηνοτρόφους. Αλλά η παραγωγή ζωοτροφών θα μπορούσε να ενισχυθεί με διπλές καλλιέργειες τον χρόνο, π.χ. ένα ψυχανθές ή μείγμα με δημητριακό τον χειμώνα και καλαμπόκι ή σόργο για ενσίρωση το καλοκαίρι. Σκέφτηκε το ΥΠΑΑΤ να επιδοτήσει τις διπλές καλλιέργειες; Ή να βρει τρόπο να δηλώνονται στο ΟΣΔΕ; Αυτό συνδυάζεται με το επόμενο σημείο που πρόβαλε ο Υπουργός: «Την ενσωμάτωση στο Στρατηγικό Σχέδιο γεωργικών πρακτικών που είναι επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον και στην εφαρμογή των οικολογικών σχημάτων, μέσω στενευμένων δράσεων». Ποιες είναι οι πρακτικές αυτές και τι στόχους έχουν; Καμία εξειδίκευση.
Τι υπάρχει στις προθέσεις του ΥΠΑΑΤ; Μέτρα προστασίας του εδάφους από διάβρωση (πολύ σημαντικό για τη Θεσσαλία), μέτρα βελτίωσης της υγείας του εδάφους, αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους με αποθήκευση άνθρακα σε αυτό; Ποια θα είναι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή; Για την ώρα το τοπίο είναι θολό και καλά θα ήταν να ξεκινήσει μια συζήτηση για τα μέτρα που θα προωθήσουν. Ο Υπουργός αναφέρθηκε και στην προώθηση των βιολογικών καλλιεργειών και εκτροφών ζώων που προωθεί η Ε.Ε. μέσω του προγράμματος «από το χωράφι στο πιάτο του καταναλωτή».
Το τελευταίο στοιχείο που ανέφερε ο Υπουργός είναι η ανάγκη της ανάπτυξης ενός προγράμματος εκπαίδευσης και κατάρτισης των αγροτών. Αναφέρθηκε στην ανάπτυξη ενός προγράμματος AKIS (Agricultural Knowledge and Innovation Systems), δηλαδή ενός συστήματος γνώσης και καινοτομίας στη γεωργία. Κάποια από τα μέτρα είναι η δημιουργία 6 ΙΕΚ ειδικών για τη γεωργία, ενώ αναφέρθηκε και στο πρόγραμμα συμβούλων των αγροτών.
Όλα αυτά θετικά εάν υπάρχει Πρόγραμμα Αγροτικής Πολιτικής της χώρας με στόχους που θα υπηρετούν τόσο η εκπαίδευση όσο και οι σύμβουλοι των αγροτών. Αν δεν υπάρχουν στόχοι και αξιολόγηση κάθε χρόνο τότε το πρόγραμμα θα είναι άλλη μια σπατάλη κοινοτικών και εθνικών πόρων χωρίς αποτέλεσμα. Θα καταλήξουν σε επιδοτήσεις κάτω από το τραπέζι, όπως η νιτρορύπανση κ.λπ. Μόνο που τώρα όλα θα αξιολογούνται από την Επιτροπή. Θα έπρεπε να τα σχεδιάσουμε όλα σωστά και σοβαρά για να αποφύγουμε απορρίψεις και επιστροφές χρημάτων.
Τα ΙΕΚ που προγραμματίζονται ελπίζω να είναι πραγματικά τεχνικά σχολεία. Με πραγματικά αγροκτήματα, όπου οι σπουδαστές θα ασκούνται όλη μέρα για να αποκτήσουν δεξιότητες παράλληλα με θεωρία. Οι χώροι του πρώην ΤΕΙ και της Αβερνωφείου Γ.Σ. είναι ιδανικοί για τέτοια σχολεία. Όχι μόνο γιατί διαθέτουν αγρόκτημα (για την ώρα δυστυχώς εγκαταλελειμμένο), αλλά και εξοπλισμό που αν και παλαιωμένος έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί για να εκπαιδεύσει τους σπουδαστές. Ο εξοπλισμός αυτός είναι δύσκολο να βρεθεί αλλού και το κόστος να αγοραστεί τεράστιο.
Θα περίμενα μαζί με την εκπαίδευση ο Υπουργός να αναφερθεί και στη σύνδεση έρευνας και αγροτικής παραγωγής. Στη Γ.Σ. του ΣΕΒ το θέμα αυτό ήταν από αυτά που ζητήθηκε να προωθηθούν για τη βιομηχανία. Στη σύνδεση γεωργικής παραγωγής με την έρευνα τι γίνεται; Μήπως θα έπρεπε μαζί με τα ΙΕΚ να ιδρυθούν και πιλοτικά αγροκτήματα, συνδεδεμένα με τα ΑΕΙ και τα ερευνητικά ιδρύματα, όπου θα εφαρμόζονται οι νέες καλλιεργητικές τεχνικές και τεχνολογίες και θα επιδεικνύονται στους αγρότες μαζί με ταχύρρυθμα προγράμματα κατάρτισης; Ξέρω ότι τόσο το Τμήμα Αγροτεχνολογίας του Π.Θ. (το πρώην ΤΕΙ) όσο και το ΙΕΤΕΘ του ΕΚΕΤΑ προσπαθούν να δημιουργήσουν τέτοιες υποδομές. Το ΥΠΠΑΤ τις γνωρίζει; Μπορεί να βοηθήσει ώστε να αναπτυχθούν; Και μαζί να αναπτυχθεί ένα σύστημα διαρκούς εκπαίδευσης και κατάρτισης των αγροτών που θα τους βοηθήσει να προσαρμοστούν στις συνθήκες που διαμορφώνονται με τις νέες απαιτήσεις των καλλιεργειών και τις νέες τεχνολογίες. Μάλλον όλα αυτά δεν είναι στη συζήτηση των γενικοτήτων στις οποίες περιορίζεται το πολιτικό σύστημα της χώρας.
Ο Υπουργός αναφέρθηκε και σε εξωστρέφεια της παραγωγής με προσανατολισμό σε εξαγωγές. Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα χρήσιμο στοιχείο που πάλι δεν εξειδικεύτηκε σε ενέργειες. Πώς θα το πετύχουμε; Πώς θα παράγουμε προϊόντα υψηλής αξίας που να ζητούνται από τις αγορές ανταγωνιστικά; Και πώς θα τα προωθήσουμε στις αγορές; Βλέπω τον υπουργό Εξωτερικών να γυρίζει τις χώρες της περιοχής, όπως τα ΗΑΕ ή τη Σαουδική Αραβία. Μαζί με τις χρήσιμες συζητήσεις για εξοπλισμούς, κοινές ασκήσεις της αεροπορίας κ.λπ. δεν θα μπορούμε να συζητήσει τη δυνατότητα εξαγωγής προϊόντων διατροφής; Μήλα, αχλάδια ή ροδάκινα μάλλον δεν θα παράγουν οι χώρες αυτές.
Μήπως θα μπορούσαν καράβια-ψυγεία να μεταφέρουν τα προϊόντα μας, δίνοντας διέξοδο σε μια αυξημένη παραγωγή μας; Αλλά και αυτό θέλει πρόγραμμα και προσπάθεια και όχι γενικότητες. Αλλά τέτοια συζήτηση δεν φαίνεται να υπάρχει στο τραπέζι. Παραμένουμε στις γενικότητες που κρατούν τη χώρα σταθερά μακριά από την ανάπτυξη. Και ασχολούμαστε με επιδοτήσεις για προσέλκυση ψήφων.