Του Γιώργου Ρούστα
Συγκρατημένη αισιοδοξία επικρατεί στον θεσσαλικό κάμπο, μετά τη δημοσιοποίηση της ελληνικής πρότασης για τον εθνικό φάκελο της νέας ΚΑΠ (περίοδος 2015-2020) που θα κατατεθεί τις αμέσως επόμενες μέρες στην Ε.Ε., καθώς προκύπτει θετικό πρόσημο για τις περισσότερες καλλιέργειες της περιοχής. Βέβαια οι αρμόδιοι φορείς καλό θα είναι να βρίσκονται σε επιφυλακή, διότι η πρόταση της ηγεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης παρουσιάστηκε στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου και όχι στη Βουλή, ενώ όπως δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός κ. Κουκουλόπουλος «σαν ΥΠΑΑΤ είμαστε ανοικτοί σε προτάσεις και ειλικρινή διάλογο με τους βουλευτές, όταν έρθει η πρόταση στη Βουλή και να χρειαστεί θα προβούμε σε βελτιωτικές κινήσεις».
Έμπειροι παράγοντες του αγροτικού χώρου χαρακτηρίζουν την πρόταση που παρουσιάστηκε προχθές, πολύ καλά μελετημένη, καθώς ικανοποιεί όλες τις απαιτήσεις, από το …Μέγαρο Μαξίμου ως τη μικρότερη Ομάδα Παραγωγών σε κάποια ελληνική επαρχία.
Αν και στην παρούσα φάση δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στην παροχή συγκεκριμένων πληροφοριών, για τα ποσά που αντιστοιχούν στα 11 προϊόντα που εισήχθησαν στη λίστα της συνδεδεμένης ενίσχυσης, καθώς εκκρεμεί η ολοκλήρωση των δηλώσεων ΟΣΔΕ, βάση των οποίων θα γνωρίζουμε πόσα στρέμματα καλλιεργήθηκαν και με ποιες καλλιέργειες, ας επιχειρήσουμε μια πρώτη προσέγγιση- αποκωδικοποίηση για τη νέα περίοδο που ξεκινά στο νομό Λάρισας.
Καταρχήν οι δύο βασικοί πυλώνες χρηματοδότησης της αγροτικής παραγωγής στη νέα ΚΑΠ είναι η βασική ενίσχυση (το γνωστό τσεκ που προορίζονταν με βάση τα ιστορικά δικαιώματα του παραγωγού) που θα δοθεί σε 3 Περιφέρειες, και η συνδεδεμένη ενίσχυση που δίνεται στην καλλιέργεια, π.χ. στο βαμβάκι.
Σχετικά με τις 3 Περιφέρειες, αυτές δεν αφορούν γεωγραφικά διαμερίσματα, αλλά κατηγορίες προϊόντων και δη τους βοσκότοπους (για πρώτη φορά), αροτραίες και δεντρώδεις (επίσης για πρώτη φορά). Η πρώτη που αφορά τα βοσκοτόπια, θα απορροφά κάθε χρόνο το 25% των συνολικών κονδυλίων του Εθνικού Φακέλου, συνολικού προϋπολογισμού 440 εκ ευρώ. Η δεύτερη έχει να κάνει με τις αροτραίες καλλιέργειες, με το 47% του Εθνικού Φακέλου και συνολικού προϋπολογισμού 850 εκ. ευρώ, ενώ η τρίτη Περιφέρεια αφορά όλες τις δενδρώδεις καλλιέργειες με το 28% των κονδυλίων του Εθνικού Φακέλου και συνολικού προϋπολογισμού 470 εκ ευρώ.
Όσον αφορά στις συνδεδεμένες ενισχύσεις εκτός από το βαμβάκι που κρατά τον δικό του φάκελο (ύψους 190 εκατ. ευρώ) εντάσσονται άλλα προϊόντα, που είναι τα εξής: Όσπρια, κτηνοτροφικά ψυχανθή, ζαχαρότευτλα, σκληρό σιτάρι, βοοειδή, αιγοπρόβατα, ρύζι, βιομηχανική ντομάτα, σποροπαραγωγή, πορτοκάλια και σπαράγγια. Σε αυτά δεν θα γίνει ισόποση κατανομή του ποσού (9% του εθνικού φακέλου) και αναμένεται να μοιραστούν περίπου 180 εκατ. ευρώ στα 11 αυτά προϊόντα. Τα ποσά της συνδεδεμένης δεν δίνονται για αναπλήρωση εισοδήματος αλλά για συγκεκριμένους στόχους (ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο, επάρκεια στην εσωτερική αγορά, βιωσιμότητα της μεταποιητικής βιομηχανίας που εξαρτάται από την παροχή της πρώτης ύλης κ.ά.). Για παράδειγμα, στο σκληρό σιτάρι θα δοθεί η συνδεδεμένη για τη χρήση πιστοποιημένου σπόρου. Αντίθετα στο ρύζι το ποσό θα είναι μεγαλύτερο.
Η σύνδεση που υπάρχει στο σημερινό καθεστώς, που λήγει τέλος του χρόνου με τη νέα ΚΑΠ που ξεκινά το 2015 βρίσκεται στην εσωτερική σύγκλιση (αναδιανομή των ενισχύσεων μεταξύ καλλιεργητών), η οποία θα γίνει στη χώρα μας με σταδιακή γραμμική προσαρμογή της αξίας των δικαιωμάτων των γεωργών. Η ελάχιστη πληρωμή ανά εκτάριο θα είναι στο 60% του μέσου όρου της κάθε χώρας ή της κάθε περιφέρειας, αλλά η μείωση δεν μπορεί να είναι πάνω από ποσοστό 30% για τον παραγωγό. Αυτό εξυπηρετεί τους αγρότες που είχαν υψηλά δικαιώματα και οι οποίοι δεν πρόκειται να χάσουν πάνω από το 30% της αξίας τους. Το «όριο» του 30% σημαίνει ότι τελικά δεν πρόκειται στη χώρα μας να γίνει πλήρης σύγκλιση της αξίας των δικαιωμάτων προς μια ενιαία τιμή σε αυτή την περίοδο εφαρμογής της ΚΑΠ. Αυτό αναμένεται να «ανακουφίσει» τους παραγωγούς κάποιων καλλιεργειών, που απολάμβαναν μέχρι σήμερα υψηλά δικαιώματα, όπως η σταφίδα, ο καπνός και οι ελιές.
ΒΑΜΒΑΚΙ
Το εθνικό μας προιόν ουσιαστικά μένει ανεπηρέαστο από τις πρόσφατες αποφάσεις, καθώς έχει εξασφαλισμένη τη συνδεδεμένη ενίσχυση, ενώ οι απώλειες που καταγράφει από τη βασική ενίσχυση είναι μικρή. Για παράδειγμα κάποιος βαμβακοπαραγωγός που καλλιεργούσε 100 στρέμματα, αλλά διέθετε ως δικαίωμα τα 50 στρ, θα λάβει σίγουρα την συνδεδεμένη (λίγο πάνω από 70 ευρώ\στρ.) για τα 100 στρ., και για τα 50 στρ. δικαιώματα θα ενταχθεί στη σύγκλιση με τον κόφτη του 30%. Τα υπόλοιπα 50 στρ. πιθανότατα την νέα περίοδο να του αποφέρουν και νέα δικαιώματα, άρα επιπλέον ενίσχυση.
ΚΕΡΔΗ ΑΝΑ ΕΠΑΡΧΙΑ
Αν επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε τη νέα ΚΑΠ βάση επαρχιών τα συμπεράσματα που βγαίνουν είναι τα εξής: Οι επαρχίες Αγιάς και Τυρνάβου κερδίζουν από την ένταξη των δέντρων στο καθεστώς της ενίσχυσης. Η επαρχία Ελασσόνας κερδίζει από την ένταξη των βοσκότοπων στη βασική ενίσχυση και από τη συνδεδεμένη που χορηγείται στην αιγοπροβατοτροφεία. Η επαρχία Φαρσάλων και Κιλελέρ κερδίζουν από την εξαίρεση των παραγωγών ψυχανθών και μηδικής από το υποχρεωτικό πρασίνισμα, που τους δέσμευε να καλλιεργούν 3 διαφορετικά προιόντα για πάνω από 300 στρέμματα, ενώ όσοι είχαν πάνω από 150 στρ. έπρεπε να αφήνουν ακαλλιέργητο το 5% των χωραφιών τους.
Επίσης σαν Θεσσαλία το κέρδος που προκύπτει προέρχεται και από την ενίσχυση της σποροπαραγωγής, στην οποία ο Θεσσαλός έχει παράδοση, κυρίως σε σιτηρά και κριθάρι.
ΝΕΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ
Οι νέοι αγρότες αναμένεται να πριμοδοτηθούν με επιπλέον 25% της βασικής τους ενίσχυσης, με το ποσοστό τους να καταλαμβάνει το 2% του φακέλου. Με τον τρόπο αυτό, το υπουργείο ευελπιστεί να προσελκύσει πάνω από 15.000 νέους αγρότες την επόμενη πενταετία. Στους νέους και νεοεισερχόμενους αγρότες είναι αφιερωμένο το 3% του εθνικού φακέλου, ενώ άλλο ένα 5% θα αφορά συγκεκριμένες δράσεις υπέρ αγροτών που δραστηριοποιούνται σε περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα (π.χ. ορεινές περιοχές) και στόχο θα έχει τη διατήρησή τους στα συγκεκριμένα εδάφη.
ΤΕΥΤΛΑ
Τέλος ενδιαφέρον παρουσιάζει και η δήλωση του αναπληρωτή υπουργού Π. Κουκουλόπουλου για την τευτλοκαλλιέργεια, μετά τις αντιδράσεις πολλών βουλευτών στη συνεδρίαση της Επιτροπής Παραγωγής, οι οποίοι χαρακτήρισαν «αντιφατική» έως και «υποκριτική» τη διατήρηση των ενισχύσεων για τους τευτλοκαλλιεργητές, δεδομένης της τύχης που είχαν τα εργοστάσια της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ).
Ο κ. Κουκουλόπουλος δήλωσε πως «επειδή πιστεύουμε στο ελληνικό τεύτλο και στη ζάχαρη, κρατάμε όρθια όλη την ενίσχυση, πιέζουμε ώστε η σημερινή ηγεσία της ελληνικής βιομηχανίας να επανέλθει με συνέπεια στην τήρηση υποχρεώσεων, και αυτό θα μας οδηγήσει το 2015 σε πολύ ευχάριστες εξελίξεις εάν γίνουν όλα αυτά που πρέπει να γίνουν. Δεν είναι λοιπόν ούτε στάχτη στα μάτια ούτε χειρισμός για το θεαθήναι αυτός που κάνουμε για τη ζάχαρη».
