εκδήλωσης που διοργάνωσε η Αθηναϊκή Ζυθοποιία για την εφαρμογή του προγράμματος «Νερό για το Αύριο» που θα εφαρμοστεί στη Θεσσαλία. Όπως υποστήριξε ο διευθύνων σύμβουλος της Εταιρείας, κ. Αλέξ. Δανιηλίδης, «για φέτος δε θα αυξήσουμε τις ποσότητες κριθαριού που παραλαμβάνουμε από τους παραγωγούς», υπενθυμίζοντας τη συρρίκνωση των πωλήσεων που παρουσίασε η αγορά της μπύρας, λόγω της κλειστής εστίασης. Δήλωσε ακόμη πως «σε επίπεδο ερευνών στον τομέα της καλλιέργειας, η εταιρεία βρίσκεται σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, προχωρώντας σε πειραματικές καλλιέργειες με σκοπό την εξεύρεση των κατάλληλων σπόρων που θα συμβάλλουν στη μείωση των απαιτήσεων για νερό, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης σε γεωργικές ζώνες».
Κι αφού το θέμα της εκδήλωσης ήταν η ορθολογική διαχείριση του νερού, οι εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών βρήκαν την ευκαιρία να τονίσουν για μία ακόμα φορά την αναγκαιότητα κατασκευής βασικών αρδευτικών έργων που σχετίζονται με τον Αχελώο. Για παράδειγμα, ο βουλευτής της ΝΔ Χρ. Κέλλας έκανε ειδική αναφορά στο φράγμα Σκοπιάς, «ενός έργου αντιπλημμυρικού, αρδευτικού και υδρευτικού συγχρόνως», σημειώνοντας, πως «οι πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες στον κάμπο των Φαρσάλων, ανέδειξαν την αναγκαιότητα κατασκευής του. Η μερική μεταφορά νερού από τον Αχελώο, θα δώσει νέα πνοή και προοπτική στον θεσσαλικό κάμπο. Πρόκειται για ένα εμβληματικό έργο, πρωτίστως αναπτυξιακό, με σημαντικό περιβαλλοντικό και ενεργειακό πρόσημο. Με την ολοκλήρωση και των συνοδών έργων, των φραγμάτων της Συκιάς και της Μεσοχώρας, για τα οποία, μάλιστα, έχουν διατεθεί μεγάλα ποσά από το ελληνικό κράτος, τα οφέλη θα είναι πολλαπλά, όχι μόνο για τον πρωτογενή τομέα, αλλά για ολόκληρη την κοινωνία». Από την πλευρά του ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, παρουσίασε τις δράσεις που υλοποιεί η Περιφέρεια με τους αποταμιευτήρες νερού και τα αντιπλημμυρικά έργα, υπενθύμισε την αναγκαιότητα ήπιας μεταφοράς νερού από τον Αχελώο στη θεσσαλική πεδιάδα, ενώ για τη λίμνη Κάρλα «αυτή πλέον παρέχει δωρεάν νερό σε πολλές χιλιάδες αγρότες και αρδεύει πάνω από 150.000 στρέμματα καλλιέργειας». Ο πρόεδρος του Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας, κ. Κώστας Γιαννακός, υποστήριξε πως «ο ταμιευτήρας Συκιάς επί του Αχελώου, είναι μεν το πιο σημαντικό υδατικό έργο στην Κεντρική Ελλάδα και πρέπει να ολοκληρωθεί, όμως χωρίς την υλοποίηση και άλλων έργων ταμίευσης υδάτων στη λεκάνη Πηνειού, τα τεράστια υδατικά ελλείμματα δεν πρόκειται να τιθασευτούν. Ταυτόχρονα με την υποκατάσταση υπόγειων νερών (για τη γεωργία) με επιφανειακά νερά από ταμιεύσεις, είναι αναγκαία η εκπόνηση ενός master plan, για έργα και δράσεις επί του υδατικού της Θεσσαλίας».
Ερχονται πληρωμές - αποζημιώσεις
Τι ισχύει με τους ροδακινοπαραγωγούς
Εβδομάδα πληρωμών αναμένεται να είναι αυτή που ξεκίνησε καθώς αναμένεται να πληρωθούν τα υπόλοιπα 3% της βασικής ενίσχυσης και 5% του πρασινίσματος και θα ακολουθήσει η β’ δόση των νέων αγροτών, η οποία όμως πάει προς το τέλος του μήνα, αφού η «Μήδεια» και οι διακοπές ρεύματος στην Αττική επηρέασαν τη λειτουργία του Πληροφοριακού Συστήματος. Επίσης και ο ΕΛΓΑ θα καταβάλει τις αποζημιώσεις (περίπου 24-25 Φεβρουαρίου) που αφορούν ζημιές στο φυτικό κεφάλαιο (χαλάζι-παγετό κ.ά.). Με αφορμή την απάντηση του υπουργού Θοδ. Σκυλακάκη στον Μαξ. Χαρακόπουλο για την αποζημίωση μέσω de minimis στους ροδακινοπαραγωγούς, μεγάλη συζήτηση γίνεται για το αν μπορεί να δοθεί διπλή βοήθεια, δηλαδή de minimis και επιστρεπτέα προκαταβολή, με τους περισσότερους να αναφέρουν ότι τα ποσά των ενισχύσεων (de minimis ) θα συμψηφιστούν με αυτά των επιστρεπτέων προκαταβολών (4-5). Δημοσιεύματα κάνουν λόγο για συνολικό ποσό ενισχύσεων που θα ανέρχεται στα 9.300.000 ευρώ περίπου και θα αφορά περίπου 30 ποικιλίες νεκταρινιών, επιτραπέζιων και συμπύρηνων ροδακίνων (Αύγουστο) με τους παραγωγούς να δηλώνουν ότι εμπαίζονται.
Παράταση για την Ενεργητική Προστασία
Έως τον Ιούνιο για τις δενδρώδεις καλλιέργειες
Παράταση έως την 1η Ιουνίου πήραν οι αιτήσεις ένταξης στο Μέτρο 5.1 που αφορά την επιδότηση εξοπλισμού ενεργητικής προστασίας σε δενδρώδεις καλλιέργειες. Σύμφωνα με τη σχετική τροποποιητική απόφαση, η παραπάνω ημερομηνία αφορά την καταχώρηση αιτήματος ένταξης στο ΠΣΚΕ, ενώ ο φυσικός φάκελος υποβάλλεται σε δύο αντίτυπα, πρωτότυπο υπογεγραμμένο από τον δυνητικό δικαιούχο και αντίγραφο, το αργότερο εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών (16 Ιουνίου 2021), μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων στήριξης. Τα δύο αντίτυπα (πρωτότυπο και αντίγραφο) υποβάλλονται στο αρμόδιο υποκατάστημα του ΕΛΓΑ. Επιπλέον όσον αφορά τα Συλλογικά Σχήματα Γεωργών (ΣΣΓ) προστίθενται ακόμα δύο προϋποθέσεις ένταξης σύμφωνα με την τροποποιητική: Πρώτον, να έχουν υποβάλει Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης κατά το έτος 2020 για να επιδοτηθούν επενδύσεις ενεργητικού συστήματος για την προστασία των καλλιεργειών από το χαλάζι ή και τη βροχή σε αγροτεμάχια που ανήκουν κατά κυριότητα ή κατά χρήση στο ΣΣΓ. Δεύτερον, το συλλογικό σχήμα να έχει εξοφλήσει τις ασφαλιστικές του εισφορές στον ΕΛ.Γ.Α. για το έτος 2019 κατά την ηλεκτρονική οριστικοποίηση της αίτησης. Υπενθυμίζεται ότι το Μέτρο 5.1 συνολικού προϋπολογισμού 15 εκατ. ευρώ, καλύπτει το 80% του κόστους για την υλοποίηση επενδύσεων ενεργητικής προστασίας από τον παγετό, το χαλάζι και τη βροχή. Εκμεταλλεύσεις με πυρηνόκαρπα, μηλοειδή, ακτινίδια, αμπέλια, κεράσια και ρόδια μπορούν να ενταχθούν. Η μέγιστη δαπάνη που επιδοτείται ανά επένδυση καθορίζεται ανά καλλιέργεια και είδος επένδυσης φτάνοντας το μέγιστο τα 3.950 ευρώ το στρέμμα.
Με παραστατικά τα Δικαιώματα από το Εθνικό Απόθεμα
Εμπρακτη στήριξη ελαιοπαραγωγών
Μέτρα για το Εθνικό Απόθεμα (ΕΑ) προανήγγειλε από το βήμα της Βουλής ο ΥΠΑΑΤ Σπ. Λιβανός, απαντώντας σε ερώτηση του Βασ. Κεγκέρογλου, τονίζοντας την απόφασή του να υπάρξει απόλυτη διαφάνεια και αυστηροποίηση του θεσμικού πλαισίου που διέπει το ΕΑ: Πρώτον, θα υπάρξει αυστηροποίηση των ποινών για όσους δηλώνουν αναληθή στοιχεία, ενώ αυτοί θα αποκλείονται αυτόματα από τη διαδικασία της επόμενης χρονιάς. Μέχρι σήμερα αυτό δεν γίνεται. Δεύτερον, θα υπάρξει απαγόρευση μεταβίβασης δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης που έχουν ληφθεί από το εθνικό απόθεμα με βάση ιδιωτικούς βοσκότοπους εντός της προγραμματικής περιόδου. Ούτε αυτό γίνεται. Τρίτον, θα υπάρξει μη χορήγηση δικαιωμάτων από το Εθνικό Απόθεμα σε παραγωγούς που εμφανίζουν αύξηση ζωικού κεφαλαίου, χωρίς αντίστοιχα παραστατικά, που να αποδεικνύουν ότι έχουν τα ζώα, όπως, για παράδειγμα, παραδόσεις γάλακτος σε συγκεκριμένες μεταποιητικές επιχειρήσεις και καταχωρήσεις σφαγών στο σύστημα «Άρτεμις». Τέταρτον, θα είναι υποχρεωτική η αναγραφή του ΑΤΑΚ σε όλες τις δηλούμενες εκτάσεις. Πέμπτον, η ηλεκτρονική ανάρτηση του συνόλου των μισθωτηρίων στο TAXIS. Έκτον, σε περιοχές όπου υπάρχει υπέρμετρη αύξηση των αιτούμενων δικαιούχων θα γίνεται οριζόντια γραμμική μείωση στους γεωργούς που είναι ήδη κάτοχοι δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης. Έβδομον, η κατανομή των βοσκοτόπων του επόμενου έτους θα λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα των επιτόπιων ελέγχων στο ζωικό κεφάλαιο του προηγούμενου έτους. Όγδοον, θα υπάρξει αναθεώρηση των συντελεστών ανά χωρική ενότητα με βάση τα δηλωθέντα στοιχεία του έτους των αιτήσεων του 2020.
* Στήριξη ελαιοπαραγωγών
Με 126.919.277 ευρώ έχει ενισχύσει η κυβέρνηση τους κατ’ επάγγελμα ελαιοπαραγωγούς προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πανδημίας, τόνισε ο ΥΠΑΑΤ κ. Λιβανός, απαντώντας ξανά στον κ. Κεγκέρογλου. Σημείωσε, δε, ότι το Υπουργείο αναζητεί τρόπους για την εξεύρεση πόρων προκειμένου να στηρίξει και ομάδες παραγωγών άλλων προϊόντων. Πρόσθεσε ακόμη πως η Κυβέρνηση εξετάζει, στο πλαίσιο εξέτασης όλων των αιτημάτων ενίσχυσης των κλάδων που πλήττονται από την πανδημία και σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες δημοσιονομικές δυνατότητες, την ενίσχυση όσων δεν έχουν λάβει έως σήμερα καμία ενίσχυση.
Καλλιεργητικές συμβουλές
Σύμμαχος ο καιρός για τους αγρότες
Ιδανικές οι καιρικές συνθήκες που ακολουθούν από το πέρασμα της «Μήδειας» στον κάμπο για τους παραγωγούς, καθώς η χθεσινή βροχή χαρακτηρίστηκε «αγίασμα, μετά τα χιόνια και τον πάγο, με σωστή θερμοκρασία και τα λιπάσματα ριγμένα, ενώ στα θετικά συμπεριλαμβάνεται και η άνοδος της θερμοκρασίας (16 β. την Τρίτη, 18 β. την Τετάρτη), κι όπως χαρακτηριστικά ανέφερε το μέλος της Ομοσπονδίας Κτηνοτροφικών Συλλόγων Θεσσαλίας Κ. Τόπας «κουβέντα με τον Θεό είχαμε!». Οι καλές καιρικές συνθήκες θα βοηθήσουν και στην επίσπευση του ελέγχου από τα συνεργεία του ΕΛΓΑ για τις ζημιές που σημειώθηκαν στα χωράφια. Στο μεταξύ ο γεωπονικός κόσμος εφιστά την προσοχή στους ελαιοπαραγωγούς, οι οποίοι αυτήν την εποχή πρέπει να λάβουν όλα τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, τα οποία σε συνδυασμό με την εφαρμογή του κλαδέματος, ώστε να βοηθήσουν στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των επιβλαβών εχθρών και ασθενειών κατά τη βλαστική περίοδο που ακολουθεί. Το κλάδεμα της ελιάς πρέπει να εφαρμόζεται τον χειμώνα μετά τη συγκομιδή και πάντα πριν την έναρξη της βλαστικής δραστηριότητας των δέντρων. Σε κάθε περίπτωση και λόγω των συνθηκών των τελευταίων ημερών, υπενθυμίζεται ότι δεν πρέπει να πραγματοποιούνται κάθε είδους ψεκασμοί με θερμοκρασίες κοντά στο όριο του παγετού.
Ο πρόσφατος παγετός και οι παραλείψεις των αρμοδίων
Σε μια σειρά σημειώματα (θα δημοσιευτούν τις επόμενες εβδομάδες) έγραψα για τα προβλήματα που υπάρχουν στον πρωτογενή τομέα, την αδιαφορία των Αθηναϊκών ΜΜΕ, την υποβάθμισή του από τις κυβερνήσεις, αλλά και από τους ίδιους τους αγρότες. Φαίνεται όμως ότι η υποβάθμιση του πρωτογενούς τομέα επεκτείνεται και στη δική μας Περιφερειακή Διοίκηση. Αυτές τις σκέψεις μού προκάλεσε η αντίδραση στην πρόσφατη επέλαση του χιονιά και της παγωνιάς.
Την Τετάρτη, 11/2, βρέθηκα καλεσμένος στη μεσημεριανή εκπομπή του Θεσσαλία TV. Ένας τηλεθεατής ρώτησε για τις πιθανές ζημιές σε δενδροκαλλιέργειες από την παγωνιά που προβλέπονταν να φτάσει στους – 12οC. Δήλωσα άγνοια, καθώς δεν είμαι δενδροκόμος, αλλά και δεν πίστευα ότι τα δέντρα είχαν βγει από τον χειμερινό λήθαργο και κυκλοφορούσαν οι χυμοί ή ότι είχαν αρχίσει να ανθίζουν εκτός από κάποιες παλιές ποικιλίες αμυγδαλιάς. Φαίνεται ότι το κλείσιμο στην πόλη δεν μου επέτρεψε να δω τις επιπτώσεις του ανοιξιάτικου χειμώνα στα δέντρα. Έτσι δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία. Το βράδυ όμως μου τηλεφώνησε ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Δελερίων. Μου εξήγησε ότι τα δέντρα έχουν βγει από τον λήθαργο και μάλιστα τα νεκταρίνια του είναι σε πλήρη ανθοφορία. 23 μέρες νωρίτερα από την περσινή επίσης ζεστή χρονιά. Μου έστειλε και την υπέροχη φωτογραφία που φαίνεται η ανθοφορία. Φαίνεται ότι η κλιματική κρίση αρχίζει να δαγκώνει. Μου ζήτησε τη γνώμη μου για το πώς θα μπορούσε να προστατεύσει τα δέντρα του. Φυσικά δεν μπορούσα να έχω έγκυρη γνώμη, καθώς η δουλειά μου είναι η εκμηχάνιση της γεωργίας. Αλλά από όσα θυμάμαι ακόμη από τις σπουδές μου πριν 50 χρόνια οι μέθοδοι προστασίας είναι κυρίως για παγετούς της άνοιξης που η θερμοκρασία πέφτει λίγο κάτω από το μηδέν. Το φαινόμενο αυτό δημιουργείται από τη μεγαλύτερη απώλεια θερμότητας από το έδαφος, τις βραδιές με ξαστεριά, που ψύχει τις αέριες μάζες κοντά του. Φυσιολογικά ο αέρας κρυώνει, καθώς απομακρυνόμαστε από την επιφάνεια του εδάφους. Όταν όμως ψύχεται περισσότερο ο αέρας κοντά στο έδαφος, δημιουργείται μια αντιστροφή της θερμοκρασίας και μια θερμοροφή που εγκλωβίζει τον ψυχρό αέρα και κατεβάζει περισσότερο τη θερμοκρασία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ανάδευση του αέρα είτε με ανεμομίκτες (και με ελικόπτερα που κινούνται πάνω από τους οπωρώνες, όπως μου είπε ο φίλος μου ο Πτέραρχος), είτε με καύση άχυρου ή ελαστικών ή θερμάστρες, είτε με άρδευση, αλλά και καταϊονισμό νερού στα δέντρα τα προστατεύει. Σημειώνω ότι το νερό γεωτρήσεων έχει σταθερή θερμοκρασία 15-20 βαθμών οπότε ανεβάζει τη θερμοκρασία του εδάφους και περιορίζει το πρόβλημα. Το τωρινό φαινόμενο όμως φαίνεται να μην είναι το ίδιο γιατί η θερμοκρασία είναι πολύ χαμηλή και προκαλείται μάλλον από ψυχρούς ανέμους που ίσως να μην επηρεάζονται από τα μέτρα αυτά. Ίσως όμως και κάποια από αυτά να έχουν αποτέλεσμα.
Αυτά συζητήσαμε με τον Πρόεδρο που φαίνεται να τα γνώριζε καλά. Για να βοηθήσω περισσότερο επικοινώνησα με τον Γιώργο Νάνο, καθηγητή Δενδροκομίας του Π.Θ. που ανταποκρίθηκε άμεσα και έγραψε το βράδυ ένα σχετικό κείμενο που μου έστειλε. Τον ευχαριστώ πολύ για αυτό. Μόλις το πήρα το έστειλα σε μερικά μέσα ενημέρωσης που το ανάρτησαν άμεσα στους ιστότοπους, το ανάρτησα στο Νερά-Γεωργία - Περιβάλλον. Το έστειλα και στη Δ/νση Γεωργίας που έκανε αμέσως σχετικό δελτίο Τύπου.
Εδώ αρχίζουν τα ερωτήματα. Τι έκανε η Περιφέρεια Θεσσαλίας για να βοηθήσει τους αγρότες; Έβγαλε κάποια ανακοίνωση; Έδωσε κάποιες οδηγίες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν; Η πολιτική προστασία μόλις δημοσιοποιήθηκαν οι μετεωρολογικές προειδοποιήσεις έβγαλε τα εκχιονιστικά, τα έβαλε μπροστά, έβγαλε το αλάτι από τις αποθήκες. Οι εταιρείες φυσικού αερίου μάς έστειλαν μήνυμα να λειτουργήσουμε τη θέρμανση το βράδυ, κ.λπ. Η Περιφέρεια τι έκανε για τους αγρότες; Ο φίλος αντιπεριφερειάρχης Γεωργίας έκανε κάτι να βοηθήσει τους αγρότες; Έγινε κάποια σύσκεψη με τους υπηρεσιακούς παράγοντες να βοηθήσουν δίνοντας κάποιες οδηγίες στους αγρότες; Επικοινώνησαν με τους ειδικούς (δενδροκόμους, ζωοτέχνες, αγρομετεωρολόγους, φυσιολόγους φυτών που υπάρχουν πολλοί σε όλη τη χώρα) να μάθουν κάτι και να το μεταφέρουν; Ο ΕΛΓΑ έχει κάποιες εμπειρίες στο θέμα; Και για τους αγρότες: Οι συνεταιρισμοί τους έκαναν κάτι αντίστοιχο για να βοηθήσουν τα μέλη τους;
Μια και τα «έβαλα» με την Περιφέρεια είναι ευκαιρία να θίξω και ένα άλλο θέμα που αφορά την «ωρίμανση» των υδατικών έργων. Ο βουλευτής κ. Χαρακόπουλος, σε τηλεοπτική του εμφάνιση δήλωσε ότι αν υπήρχαν μελέτες για ταμιεύσεις νερού όταν ήταν υφυπουργός Γεωργίας θα μπορούσε να βάλει την κατασκευή φράγματος στο Πρόγραμμα Γεωργικής Ανάπτυξης. Παρακολουθώ στο τοπικό Τύπο ότι η Περιφέρεια προκηρύσσει μελέτες για οδικά έργα. Πρόσφατα παρείχε σχεδόν ένα εκατομμύριο ευρώ για τον δρόμο από τον κόμβο Συκουρίου μέχρι την ΠΑΘΕ. Δε θα μπορούσε να προκηρύξει και μία μελέτη για να ιεραρχήσει τα έργα ταμίευσης υδάτων στη λεκάνη του Πηνειού (είναι γνωστά ποια είναι από τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων του 2014 και 2017) και να ετοιμάσει μερικές μελέτες να έχει στο συρτάρι ώριμα έργα για χρηματοδότηση μόλις βρεθούν τα χρήματα; Ξεκαθαρίζω ότι δεν είμαι αντίθετος με τους δρόμους που είναι σημαντικά έργα υποδομής και η Περιφέρεια έχει σημαντικές επιτυχίες σε όλη τη Θεσσαλία. Παράλληλα όμως θα μπορούσαν να προχωρήσουν έργα διαχείρισης υδάτων.
Φαίνεται ότι η υποβάθμιση του πρωτογενούς τομέα δεν είναι μόνο φαινόμενο της Αθηναϊκής διοίκησης. Οι αγρότες και οι φορείς της περιοχής θα ξυπνήσουν όταν δυστυχώς θα είναι πολύ αργά και θα καταρρεύσει το εισόδημα του πρωτογενούς τομέα.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
