Η συζήτηση για τον Αχελώο και το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας από τους πολιτικούς μας

Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ενώ έγραφα τα κείμενα για τη σημασία της εξοικονόμησης και προστασίας των φυσικών πόρων, άρχισε μια συζήτηση για τη διαχείριση των νερών του θεσσαλικού Αχελώου ανάμεσα στην Κυβέρνηση και την Αντιπολίτευση.

Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο σημαντικό οικολογικό πρόβλημα της Θεσσαλίας με τα υπόγεια νερά και το συνεχώς αυξανόμενο βάθος των γεωτρήσεων, καθώς και στη συνεχώς μειούμενη ποιότητα των αντλούμενων νερών. Αναφέρθηκε επίσης στα ημιτελή έργα στη ροή του Αχελώου στη Θεσσαλία και την ανάγκη να περατωθούν και να μεταφερθεί μέρος των νερών στον θεσσαλικό κάμπο για να βοηθήσουν τη γεωργική παραγωγή και να αποκαταστήσουν το περιβάλλον. Είπε επίσης ότι θα αναθεωρηθεί το σχέδιο για την ενέργεια μέχρι το 2030 που είχε ετοιμάσει η προηγούμενη κυβέρνηση και προέβλεπε παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε αντικατάσταση του λιγνίτη από σταθμούς φυσικού αερίου και απέκλειε την υδροηλεκτρική ενέργεια.
Οι θέσεις του αυτές ήταν θετικές και έδωσαν ελπίδα ότι η νέα κυβέρνηση θα εγκαταλείψει τις ιδεοληψίες της προηγούμενης και θα στραφεί προς ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένης της υδροηλεκτρικής, που παράγεται στη χώρα μας για την αντικατάσταση του λιγνίτη στο μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας και όχι μόνο στο εισαγόμενο φυσικό αέριο. Αντιλαμβάνεται επίσης ότι χωρίς επίλυση του προβλήματος επάρκειας αρδευτικού νερού η γεωργική παραγωγή της Θεσσαλίας δεν μπορεί να διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα και θα οδηγήσει σε ερημοποίησή της με τη συμβολή της κλιματική αλλαγής αλλά και της συνεχιζόμενης αδιαφορίας για μέτρα προστασίας από τη διάβρωση του εδάφους.
Η έκπληξη ήρθε από την αντίδραση της Αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο πρώην πρωθυπουργός επέμεινε στις ιδεοληψίες του κόμματός του και ανέφερε ότι ο πρωθυπουργός δεν γνωρίζει το θέμα. Φοβάμαι ότι ξέχασε ότι στο αναπτυξιακό συνέδριο της Λάρισας είχε υποσχεθεί ότι θα ξαναέβλεπε το θέμα της υδροηλεκτρικής αξιοποίησης του ημιτελούς φράγματος της Συκιάς. Υποθέτω ότι θα έπρεπε να μας πει τι έκανε τα επόμενα δύο χρόνια που ήταν στην Κυβέρνηση για το θέμα, αλλά μάλλον το ξέχασε. Ούτε ακούσαμε την άποψη του κ. Δραγασάκη, αντιπροέδρου της κυβέρνησης που επισκέφτηκε τα ημιτελή έργα. Αυτό όμως που ξεπέρασε κάθε όριο υποκρισίας (δεν θέλω να χρησιμοποιήσω βαρύτερη έκφραση) ήταν η τοποθέτηση του κ. Φάμελλου, υπουργού Περιβάλλοντος της προηγούμενης κυβέρνησης.
Ο κ. Φάμελλος, μηχανικός ο ίδιος, ήταν μέλος της ομάδας μελετητών των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας και Δυτικής Ελλάδος που παραδόθηκαν και εγκρίθηκαν το 2014. Τα σχέδια αυτά προέβλεπαν μεταφορά νερών από τη λεκάνη του Αχελώου στη λεκάνη του Πηνειού, δηλαδή στη Θεσσαλία. Όταν έγινε η επικαιροποίηση των σχεδίων διαχείρισης το 2017 ο κ. Φάμελλος από μελετητής έγινε Υπουργός. Τι έκανε; Ζήτησε από τους μελετητές να εξαιρέσουν τη μεταφορά νερών από τον Αχελώο. Και όταν οι μελετητές αρνήθηκαν να εκτελέσουν την προφορική εντολή τούς το επέβαλε εγγράφως. Τώρα στην απάντηση στον Πρωθυπουργό επικαλέστηκε τα σχέδια διαχείρισης που ο ίδιος διαμόρφωσε!!! Ειλικρινά θα περίμενα τον κο πρώην Υπουργό να απαντήσει αναφέροντας τις ενέργειες που έκανε για να λύσει το πρόβλημα της επάρκειας νερού στη Θεσσαλία έστω και με τα σχέδια διαχείρισης που ο ίδιος διαμόρφωσε. Προκήρυξε, στα 4,5 χρόνια που κυβερνούσε, κάποια μελέτη έργου που δεν ξέρουμε ή κάποιο έργο εξοικονόμησης νερού όπως κάποια δίκτυα κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού που επίσης δεν ξέρουμε; Προκήρυξε κάποια μελέτη φράγματος ταμίευσης νερού σε κάποιον ορεινό όγκο της Θεσσαλίας; Ή τα έργα είναι Φαραωνικά και δεν τα πλησιάζουμε; Δρομολόγησε κάποιες δράσεις που θα συνέβαλλαν στην προστασία του υπόγειου υδροφορέα; Ελπίζω να μην αναφερθεί στο «έργο» εμπλουτισμού του υπόγειου υδροφορέα στη Χάλκη με 1 εκατομμύριο κ.μ. νερού (ούτε αυτό γνωρίζω αν το ξεκίνησε με κάποιο τρόπο). Με τέτοιο ρυθμό θα αποκαταστήσει τα 3 δισεκατομμύρια κ.μ. που έχουν υπεραντληθεί σε 3.000 χρόνια! Υποθέτω ότι ο λαός μεταφέρει ένα κόμμα στην αντιπολίτευση για να αξιολογήσει τη διακυβέρνηση που άσκησε και να παράγει νέες ιδέες για να επανέλθει στην εξουσία. Το «όλα καλά έγιναν» είναι μάλλον λάθος πρακτική.
Οι απαντήσεις του Πρωθυπουργού στην Εκθεση Θεσσαλονίκης αλλά και μια σειρά δηλώσεων και άλλων στελεχών της κυβέρνησης, καθώς και του Περιφερειάρχη έδωσαν ελπίδες ότι η επίλυση του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας θα αποτελέσει αντικείμενο για την Κυβέρνηση. Δεν έχω ψευδαισθήσεις ότι θα είναι ένα εύκολο πρόβλημα. Είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα, στο οποίο εμπλέκονται πολλά Υπουργεία και χρειάζεται εκτός από πολιτική βούληση και συντονισμός του έργου.
Δεν αναφέρομαι σε οικονομικά μέσα διότι το κόστος περάτωσης των έργων είναι πολύ μικρό σε σχέση με την ωφέλεια που θα προκύψει, καθώς μόνο η ενέργεια που θα παραχθεί θα το αποσβέσει. Εμείς οι Θεσσαλοί πρέπει να ενισχύσουμε όλες τις προσπάθειες, καθώς το υδατικό πρόβλημα αναφέρεται στη ζωή μας και των παιδιών μας. Να μην ξεχνάμε ότι ο πρωτογενής τομέας δίνει στη Θεσσαλία κοντά στα 2 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο και μαζί με τη μεταποίηση των γεωργικών προϊόντων κοντά στο 50% του ακαθάριστου εγχωρίου προϊόντος. Η μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων θα έχει άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία και τη ζωή μας.