Ταυτόχρονα θα επιτύχει μείωση του κόστους παραγωγής που θα κάνει βιώσιμα τα αγροκτήματα και θα διατηρήσει τους πληθυσμούς στην περιφέρεια, ενώ θα διατηρεί και θα αυξάνει την παραγωγικότητα της γεωργίας για να καλύψει τις ανάγκες ενός μεγαλύτερου πληθυσμού του Πλανήτη. Όλα αυτά είναι ο ορισμός της αειφορικής ή βιώσιμης παραγωγής και ανάπτυξης. Για τις υπηρεσίες του αυτές ο αγρότης μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση από το κοινωνικό σύνολο αλλά και καλύτερες τιμές στην αγορά των προϊόντων του καθώς θα ενσωματώνουν το κόστος όλων αυτών των δράσεων για καλύτερη διαχείριση των αγροσυστημάτων. Η νέα ΚΑΠ μπορεί να προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες από αυτή την πλευρά και πρέπει το Υπουργείο Γεωργίας να δράσει προς την κατεύθυνση αυτή. Φυσικά και οι αγρότες θα πρέπει να δράσουν ενισχυτικά προβάλλοντας τις δράσεις τους. Ποιος θα το κάνει αυτό; Κάποιες ομάδες παραγωγών; Κάποιες επιχειρήσεις που θα αναπτυχθούν και θα καθετοποιήσουν παραγωγή και εμπορία των προϊόντων που θα μπορεί να συγκεντρώνει ποσότητες αρκετές να προμηθεύουν αλυσίδες λιανικού εμπορίου στη χώρα ή στο εξωτερικό; Κάποια σοβαρή οργάνωση των αγροτών; Αν κάποιος τα καταφέρει θα φέρει πολλά δισεκατομμύρια στους ίδιους τους αγρότες και στη χώρα.
Αναμφίβολα η έρευνα και η ανάπτυξη όλα τα τελευταία χρόνια έχει δώσει σημαντικά νέα δεδομένα για τον τρόπο διαχείρισης που πρέπει να ακολουθήσουν οι αγρότες για να συμβάλλουν στη διατροφή του αυξανόμενου πληθυσμού του Πλανήτη, προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον και συμβάλλοντας στη δημιουργία συστημάτων με μεγαλύτερη αντοχή και σταθερότητα στις νέες συνθήκες της κλιματικής αλλαγής, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη μείωση των αιτίων που προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Πολλές ιδέες υπάρχουν στο τραπέζι και προβάλλονται για να λύσουν το τόσο σύνθετο πρόβλημα. Θα αναφερθώ στα επόμενα σημειώματα σε δύο ομάδες ιδεών: τη γεωργία συντηρήσεως και την εφαρμογή των τεχνολογιών της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών στη γεωργία. Θα προσπαθήσω να περιγράψω τις προτάσεις τους και να δώσω τα πλεονεκτήματα και τυχόν μειονεκτήματα που υπάρχουν. Κυρίως όμως να εξηγήσω πώς μπορούμε να επωφεληθούμε στη χώρα μας εφαρμόζοντας τις προτάσεις.
Η Γεωργία Συντηρήσεως είναι ένα σύστημα διαχείρισης των αγροκτημάτων που στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: τη χρήση μακροχρόνιων αμειψισπορών, τον περιορισμό της διατάραξης του εδάφους με την κατεργασία και τη χρήση καλλιεργειών φυτοκάλυψης του εδάφους έτσι ώστε το τελευταίο να παραμένει καλυμμένο όλο τον χρόνο με βλάστηση ή/και με φυτικά υπολείμματα. Έχω γράψει αρκετά για τα συστήματα αυτά σε διάφορα σημειώματα, θα προσπαθήσω στα επόμενα να τα συστηματοποιήσω. Η ΓΣ εφαρμόζεται σε συνεχώς αυξανόμενες εκτάσεις στην Αμερική (Νότια και Βόρεια) και στην Αυστραλία, ενώ στην Ευρώπη πολλές χώρες έχουν αρχίσει να την εφαρμόζουν όπως η Ισπανία αλλά και άλλες χώρες που την επεκτείνουν κάθε χρόνο. Ακόμα και στη χώρα μας έχουν αρχίσει εφαρμογές σε διάφορες περιοχές αλλά πολύ δειλά και χωρίς καμία ενθάρρυνση ή ενίσχυση από την πολιτεία. Η ενίσχυση των προσπαθειών των αγροτών από την πολιτεία είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα που πρέπει να συζητηθεί και να βρεθεί κάποια λύση ώστε οι γεωπόνοι να ξαναβρεθούν στα χωράφια και να ενημερώνουν τους αγρότες για τις νέες εξελίξεις στις καλλιεργητικές πρακτικές και τις εκτροφές ζώων. Δεν μπορεί η έρευνα που παράγεται στα Ελληνικά Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα να αξιοποιείται από αγρότες και επιχειρήσεις όλου του κόσμου και στη χώρα να μη μένει τίποτα. Η λογική έξω οι επιχειρήσεις από τα Πανεπιστήμια που δυστυχώς επικράτησε μετά τη μεταπολίτευση δεν επέτρεψε συνεργασίες που θα ωφελούσαν την οικονομία της χώρας. Η ουσιαστική κατάργηση του συστήματος γεωργικών εφαρμογών τόσο από το Κεντρικό Υπουργείο Γεωργίας όσο και από τις Περιφέρειες άφησαν τους αγρότες χωρίς καθοδήγηση αλλά και κατάργησαν το σύστημα που μετέφερε τα αποτελέσματα της έρευνας στους αγρότες. Σήμερα το Υπουργείο είναι απομονωμένο στην Αττική, ενώ οι γεωπόνοι των Περιφερειών είναι κλεισμένοι στα γραφεία συμπληρώνοντας χαρτιά για επιδοτήσεις αντί να είναι δίπλα στον αγρότη. Αποτέλεσμα, κάθε ένας κάνει ό,τι θέλει: επενδύσεις από τους αγρότες χωρίς στοιχειώδεις μελέτες με τη λογική ό,τι μας δώσει ο φυτωριούχος ή ο έμπορος γεωργικών εφοδίων ή ό,τι κάνει ο γείτονας. Προφανώς πολλές επενδύσεις δεν αποδίδουν. Ο αγροτικός κόσμος της χώρας αλλά και η χώρα χάνουν σημαντικές δυνατότητες εξαγωγών και δημιουργίας πλούτου και θέσεων εργασίας. Χρειάζονται άμεσα αλλαγές που πρέπει να τις κάνουμε οι ίδιοι με μεγάλη και πολύ-επίπεδη προσπάθεια γιατί δυστυχώς τίποτα δεν έρχεται μόνο του.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
