Με χαμόγελα ευγένειας μάλλον και σύσταση να επισκεφτεί κάποιον γιατρό, νευρολογικής κατά προτίμηση ειδικότητας… Κι όμως, πριν βιαστείτε να τον κατατάξετε στους χρήζοντες ιατρικής βοήθειας, μάθετε ότι το ούζο γεννήθηκε στον Τύρναβο!
Ήταν το 1856 όταν σε ένα καζαναριό του Τυρνάβου ο παγκόσμιος χάρτης της βιομηχανίας ποτών άλλαξε. Όλα ξεκίνησαν όταν ο Νικόλαος Κατσάρος θέλοντας να εξελίξει το τσίπουρο που μόλις είχε αποστάξει στο ρακοκάζανό του, το ξαναέβρασε (διπλή απόσταξη) προσθέτοντας διάφορα βότανα. Σκοπός του να δώσει έναν άλλο χαρακτήρα στο προϊόν. Τότε δεν γνώριζε ότι δημιουργούσε το εθνικό μας ποτό, το ούζο. Με λίγα λόγια; Το ούζο γεννήθηκε στον Τύρναβο, στο αρχαιότερο αποστακτήριο ούζου του κόσμου, «μπαμπάς» του είναι ο Νικόλαος Κατσάρος, «νονός» του ο Αναστάς-μπέης και η ηλικία του 162 έτη!
Όμως ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά… Η «Ε» βρέθηκε στον Τύρναβο και στο οινοποιείο του Νικόλαου Κατσάρου, τρισέγγονου του εφευρέτη, και φέροντα το ίδιο όνομα και του ζήτησε την ιστορία τού ούζου αλλά και στοιχεία και… αποδείξεις για την «τυρναβικότητά» του. Μας είπε λοιπόν ο κ. Κατσάρος «το 1856, ο προπάππος μου, Νικόλαος Κατσάρος πήρε το τσίπουρο, που προϋπήρχε του ούζου-είναι πρόγονός του-, και πήγε να το κάνει διπλοαπόσταξη, το έβαλε δηλαδή μέσα στο καζάνι και πρόσθεσε διάφορα μαντζούνια, σπόρια και βότανα για να κάνει καλύτερο το προϊόν. Αυτό το προϊόν που παρήγαγε τότε, ήταν αυτό το προϊόν που σήμερα είναι το εθνικό μας ποτό, το ούζο». Αυθόρμητα τότε τον ρωτήσαμε πώς μπορεί να αποδείξει κάτι τόσο σοβαρό και με τόσες πολλές εμπορικές και ιστορικές προεκτάσεις, με τον κ. Κατσάρο να μας απαντάει «επειδή περάσαμε σαν οικογένεια κάποιες πολύ σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, ρωτούσα τη μητέρα μου πώς είναι δυνατόν από την εφεύρεση του ούζου από τον προπάππο μου να έχουμε περιέλθει σε τέτοια δεινή οικονομική κατάσταση, η μητέρα μου δε, μού απαντούσε “δεν ξέρω Νικόλα μου, νύφη είμαι εγώ εδώ”, ψαχτήκαμε, πήγαμε στη Δημόσια Βιβλιοθήκη, αναζητώντας κάτι σχετικό με την οικογένεια και τον προπάππο Νικόλα και βρήκαμε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους ένα βιβλίο του 1935, τα “Θεσσαλικά Χρονικά-Έκτακτος Είδησις” όπου αναγράφεται “…το οποίον εις τον Τύρναβον λέγεται και ρακί, είναι δε εξαιρετικής ποιότητος διότι παρασκευάζεται εκ διπλής αποστάξεως. Απ’ αυτό προήλθε κατόπιν ειδικής κατεργασίας και προσθήκης κατά την τελευταίαν απόσταξιν, εκτός γλυκανίσου και μαστίχας και πολλών άλλων αρωματικών ουσιών εις αναλογίας γνωστάς μόνον εις δύο οικογένειας, Κατσάρου και Δομενικιώτη, το ονομαστόν προϊόν του Τυρνάβου ούζο…” τεκμήριο ακλόνητο για τον εφευρέτη του ούζου, μέχρι να παρουσιαστεί ένα άλλο βιβλίο που να λέει κάτι άλλο» λέει χαμογελώντας ο κ. Νικόλαος Κατσάρος, συμπληρώνοντας «για αυτό το βιβλίο που όπως είναι λογικό δεν μπορούσαμε να το πάρουμε από τα ΓΑΚ, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω ήταν σε οικτρή κατάσταση, κομμένο, με σελίδες σκισμένες και κεφάλαια ολόκληρα να λείπουν, απευθυνθήκαμε στους ανά την Ελλάδα συλλέκτες για να το βρούμε και να το αγοράσουμε, και για καλή μας τύχη μάς προσέγγισε ένας συλλέκτης που το είχε, μας το πούλησε και τώρα είμαστε στην ευτυχή θέση να το έχουμε στην κατοχή μας».
Και η ετυμολογία της λέξης «ούζο», τον ρωτάμε, πώς προέκυψε, ποιος βάφτισε αυτό το απόσταγμα έτσι, «όπως παραδίδει ο συντοπίτης μου κορυφαίος Έλληνας φιλόλογος Αχ. Τζάρτζανος η ιστορία έχει ως εξής: Τα κουκούλια μεταξοσκώληκα που στέλνονταν στη Μασσαλία από την περιοχή μας όπου ανθούσε η σηροτροφία, ήταν πάντοτε τα καλύτερα και τα εκλεκτότερα, αναγράφονταν δε πάνω στα κιβώτια που τα περιείχαν -για να ξεχωρίζουν από τα άλλα- με μεγάλα γράμματα uso Massalia, για χρήση της Μασσαλίας δηλαδή. Ετυχε κάποια στιγμή ο ιατρός Αναστάς-μπέης να δοκιμάσει το καινούριο αυτό ποτό, του άρεσε τόσο πολύ ώστε φώναξε: “Μα αυτό φίλοι μου είναι ούζο Μασσαλίας” τέτοιας κορυφαίας ποιότητας δηλαδή. Κι έτσι από στόμα σε στόμα δημιουργήθηκε το ξακουστό ανά τα πέρατα του κόσμου ούζο!» κατέληξε ο Νικόλαος Κατσάρος…
Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε δίπλα στο κύμα με το ουζάκι σας και τα λογής-λογής μεζεδάκια μην ξεχάσετε να πιείτε ένα ποτηράκι στη μνήμη του Νικόλαου Κατσάρου, του δημιουργού ενός ποτού που κρύβει μέσα του και λίγη Ελλάδα…
Του Θανάση Αραμπατζή
