Η απόσταξη ξεκίνησε μέσα σε ένα κλίμα δυσοίωνο για το μέλλον με τις πληροφορίες να θέλουν ότι επίκειται ακόμα μεγαλύτερη φορολόγηση, στο εμφιαλωμένο, αλλά και στο χύμα.
Ωστόσο οι αμβυκούχοι με αισιοδοξία βράζουν τα στέμφυλα και παράγουν το μοναδικό αυτό απόσταγμα. Αν ανατρέξει κανείς στο παρελθόν, θα διαπιστώσει πως η τεχνική της απόσταξης στέμφυλων για την παραγωγή τσίπουρου, είναι πολύ παλιά στις αμπελουργικές περιοχές της Ελλάδας, στη Μικρά Ασία, καθώς και στο Άγιο Όρος, όπου ιστορικά στοιχεία τοποθετούν την απόσταξη αυτή πολύ πριν τον 15ο αιώνα.
Στην περίοδο της τουρκοκρατίας η αμπελουργική δραστηριότητα μειώνεται, συνέπεια της μουσουλμανικής θρησκείας, όμως ορισμένες περιοχές διατηρούν το προνόμιο στην αμπελουργία, την οινοποίηση και στην απόσταξη. Τέτοια ήταν και η περιοχή του Τυρνάβου, όπως αποδεικνύεται από αναφορές διαφόρων λογίων και ιστορικών.
Η παράδοση της απόσταξης βέβαια συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση, όπου, από το 1917 και μετά απαγορεύεται η παραγωγή αφορολόγητης αλκοόλης, παρέχεται όμως η δυνατότητα στους αμπελουργούς να αποστάζουν τα στέμφυλα με άδεια δύο ημερών – οι γνωστοί μας διήμεροι – για οικογενειακή χρήση και πώληση του πλεονάσματος. Το τσίπουρο είναι απόλυτα συνδεδεμένο με τη γαστρονομία και ενταγμένο στην ατμόσφαιρα ενός συχνού, ίσως και καθημερινού τελετουργικού.
Το μεσημεριανό Τσιπουράκι μπορεί να είναι το προοίμιο ενός καλού γεύματος, μπορεί να είναι η στιγμή αποφόρτισης από τα βάρη της καθημερινότητας και ασφαλώς αποτελεί την αφορμή για επικοινωνία των ανθρώπων.
Μέσα λοιπόν από τη μεγάλη προστιθέμενη αξία, από την παράδοση που έχει δημιουργηθεί σαν στοιχείο της πολιτισμικής μας ταυτότητας, αλλά και από τις σύγχρονες προσπάθειες όλων των παραγόντων, προβάλλει επιτακτικά η ανάγκη για την προστασία του τοπικού μας προϊόντος, αλλά και η ευθύνη της πολιτείας κυρίως και των άλλων εμπλεκομένων.
Το Τσίπουρο Τυρνάβου έχει άρρηκτη σχέση, τόσο με την αμπελουργία όσο και με την τέχνη της απόσταξης, έτσι όπως διαχρονικά εξελίχθηκε.
ΜΕΤΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΡΙΣΤΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
Τη διοίκηση στον Σύλλογο Αμβυκούχων Τυρνάβου, εδώ και μερικά χρόνια πήραν νέοι άνθρωποι με πρόεδρο τον κ. Λάσκο Β. Μανδηλά να αγωνίζονται να διατηρήσουν την παράδοση αυτή ζωντανή.
Μιλώντας χθες στην «ΕτΔ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Αμβυκούχων Τυρνάβου κ. Λάσκος Μανδηλάς σημείωσε ότι η παραγωγή θα είναι σε μέτρια επίπεδα σε ό,τι αφορά στις ποσότητες λόγω του παγετού του Ιανουαρίου του 2017, ωστόσο η ποιότητα της πρώτης ύλης είναι άριστη. Το καθεστώς λειτουργίας των αμβύκων παραμένει και φέτος όπως έχει. Οι αμβυκούχοι έχουν κάνει νωρίτερα τις σχετικές ενέργειες στο τελωνείο και στη συνέχεια, με τις άδειες από την υπηρεσία από 15 Οκτωβρίου, ξεκίνησε η αποστακτική περίοδος για δύο μήνες. Οι αμβυκούχοι σε όλη τη χώρα ζητούν να παραμείνει το σημερινό καθεστώς απόσταξης προστατεύοντας έτσι την αμπελοκαλλιέργεια και την τοπική οικονομία.
Η διαδικασία της απόσταξης μας πηγαίνει αιώνες πίσω, τότε που οι Τυρναβίτες αμπελοκαλλιεργητές μετά τη διαδικασία για την παραγωγή κρασιού έβραζαν τα στέμφυλα και απέσταζαν το τσίπουρο.
Αυτή η διαδικασία συνεχίζεται και σήμερα τηρώντας την παράδοση με …θρησκευτική ευλάβεια.
Ωστόσο τα οικονομικά προβλήματα και οι δυσβάστακτοι φόροι δεν πτοούν τους αμβυκούχους οι οποίοι θεωρούν τη διαδικασία της απόσταξης και σαν μια καθημερινή γιορτή, από την οποία δεν λείπουν οι καλοί τσιπουρομεζέδες, τα κρεατικά, η μουσική και το τραγούδι.
Η παραγωγή οίνων και αποσταγμάτων στην περιοχή Τυρνάβου αιώνες τώρα αποτελεί το κέντρο της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ζωής του τόπου μας. Το ίδιο το κρασί, το τσίπουρο και το ούζο που παράγεται εδώ είναι ζωντανό μνημείο πολιτισμού.
Σημαντικό κομμάτι αυτής της μεγάλης ιστορίας, πέρα από το χύμα τσίπουρο στα νεότερα χρόνια είναι ο Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου, που από την ίδρυσή του το 1961 και μετά ανέδειξε και εξέλιξε την παραγωγή και την παράδοση των προϊόντων του τυρναβίτικου αμπελώνα.
Παράλληλα εδώ και αρκετά χρόνια στην παραγωγή τσίπουρου δραστηριοποιούνται και ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Σε ό,τι αφορά στο χύμα τσίπουρο ο πολυμελής Σύλλογος Αμβυκούχων Τυρνάβου συνεχίζει την απόσταξη.
Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΣΕ ΒΑΘΜΟΥΣ
Αλκοολικοί βαθμοί σε 20 βαθμούς C σε vol επί τοις 100 και βαθμοί Cartier στους 15 C:
37,13................ 16
39,43.................16,5
41,67.................17
43,68.................17,5
45,68.................18
47,48.................18,5
49,18.................19
51,18.................19,5
52,89.................20
54,20.................20,5
55,93.................21
57,47.................21,5
59,19.................22
60,18.................22,5
ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε»)
Του Κώστα Τσόλα
