Στο θερμοκήπιο οι ντομάτες υποστηρίζονται κυρίως με σχοινί. Αυτή την εποχή όμως κυριαρχούν οι ντομάτες που καλλιεργούνται στο χωράφι.
Η ντομάτα ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο παράγεται είναι χαμηλή σε θερμίδες και για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται πολύ από ανθρώπους που κάνουν υγιεινή διατροφή και δίαιτα.
Ιστορικά να σημειώσουμε ότι ντομάτα καλλιεργήθηκε συστηματικά για πρώτη φορά στο Περού και γενικότερα στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Ήταν άγνωστη στην Ευρώπη μέχρι το 1544, οπότε και οι Ιταλοί της έδωσαν το όνομα «χρυσό μήλο», για το κίτρινο ή το πορτοκαλί χρώμα που είχε τότε η ώριμη ντομάτα. Στην Ελλάδα η ντομάτα ήρθε το 1818.
Υπάρχουν όμως ντομάτες και ντομάτες. Οι παλιότεροι έλεγαν ότι το κάθε λαχανικό ή φρούτο πρέπει να το τρώμε στην εποχή τους.
Είναι όμως όλες οι ντομάτες ίδιες στη γεύση; Σίγουρα όχι και αυτό έχει να κάνει με τη τοποθεσία και το χώμα όπου φυτεύονται, οι κλιματολογικές συνθήκες, αν χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα και τέλος αν καλλιεργούνται παραδοσιακά χωρίς περιττές παρεμβάσεις του παραγωγού.
Η ΝΤΟΜΑΤΑ ΣΠΗΛΙΑΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ
Στην Ελλάδα μια από τις πλέον γνωστές και νόστιμες ντομάτες με ονομασία είναι οι ορεινές ντομάτες Σπηλιάς Κισσάβου. Ντομάτες ονομαστές, νόστιμες και υγιεινές.
Δυναμικά και φέτος μπήκε στην αγορά εδώ και μέρες η παραγωγή της ντομάτας Σπηλιάς Κισσάβου. Ένα προϊόν το οποίο για το επόμενο χρονικό διάστημα και μέχρι να το επιτρέπει ο καιρός, μέχρι αρχές Νοεμβρίου, θα είναι ίσως στα μανάβικα, στις λαϊκές αγορές και άλλα καταστήματα τροφίμων το προϊόν πρώτης επιλογής από τους καταναλωτές για το καθημερινό τραπέζι.
Για δεύτερη χρονιά η «Ε» βρέθηκε στη Σπηλιά Κισσάβου και παρακολούθησε τη συγκομιδή και την προώθηση στην αγορά.
Η Σπηλιά στα 820 με 850 μέτρα στην αγκαλιά του πολύ τραγουδημένου Κισσάβου και στη σκιά της κορυφής του είναι ένα ιστορικό χωριό είχε και έχει και αυτό τη μοίρα όλων των ορεινών χωριών της Ελλάδας. Αν και λιγότερο από μία ώρα απόσταση από τη Λάρισα, πολλοί κάτοικοί έφυγαν για αναζήτηση δουλειάς στον κάμπο και αλλού αλλά και λόγω του γεγονότος ότι δεν λειτουργούν πλέον τα σχολεία λόγω έλλειψης μαθητών.
Τα τελευταία χρόνια «ανάχωμα» στην αστυφιλία και την παραμονή στο χωριό νέων ανθρώπων είναι η ντομάτα. Νέα παραγωγός παντρεμένη με μικρά παιδιά είπε στην «Ε» χαρακτηριστικά. Με την παραγωγή της ντομάτας Σπηλιάς μείναμε στο χωριό μας, άλλοι της δικής μου ηλικίας επέστρεψαν και αξιοποίησαν τα χωράφια των παππούδων μας, τους «αυλαγάδες», δουλεύουμε σκληρά αλλά έχουμε ένα αξιοπρεπές μεροκάματο μακριά από τους ταπεινούς μισθούς των 300 και 400 ευρώ τον μήνα της πόλης. Βέβαια εδώ στα 900 μέτρα υψόμετρο πάνω στα βουνά η δουλειά είναι σκληρή αλλά είναι δική μας δουλειά».
Φέτος στη Σπηλιά καλλιεργούνται πάνω από 180.000 ρίζες ντομάτας με απόδοση κατά ρίζα από 5 έως και 7 κιλά. Η καλλιέργειά τους γίνεται γύρω από το χωριό και στις περιοχές "Μπάρα", «Αμπέλια» και αλλού σε υψόμετρο από 700 έως 950 μέτρα περίπου στις πλαγιές του Κισσάβου δίπλα σε πεύκα και έλατα.
Η Σπηλιά όμως έχει και δεύτερη δυναμική καλλιέργεια, η οποία ίσως δεν είναι τόσο γνωστή στο μεγάλο καταναλωτικό κοινό. Είναι η καλλιέργεια και παραγωγή στα φρέσκα φασολάκια, τα οποία ευδοκιμούν στην περιοχή λόγω του υψομέτρου και είναι μοναδικά σε ποιότητα και γεύση.
Ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Σπηλιάς και ένας από τους έμπειρους αυτοδιοικητικούς κ. Βασίλης Νταής, ο οποίος είναι και ο ίδιος παραγωγός ντομάτας και φασολιών θέτει ως προτεραιότητα να μείνουν οι νέοι στο χωριό, να αξιοποιήσουν και άλλα χωράφια που χρόνια μένουν χέρσα και με τίμια δουλειά πάνω στα ευλογημένα βουνά του Κισσάβου να δουλέψουν και να βγάλουν καλό μεροκάματο. «Η μονοκαλλιέργεια ντομάτας και φασολιού για τη Σπηλιά είναι ευλογία του τόπου» καταλήγει ο κ. Νταής
Αριθμητικά τώρα από τη Σπηλιά καθημερινά φεύγουν πάνω από 20 τόνοι ντομάτας είτε με χονδρική διάθεση στον έμπορο, είτε με τη λιανική πώληση στις λαϊκές αγορές από τους ίδιους του παραγωγούς. Η πώληση στη χονδρική αγορά από τον παραγωγό στον έμπορο κυμαίνεται φέτος χαμηλότερα από πέρυσι στα 60 με 70 λεπτά το κιλό. Η διάθεση γίνεται κυρίως πέρα από τη Λάρισα σε άλλες θεσσαλικές πόλεις, ενώ μεγάλη κατανάλωση γίνεται στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Τέλος, εκείνο που θα πρέπει να συνεχίσουν οι εργατικοί παραγωγοί ντομάτας και φασολιού Σπηλιάς είναι να εμπνευστούν από τους γείτονες προγόνους των σημερινών Αμπελακιωτών και το συνεταιριστικό κίνημα και να δημιουργήσουν όχι πολλές μικρές ομάδες αλλά μία μεγάλη Ομάδα Παραγωγών Σπηλιάς, ώστε να μπορούν να επιτύχουν καλύτερες τιμές προώθησης των προϊόντων τους.
ΣΠΗΛΙΑ ΚΙΣΣΑΒΟΥ
Του Κώστα Τσόλα
