Περίπου 58 δισ. ευρώ, το 40% του προϋπολογισμού της ΕΕ, διοχετεύονται κάθε χρόνο στην ευρωπαϊκή αγροτική οικονομία. Ωστόσο, ο κλάδος αντιμετωπίζει βαθιά προβλήματα. Πολλές επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να διακόψουν τους προηγούμενους μήνες και χρόνια τη λειτουργία τους επειδή το κόστος παραγωγής τους δεν καλυπτόταν από τα έσοδα. Η Κομισιόν έχει ξεκινήσει να συλλέγει ιδέες για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής και εν τέλει και της αγοράς τροφίμων στην Ευρώπη.
Το σημερινό μοντέλο έχει επιπτώσεις για πολλούς αγρότες, οι οποίοι θεωρούν ότι υπάρχει ανάγκη βελτιώσεων σε ορισμένα σημεία. Ο Χένινγκ Βάρνεκε καλλιεργεί 250 εκτάρια (2.500 στρέμματα) με σιτηρά, καλαμπόκι και ζαχαρότευτλα βορείως του Ανόβερου. Σε αυτά προστίθενται και 50 εκτάρια πρασίνου από όπου αντλεί σανό για την εκτροφή των σκωτσέζικων βοοειδών του. Επιπλέον διατηρεί ένα χοιροστάσιο και μια εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου. Ο Βάρνεκε λαμβάνει 280 ευρώ ανά εκτάριο ως απευθείας επιδότηση από την ΕΕ, όσα αντιστοιχούν κατά μέσο όρο σε κάθε αγροτική μονάδα της Γερμανίας. Όπως λέει ο Γερμανός αγρότης, η λέξη επιδοτήσεις είναι κάτι σαν βρισιά. «Οι άνθρωποι νομίζουν ότι οι αγρότες παίρνουν χρήματα χωρίς να κάνουν τίποτα. Όμως αυτό δεν ισχύει», λέει, τονίζοντας ότι η χορήγηση των ποσών προβλέπει εφαρμογή συγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων και περιορισμών που θέτει η ΕΕ.
Ο Γιοργκ Χόιερ, που καλλιεργεί σπαράγγια, φράουλες και μύρτιλα σε κοντινή απόσταση, θεωρεί τις επιδοτήσεις ανεπαρκείς. «Από τα δισεκατομμύρια που διατίθενται ελάχιστα φτάνουν στους αγρότες. Απλά καλύπτουν τα έξοδά τους». Τα 58 δις ευρώ κατανέμονται σε 11 εκατομμύρια αγροτικές επιχειρήσεις της ΕΕ. Για τον Γιοργκ Χόιερ θα ήταν προτιμότερο αντί επιδοτήσεων να υπήρχαν καλύτερες τιμές και να λειτουργούσε ομαλά ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης.
ΟΙ «ΜΙΚΡΟΙ» ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΜΕ ΑΦΑΝΙΣΜΟ
Τους προηγούμενους μήνες οι τιμές των γαλακτομικών προϊόντων και του χοιρινού κρέατος βρέθηκαν εν μέρει στον «πάτο». Μετά την επιβολή του ρωσικού εμπάργκο εισαγωγών για ευρωπαϊκά αγροτικά προϊόντα ως απάντηση στις ευρωπαϊκές κυρώσεις για την κρίση στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι αγρότες έχασαν την πρόσβαση στη σημαντική ρωσική αγορά. Η Κομισιόν επιχειρεί έκτοτε να διευρύνει την πρόσβαση σε αγορές της Λατινικής Αμερικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Η κατάργηση πριν από μερικά χρόνια των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων για εξαγωγή αγροτικών προϊόντων, οι οποίες είχαν οδηγήσει εν μέρει σε αθέμιτο ανταγωνισμό και «πλημμύρα» ευρωπαϊκών προϊόντων σε αναπτυσσόμενες χώρες και χώρες με αναδυόμενες οικονομίες, αναγκάζει τους ευρωπαίους αγρότες να προσαρμοστούν στις τιμές της παγκόσμιας αγοράς. «Πρέπει να παράγουμε με βάση αυτές τις τιμές, αλλά να τηρούμε τις υψηλές περιβαλλοντικές και κοινωνικές προδιαγραφές που έχουμε εδώ. Αυτό δεν είναι εφικτό γι' αυτό χρειάζεται μια εξισορρόπηση», λέει ο Γιοργκ Χόιερ.
Πάντως, κανείς δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένος με το σημερινό σύστημα. Ο Γερμανικός Αγροτικός Σύνδεσμος έχει ήδη καλέσει τους αγρότες της χώρας να συμμετάσχουν ενεργά στις διαβουλεύσεις της ΕΕ που «τρέχουν» έως τις αρχές Μαΐου. Ο ίδιος ο σύνδεσμος θεωρεί απαραίτητη μια απλοποίηση του ισχύοντος συστήματος επιδοτήσεων.
Η επιχείρηση του Αντρέας Στάλμαν καταλαμβάνει μόλις 44 εκτάρια γης, όπου διατηρεί και μια φάρμα με 60 άλογα σε κοντινή απόσταση από το Ανόβερο. Η έκταση αυτή είναι μικρή για τα γερμανικά δεδομένα. Κάθε εβδομάδα πουλά φρούτα και λαχανικά σε λαϊκές αγορές. Τις αιτήσεις του για ευρωπαϊκές επιδοτήσεις τις υποβάλει μέσω του Αγροτικού Επιμελητηρίου στο κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας. Επιθυμία και ελπίδα του Αντρέας Στάλμαν είναι οι μικρές αγροτικές επιχειρήσεις να επιδοτούνται καλύτερα. «Αλλιώς θα πάψουν να υπάρχουν» σχολιάζει. Όπως τονίζει, οι «μεγάλοι» του κλάδου μπορούν να επιβιώσουν άνετα ακόμη και με απώλειες μερικών χιλιάδων ευρώ.
Ελένα Μετς, Άλκιμος Σαρτόρος (dpa) / Άρης Καλτιριμτζής
