Του Δημ. Κατσανάκη
- Και μην ξεχάσεις να το γράψεις, τουλάχιστον αυτό. Το σκόρδο είναι το μόνο προϊόν στην Ελλάδα, που παράγεται στον Πλατύκαμπο, και δεν το συμπεριέλαβαν στο θεσσαλικό καλάθι αγροτικών προϊόντων. Ούτε φωνή ούτε ακρόαση από τους υπεύθυνους παρότι τους ενοχλήσαμε επανειλημμένως…
Κατηγορηματικός ο Φάνης, μιλά με παράπονο για μια καλλιέργεια, που προσπαθεί χρόνια τώρα να στηρίξει μαζί με μερικούς άλλους αγρότες της περιοχής χωρίς να βρίσκει ανταπόκριση. Και ας πρόκειται για μια καλλιέργεια που μπορεί να στηρίξει το αγροτικό εισόδημα και για ένα προϊόν, που έχει, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, τις προϋποθέσεις για να αποκτήσει την ειδική ένδειξη είτε της Ονομασίας Προέλευσης είτε της Γεωγραφικής Ένδειξης.
«Χρόνια και ζαμάνια…» διαπιστώσαμε και οι δύο στο σκορδοχώραφο της ευρύτερης περιοχής του Πλατυκάμπου. Στην εικόνα κυριαρχούν δύο μπουλούκια εργατών σκυμμένοι πάνω στη γη με τα χέρια να κινούνται σε χαρακτηριστική άνεση και ταχύτητα κάτω από τις οδηγίες του Φάνη και του γιου του, Κώστα. Τέσσερις ολόκληρες ημέρες από το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα, πριν πέσει το φως του ήλιου, χρειάζονται για τη συγκομιδή των 10 στρεμμάτων της οικογένειες ολοκληρώνοντας με επιτυχία την οκτάμηνη πορεία της καλλιέργειας, που ξεκινά τον Οκτώβριο κάθε χρονιάς. Ειδικά όταν η χρονιά προμηνύεται οικονομικά καλή όπως η φετινή.
«Μετά από δύο χρονιές, μέτριες έως κακές, η φετινή είναι καλή, φαίνεται από την αυξημένη ζήτηση καθώς οι άλλες δύο παραγωγικές περιοχές, η Νέα Βύσσα στον Έβρο και η Χαλκίδα, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από ζημιές αλλά και κόπωση των χωραφιών τους…» σπεύδει να εξηγήσει προλαμβάνοντας το σχετικό ερώτημα.
Την ίδια ώρα και με κινηματογραφική ταχύτητα σκαρφαλώνει στο τρακτέρ του με τον προσαρμοσμένο εξαγωγέα και αρχίζει να σκάβει την αλέα, βγάζοντας τα σκόρδα από το χώμα –η μηχανική συγκομιδή επικράτησε της παραδοσιακής χειροκίνητης. Πίσω από το τρακτέρ κινούνται καμιά δεκαριά γυναίκες με μαντίλες στο κεφάλι, για να προστατεύονται από τον δυνατό ήλιο, και μαζεύουν τα εξαχθέντα σκόρδα σε μικρούς σωρούς. Δύσκολη δουλειά με συνεχή κίνηση. Μόνο για να πιει δυο γουλιές νερό και να ξεγελάσει την ατέλειωτη δίψα μπορεί να σταματήσει κανείς. Από τις λιγοστές κουβέντες που ανταλλάσσουν μεταξύ τους και τη σπαστή προφορά τους δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι πρόκειται για αλλοδαπούς με πολλά χρόνια διαμονής στην Ελλάδα. «Η δουλειά είναι δύσκολη και δεν είναι εύκολο να βρεθούν Έλληνες εργάτες και εργάτριες για να δουλέψουν στη γη… Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις αλλά είναι λίγες» υποστηρίζουν οι αγρότες της περιοχής, συμπληρώνοντας πως ακόμα και οι αλλοδαποί συνεχώς μειώνονται καθώς νοικιάζουν χωράφια και τα δουλεύουν μόνοι τους.
Ακόμα πιο πίσω έρχονται 3-4 άντρες, οι δέτες, στήνουν δέματα, τα δένουν με λευκό σχοινάκι προκειμένου να φορτωθούν στην πλατφόρμα, να φύγουν από το χωράφι και να ξεφορτωθούν στην αυλή του σπιτιού, όπου αρχίζει η τελική προετοιμασία πριν τα σκόρδα κάνουν την εμφάνισή τους στη λιανική πώληση, στα μανάβικα, τα σούπερ μάρκετ, τις λαϊκές αγορές.
Μια προετοιμασία διόλου εύκολη: Δυο εβδομάδες στέγνωμα, διαλογή, μάτσα, πλεξίδες από τις ειδικές πλέχτρες και προώθηση στην αγορά. Ανάλογα με τον κόσμο που θα απασχοληθεί το τελικό στάδιο της προετοιμασίας μπορεί να διαρκέσει μέχρι τον Αύγουστο. Το 60% της παραγωγής σκόρδων διακινούνται μέσω των εμπόρων ακόμα και της Νέας Βύσσας, το 25% φεύγει για τη λαχαναγορά του Ρέντη και το υπόλοιπο 15% από τους ίδιους τους παραγωγούς ή από τους αθίγγανους.
Οι τελευταίοι έχουν κάνει τις τελευταίες ημέρες την εμφάνισή τους με κλειστά φορτηγάκια και αγροτικά μηχανήματα από όλη την Ελλάδα αναζητώντας μια καλή τιμή και ένα φορτίο, πολλές φορές δεύτερης και τρίτης ποιότητας προϊόντος. Μια καλή διαπραγμάτευση και φόρτωμα στα γρήγορα, χωρίς χαρτιά, τιμολόγια, έτσι συμφέρει και τις δύο πλευρές με θύμα τα «δημόσια έσοδα».
Προσπάθειες για την οργάνωση διακίνησης της παραγωγής έγιναν στο παρελθόν και συνεχίζουν να γίνονται από τους 40 περίπου –Έλληνες και Αλβανούς- παραγωγούς σκόδρου στον Πλατύκαμπο. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες δεν κατόρθωσαν να στήσουν ένα ειδικό αγροτικό συνεταιρισμό ακόμα και με το τελευταίο νομοθετικό πλαίσιο. Οπότε εκ των πραγμάτων αποδυναμώνεται το αίτημα ένταξης του σκόρδου στο καλάθι αγροτικών προϊόντων της Θεσσαλίας, αφήνοντας τον Φάνη, τον γιο του και τους υπόλοιπους καλλιεργητές με το παράπονο στα χείλη…
Η καλλιέργεια με λίγες λέξεις…
Βαθμός Δυσκολίας: Εύκολο
Εποχή Σποράς: Σεπτέμβριος, Οκτώβριος
Τύπος Φυτού: Λαχανικό, Μονοετές, Φαγώσιμο
Απαιτήσεις σε Νερό: Μικρές απαιτήσεις σε νερό
Απαιτήσεις σε Φως: Φωτόφιλο - Έχει ανάγκη όλου του ημερήσιου φωτός, Ημισκιόφυτο - Προτιμά ή αντέχει σε θέσεις ελαφρά σκιασμένες
Χρώμα Φυλλώματος: Πράσινο
Ανθεκτικότητα Φυτού: Ανθεκτικό, Μέτρια Ανθεκτικό
Έδαφος: Αμμώδες, Καλά αποστραγγιζόμενο-Ελαφρύ
