Γράφει ο Φάνης Γέμτος *
Μέρος 2ο
Συνεχίζοντας τις ρυθμίσεις των σπαρτικών σκαλιστικών καλλιεργειών από το προηγούμενο σημείωμα πάμε σε ένα πολύ κρίσιμο θέμα.
Ρύθμιση της ποσότητας του σπόρου. Οι σπαρτικές αυτές απομονώνουν ένα-ένα σπόρο και τον αποθέτουν στο έδαφος (Εικόνα 1). Μας ενδιαφέρει να τοποθετήσουμε τους σπόρους ανά ορισμένα διαστήματα πάνω στη γραμμή σποράς για να πετύχουμε το πληθυσμό που θέλουμε. Παλαιότερα που το κόστος των σπόρων ήταν φτηνό και τα ημερομίσθια άφθονα και φτηνά σπέρναμε περισσότερους σπόρους και ακολουθούσε αραίωμα με τα χέρια. Σήμερα αυτή η πρακτική είναι απαγορευτική. Αυτό που επικράτησε είναι να τοποθετούμε τους σπόρους στα σημεία που θέλουμε τα φυτά και να πετυχαίνουμε την επιθυμητή φυτεία. Ορίζουμε επομένως τον αριθμό σπόρων που θα βάλουμε στο έδαφος οπότε η σπορά δεν γίνεται με ποσότητα ανά στρέμμα (κιλά/στρέμμα) αλλά με αριθμό σπόρων στο στρέμμα ή ανά τρέχον μέτρο γραμμής.
Για να βρούμε τον αριθμό ανά τρέχον μέτρο γραμμής πολλαπλασιάζουμε τον επιθυμητό αριθμό φυτών επί την απόσταση μεταξύ των σειρών. Πχ για τα ζαχαρότευτλα 8000 φυτά το στρέμμα επί 0,50 και διαιρούμε δια 1000 και έχουμε τα επιθυμητά 4 φυτά στο μέτρο ή φυτά ανά 25 εκατοστά. Για το καλαμπόκι με 8000 το στρέμμα επί 0.75 εκατοστά δια 1000 έχουμε 6 φυτά στο μέτρο και στο βαμβάκι με 10000 φυτά το στρέμμα επί 1 δια 1000, 10 φυτά στο μέτρο.
Αφού ορίσουμε τον αριθμό των φυτών θα πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα πόσοι σπόροι θα μας δώσουν αυτά τα φυτά που θέλουμε. Δηλαδή από τους σπόρους που θα τοποθετήσουμε ποιο ποσοστό θα μας δώσουν φυτά. Αυτό καθορίζεται από μια σειρά παράγοντες όπως:
α) τη φυτρωτική ικανότητα του σπόρου δηλαδή πόσο ποσοστό των σπόρων βλαστάνει. Καλής ποιότητας σπόρος έχει υψηλή φυτρωτική ικανότητα της τάξης του 90%. Η φυτρωτική ικανότητα επηρεάζεται και από το χρόνο παραγωγής του σπόρου και τις συνθήκες αποθήκευσης. Σπόροι όπως το βαμβάκι (ελαιούχοι) έχουν αυξημένη φυτρωτική ικανότητα τη δεύτερη χρονιά από τη παραγωγή τους ενώ η φυτρωτική ικανότητα των περισσότερων μειώνεται μετά το πρώτο χρόνο και ιδιαίτερα αν η αποθήκευση δεν γίνει σε ξηρό περιβάλλον.
β) από την ποιότητα προετοιμασίας της σποροκλίνης. Μια καλά ψιλοχωματισμένη σποροκλίνη εξασφαλίζει ότι οι σπόροι θα βλαστήσουν ικανοποιητικά, καθώς θα σκεπαστούν οι σπόροι και θα δώσουν νεαρά φυτάρια. Σε μια σποροκλίνη με σβόλους τότε οι σπόροι δεν θα καλυφτούν καλά με το έδαφος και είτε δεν θα βλαστήσουν ή αν βλαστήσουν τότε το ριζίδιο μπορεί να ξεραθεί και το φυτάριο να καταστραφεί. Επομένως μικρότερο ποσοστό σπόρων θα μας δώσει φυτά.
γ) Η ποιότητα της σπαρτικής που να μπορεί να χειρίζεται το σπόρο χωρίς να τον καταπονεί μηχανικά και να μειώνει τη βλαστική του ικανότητα. Να μπορεί να τοποθετεί το σπόρο στο επιθυμητό βάθος με ακρίβεια και να τον σκεπάζει με χώμα για να εξασφαλίσει τις συνθήκες καλής βλάστησης.
δ)Επηρεάζεται επίσης από τον καιρό αναμένεται τις επόμενες μέρες. Αυτό είναι ένα σχήμα πρωθύστερο καθώς κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι καιρό θα κάνει τις επόμενες 10-15 ημέρες. Αυτό όμως είναι μια μεγάλη αλήθεια για πολλές γεωργικές πρακτικές και όχι μόνο για τον ορισμό του αριθμού των σπόρων. Σήμερα έχουμε αξιόπιστες μετεωρολογικές προβλέψεις για τρεις μέρες και λιγότερο αξιόπιστες μέχρι δέκα μέρες. Αυτό όμως επηρεάζει σημαντικά την επιτυχία του φυτρώματος.
Ένας γενικός κανόνας είναι να βάζουμε περισσότερο σπόρο όταν σπέρνουμε νωρίς (πρώιμα) καθώς η πιθανότητα να χαλάσει ο καιρός (βροχές, χαμηλές θερμοκρασίες) και να μειώσει το φύτρωμα ή να καταστρέψει φυτρωμένα φυτά είναι μεγαλύτερη.
Ο κάθε παραγωγός έχει βρει μεθόδους για να επιτύχει τα καλύτερα αποτελέσματα. Για παράδειγμα κάποιοι αγρότες σπέρνουν το βαμβάκι πρώιμα και τοποθετούν το σπόρο σε μικρό βάθος που να σκεπάζεται με μικρό στρώμα εδάφους. Αν ο καιρός χαλάσει τότε το και έχουμε βροχές και χαμηλές θερμοκρασίες τότε το βαμβάκι φυτρώνει. Αν έχουμε ξηρό θερμό καιρό (ιδιαίτερα αν φυσά και αέρας)τότε είναι προετοιμασμένοι να ποτίσουν δύο φορές σε μικρό χρονικό διάστημα για να πετύχουν το φύτρωμα. Άλλοι παραγωγοί φροντίζουν να περιορίσουν στο ελάχιστο την αναμόχλευση του εδάφους για να πετύχουν την προετοιμασία της σποροκλίνης χωρίς να ξηράνουν το έδαφος, τοποθετούν το σπόρο σε υγρασία και πετυχαίνουν φύτρωμα χωρίς πότισμα.
Με βάση τις εκτιμήσεις που θα κάνει ο παραγωγός θα αποφασίσει ποιο ποσοστό των σπόρων θα δώσει τελικά φυτά και έτσι θα ορίσει τον αριθμό σπόρων ανά μέτρο γραμμής. Αν πχ στο καλαμπόκι θεωρήσουμε ότι το 75% των σπόρων θα δώσει φυτά τότε διαιρούμε το 6 δια 0,75 (το ποσοστό σε δεκαδικό) για να βρούμε το 8 για τους σπόρους ανά μέτρο γραμμής που θα σπείρουμε. Αν όλες οι υποθέσεις μας επαληθευτούν θα έχουμε τον αριθμό των φυτών που θέλουμε. Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα και την εμπειρία του παραγωγού και φυσικά από τον καιρό που θα ακολουθήσει. Άλλωστε η γεωργία είναι ένα ξεσκέπαστο μαγαζί.
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
