Μέρος 1ο
Με την περάτωση των κινητοποιήσεων των αγροτών ίσως είναι ένας καλός χρόνος να δούμε πώς οι ίδιοι οι αγρότες θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ικανοποίηση κάποιων αιτημάτων τους όπως η μείωση του κόστους παραγωγής. Διότι είναι άδικο να ζητάς από άλλους να σου μειώσουν το κόστος παραγωγής πολλές φορές με κόστος για το κοινωνικό σύνολο χωρίς να έχεις εσύ εξαντλήσει τις δυνατότητες μείωσής του με τις δικές σου δυνάμεις. Είναι άλλωστε προφανές ότι όπως έχουμε διαμορφώσει το γεωργικό τομέα της χώρας με το μικρό κλήρο, τον πολυτεμαχισμό, την υπερβολική επιδότηση ορισμένων καλλιεργειών που οδήγησε σε επιδοτούμενες μονοκαλλιέργειες μεγάλων καλλιεργειών, τη μη κατεύθυνση των μικρών καλλιεργητών σε καλλιέργειες υψηλής αξίας (οπωροκηπευτικά, κτηνοτροφία), τη λανθασμένη εκμηχάνιση με υπερβολικά μεγάλα τρακτέρ, την έλλειψη οργανώσεων κοινών προμηθειών και εμπορίας έχουμε μια μη ανταγωνιστική παραγωγή.
Έχω αναλύσει σε σχετικό σημείωμα το πρόβλημα του κόστους διατήρησης του γεωργικού εξοπλισμού και των αποσβέσεων. Είναι μια μεγάλη μου απορία πώς είναι δυνατό να έχουν επιδοτηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο και την ΕΕ αυτοί οι τεράστιοι γεωργικοί ελκυστήρες. Αν δείτε στο βίντεο της διαμαρτυρίας των αγροτών στο Σύνταγμα και τα τρακτέρ που παρήλασαν θα πρέπει να συμπεράνετε ότι οι ιδιοκτήτες καλλιεργούν τουλάχιστον 2000 στρέμματα για να τα αποσβέσουν. Διερωτώμαι ποιος είναι υπεύθυνος για αυτή τη σπατάλη χρημάτων των επιδοτήσεων και της επιβάρυνσης της Εθνικής οικονομίας από υψηλού κόστους εισαγωγές (αρνητική επίδραση στο ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών) και του κόστος των αγροτών. Διότι δεν είναι απλώς η εξαγωγή συναλλάγματος για μηχανήματα που δεν είναι απαραίτητα αλλά τα μηχανήματα αυτά καταναλώνουν περισσότερα καύσιμα ενώ έχουν ιδιαίτερα υψηλό κόστος συντήρησης. Διερωτώμαι με βάση ποιους κανόνες και στοιχεία έχουν εγκριθεί τα σχέδια βελτίωσης με τρακτέρ πάνω από 100-120 ίππους.
Σε επόμενα σημειώματα θα προσπαθήσω να δώσω μερικούς κανόνες για τη μείωση του κόστους παραγωγής των αγροκτημάτων.
Κανόνας πρώτος: Καταγράψτε με επιμέλεια και ακρίβεια τις δαπάνες σας. Αυτό θα σας δώσει καθαρή εικόνα από τις δαπάνες σας και θα σας επιτρέψει να εκτιμήσετε τη σημασία της κάθε δαπάνης και της προσπάθειας για μείωσή της. Η τήρηση βιβλίων εσόδων – εξόδων είναι ιδιαίτερα σωστή από αυτή την πλευρά καθώς θα βοηθήσει τους αγρότες να καταλάβουν τι και πού το ξοδεύουν. Αυτό άσχετα από τη σύνδεσή τους με υπερβολική φορολόγηση ή καταβολή υπερβολικών ασφαλιστικών εισφορών που σχεδιάζει να επιβάλλει η πολιτεία.
Μια από τις σημαντικές δαπάνες (μετά το κόστος της γης και των αποσβέσεων των μηχανημάτων και άλλων παγίων στοιχείων) είναι το κόστος των καυσίμων. Καθώς η γεωργία μας είναι σε μεγάλο ποσοστό εκμηχανισμένη(και πρέπει να είναι καθώς το κόστος εργασίας είναι πολύ υψηλό σχετικά με ανταγωνιστικές χώρες) η δαπάνη των καυσίμων είναι υψηλή και στο μέλλον με την αύξηση των τιμών του πετρελαίου θα είναι πάντα σημαντική.
Η κατανάλωση καυσίμου ενός τρακτέρ εκφράζεται από έναν συντελεστή που ονομάζεται ειδική κατανάλωση καυσίμου (ε.κ.κ.). Αυτός μας δίνει την ποσότητα καυσίμου σε γραμμάρια ανά μονάδα έργου που παράγει το τρακτέρ π.χ. ανά κιλοβατώρα. Ένα τρακτέρ όταν λειτουργεί καταναλώνει μια ποσότητα καυσίμου χωρίς να παράγει κάποιο χρήσιμο έργο δηλαδή να κάνει κάποια δουλειά. Επομένως καταναλώνει ποσότητα καυσίμου χωρίς να παράγει έργο άρα η ε.κ.κ. είναι πολύ μεγάλη. Όταν το τρακτέρ κινηθεί στο χωράφι πάλι χωρίς να κάνει κάποια δουλειά τότε πρέπει να καταναλώσει καύσιμο (ενέργεια) πάλι χωρίς να παράγει έργο. Το καύσιμο αυτό είναι τόσο μεγαλύτερο όσο το τρακτέρ είναι μεγαλύτερο και βαρύτερο. Αν αρχίσει να κάνει κάποια δουλειά δηλαδή παράγει έργο τότε ένα ποσοστό του καυσίμου καταναλώνεται για τη δουλειά και ένα ποσοστό για τις λειτουργίες και την κίνηση του τρακτέρ στο χωράφι. Όσο το έργο αυξάνεται τόσο μεγαλύτερο ποσοστό του καυσίμου καταναλώνεται για τη δουλειά και τόσο λιγότερο για τις υπόλοιπες λειτουργίες. Επομένως τόσο μικρότερη είναι η ε.κ.κ. Αυτό δείχνει το Διάγραμμα 1 που δείχνει τη σχέση ανάμεσα στην ειδική κατανάλωση καυσίμου και την ισχύ που χρησιμοποιεί το τρακτέρ. Τι μας λέει αυτό το διάγραμμα; Ότι όταν το τρακτέρ λειτουργεί με όλη την ισχύ του που είναι 35 κιλοβάτ (kW) τότε η ε.κ.κ. είναι κάτω από 250 γραμμάρια ανά κιλοβατώρα. Όταν λειτουργεί με τη μισή ισχύ τότε η ε.κ.κ. ανεβαίνει στα 275γραμμάρια ανά κιλοβατώρα. Υποθέστε ότι έχετε ένα τρακτέρ 100-120 ίππων που οργώνει ένα χωράφι με ένα τετράϋνο αλέτρι. Τότε χρησιμοποιεί το 80% της ισχύος του οπότε καταναλώνει 250 γραμμάρια καυσίμου ανά κιλοβατώρα. Αν χρησιμοποιήσετε όμως το ίδιο τρακτέρ για να διανείμετε λίπασμα με ένα φυγοκεντρικό λιπασματοδιανομέαή ψεκαστικό που χρειάζεται 20-30 ίππους ισχύ τότε λειτουργείτε στο 0.3 της ισχύος και η ε.κ.κ. γίνεται 275 γραμμάρια ανά κιλοβατώρα που σημαίνει ότι ξοδεύετε 10% περισσότερο πετρέλαιο για τη δουλειά που κάνετε.
Επομένως ένα πρώτο στοιχείο μείωσης του κόστους καυσίμου είναι να χρησιμοποιείτε το τρακτέρ με ισχύ πάνω από 80% της ονομαστικής ισχύος του που θα σημάνει μικρή κατανάλωση καυσίμου. Ένα αγρόκτημα πρέπει να έχει ένα μεγάλης ισχύος τρακτέρ για τις βαριές δουλειές (όργωμα, μεταφορές κλπ) και ένα μικρής ισχύος για τις ελαφρές δουλειές. Μπορεί μια μικρή αγροτική επιχείρηση λίγων δεκάδων στρεμμάτων να έχει δύο τρακτέρ; Προφανώς όχι και εδώ τίθεται ένα γενικότερο θέμα συνεργασίας των αγροτών με κοινή χρήση μηχανημάτων για συμπίεση του κόστους παραγωγής.
