Γράφει ο Γιώργος Νάνος*
Ήθελα να παρουσιάσω λίγα πράγματα που πρέπει να γνωρίζει ο καλλιεργητής που δεν έχει μεγάλη εμπειρία με δέντρα και φυτεύει αυτή την εποχή αμυγδαλιές ή καρυδιές. Θα είναι αδύνατο να καλύψω όλες τις περιπτώσεις, αλλά θα προσπαθήσω. Βασικά στη δενδροκομία θέλουμε να καλύψουμε την έκταση που αναλογεί σε κάθε μας δέντρο σύντομα αλλά θέλουμε και γρήγορη είσοδο στην καρποφορία! Αυτά τα δύο είναι αντίρροπες δυνάμεις. Ας μείνουμε όμως τώρα στη φύτευση των δέντρων. Αργότερα θα πούμε και τι κάνουμε την άνοιξη.
Τα φυτά που φυτέψαμε μπορεί να είναι ‘κοιμώμενα’, ημιανεπτυγμένα ή «ανεπτυγμένα». Κοιμώμενα: έχουν ένα μόνο οφθαλμό της ποικιλίας και το υπόλοιπο είναι το υποκείμενο. Αν έχετε πάρει τέτοια φυτά (λόγω μεγάλης ζήτησης πουλιούνται και τέτοια σήμερα), προσέξτε να μην σπάσετε αυτό τον οφθαλμό, που είναι και το μοναδικό σημείο έκφυσης της ποικιλίας, κατά τη διαχείριση έως και τη φύτευση, αλλά και να μην τον θάψετε. Όταν λοιπόν τοποθετηθεί στη θέση του, πρέπει απλά να κόψετε το υποκείμενο ακριβώς πάνω από τον οφθαλμό πλάγια με την τομή να κατεβαίνει από τη μεριά του οφθαλμού προς την αντίθετη πλευρά. Την άνοιξη άμεσα με την εκβλάστηση προσπαθείτε να δημιουργήσετε ένα ζωηρό ευθυτενή βλαστό που προέρχεται από το εμβόλιο (αν χρειάζεται με δέσιμο σε καλάμι), κ.λπ. που θα τα πούμε σε εύθετο χρόνο.
Αν αγοράσατε ένα ημιανεπτυγμένο φυτό, το εμβόλιο είναι 30-60 cm ύψος, καθώς αναπτύχθηκε από τον περασμένο Ιούλιο και μετά το εμβόλιο. Και πάλι υπάρχουν πολλά τέτοια, καθώς η ζήτηση στα φυτώρια είναι μεγάλη. Τα κοιμώμενα και τα ημιανεπτυγμένα είναι η επιλογή των επαγγελματιών, καθώς αυτοί που γνωρίζουν μπορούν να τα διαμορφώσουν επιθετικά όπως αυτοί θέλουν, αλλά είναι μικρότερα αυτού που θεωρούμε έτοιμο (ανεπτυγμένο) δέντρο. Στα ημιανεπτυγμένα δέντρα συνήθως με τη φύτευση πρέπει να κόψετε χαμηλά αφήνοντας το μισό περίπου του εμβολίου (15-30 cm) σε ένα υγιή δυνατό οφθαλμό. Την άνοιξη θα αφήσετε ένα βλαστό (συνήθως από αυτό τον οφθαλμό που αφήσατε πάνω-πάνω) για να γίνει ο υπόλοιπος απαιτούμενος κορμός και μετά βλέπουμε …
Αν αγοράσατε ένα ανεπτυγμένο φυτό, το εμβόλιο έχει αναπτυχθεί μια ολόκληρη χρονιά στο φυτώριο και έχει τη μορφή μιας μακριάς ράβδου (μονοστέλεχο) μήκους πάνω από 120 cm. Σε αυτά τα φυτά κινδυνεύουμε να έχουν εκπτυχθεί οι πλάγιοι και να έχουν πεθάνει οι μικροί πλάγιοι βλαστοί στην αμυγδαλιά. Αλλά κάπου εκεί δίπλα, υπάρχουν και άλλοι κοιμώμενοι οφθαλμοί που θα δώσουν βλαστούς, αν είναι στο κατάλληλο ύψος. Στη φύτευση αφαιρείτε το ανώτερο τμήμα του βλαστού αφήνοντας τόσο μήκος όσο θέλετε να είναι ο κορμός συν 20 εκατοστά παραπάνω, στα οποία θα εκπτυχθούν οι ‘ζωντανοί’ οφθαλμοί και θα δώσουν τους βραχίονες. Δηλ. για μηχανική συγκομιδή με δόνηση θέλετε ένα κορμό 90 cm, άρα θα κόψετε το φυτό σας στα 120 cm, και θα περιμένετε να βγουν πλάγιοι από τα ανώτερα 30 cm του βλαστού-κορμού. Αν θα τα συγκομίζετε χωρίς δόνηση, τότε θα κόψετε το φυτό σας στα 80-90 cm, ώστε να μείνει 50-60 cm κορμός μετά την έκπτυξη των βραχιόνων.
Τέλος, να αναφέρουμε τα μικροεμβολιασμένα φυτά. Αυτά καθώς αναπτύσσονταν το υποκείμενο από ιστοκαλλιέργεια στο θερμοκήπιο το χειμώνα (!), εμβολιάστηκαν με την ποικιλία, μεταφέρθηκαν σε μικρό γλαστράκι, και αναπτύχθηκαν συνήθως για 2-3 μήνες. Θα τα παραλάβετε την άνοιξη και θα τα φυτεύσετε ‘με μπάλα χώματος’ (ας πούμε) στο χωράφι κατευθείαν. Αυτά τα φυτά θα χρειαστούν άμεση κοπή του εμβολίου σε ένα υγιή οφθαλμό χαμηλά στο εμβόλιο για να δώσει ένα (όσο είναι δυνατόν) εύρωστο κατακόρυφο βλαστό, που θα γίνει ο κορμός. Θα ακολουθήσει την ίδια χρονιά κοπή της κορυφής αυτού του βλαστού. Αλλά και αυτά θα τα πούμε.
Δυο πράγματα θα μας μείνουν: να γνωρίζουμε τι φυτό αγοράσαμε, την ποικιλία (και τους τυχόν απαραίτητους επικονιαστές), το υποκείμενο, τι σχήμα θέλουμε να δώσουμε στο δέντρο, το μελλοντικό τρόπο συγκομιδής, και να αρχίσουμε τη διαμόρφωση από την άνοιξη αμέσως μετά τη φύτευση εφόσον έχει αρκετή βλάστηση και δύναμη. Μην ξεχάσετε αμέσως μετά τη φύτευση και την κοπή του φυτού εκεί που πρέπει, κάντε μια εφαρμογή 5% τουλάχιστον βορδιγάλειου πολτού σε ολόκληρο το φυτάριο για απολύμανση. Και τον Μάρτιο βάψτε και το τμήμα του φυτού με λευκό πλαστικό χρώμα εσωτερικού χώρου η ασβέστη ή μίγμα ασβέστη με βορδιγάλειο πολτό ή σκέτη βορδιγάλεια πάστα (>10% βορδιγάλειο πολτό) για να μην τα κάψει ο ήλιος και να προστατευτούν από ασθένειες ολίγον.
*Ο Γιώργος Νάνος,
είναι καθηγητής Δενδροκομίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
