Ξεκινά η εξερεύνηση της αβύσσου της Γης

Για το πολύτιμο «σκοτεινό οξυγόνο» που μπορεί να συντηρεί ζωή σε άλλους πλανήτες

Η ερευνητική ομάδα που ανακάλυψε ότι στα βάθη των ωκεανών παράγεται οξυγόνο, το οποίο ονομάστηκε «σκοτεινό οξυγόνο», ανακοίνωσε ότι οργανώνει πρόγραμμα αποστολών για να διαπιστωθεί ο τρόπος δημιουργίας του αερίου και αναδειχθούν στοιχεία που θα οδηγήσουν σε εντοπισμό του σε άλλους κόσμους, πιθανώς και στο ηλιακό μας σύστημα.

Το καλοκαίρι του 2024 με δημοσίευσή της στην επιθεώρηση «Nature Geoscience» ερευνητική ομάδα ανέφερε ότι εντόπισε παραγωγή οξυγόνου στον πυθμένα του ωκεανού. Ήταν μια απρόσμενη ανακάλυψη, αφού μπορεί περίπου το 50% του οξυγόνου που αναπνέουμε στον πλανήτη να παράγεται στους ωκεανούς, αλλά η διαδικασία αυτή θεωρούνταν ότι γίνεται αποκλειστικά από θαλάσσια φυτά μέσω της φωτοσύνθεσης, άρα είναι απαραίτητη η παρουσία ηλιακού φωτός. Το «σκοτεινό οξυγόνο», όπως ονομάστηκε, παράγεται στην άβυσσο, πιθανότατα από κομμάτια μετάλλου.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν την παραγωγή οξυγόνου σε βάθη πέντε χλμ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και εκτιμούν ότι το οξυγόνο αυτό παράγεται από φυσικά μεταλλικά «οζίδια» που διασπούν το θαλασσινό νερό σε υδρογόνο και οξυγόνο.
Ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Άντριου Σουίτμαν, στέλεχος της Σκωτσέζικης Ένωσης για τη Θαλάσσια Επιστήμη, είχε εντοπίσει το φαινόμενο το 2013, αλλά επειδή ήταν η πρώτη φορά που γινόταν αντιληπτό, χρειαζόταν και άλλες έρευνες και παρατηρήσεις, ώστε να υπάρξει επιβεβαίωση του ευρήματος. Ο Σουίτμαν επανήλθε ως επικεφαλής μιας έρευνας, η οποία επιβεβαίωσε την ύπαρξη του σκοτεινού οξυγόνου.
Μόλις έγινε γνωστή η είδηση αυτήν, κάποιες εταιρείες εξόρυξης παρουσίασαν σχέδια εξόρυξης αυτών των οζιδίων, με τους θαλάσσιους επιστήμονες να διατυπώνουν φόβους ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διαταράξει την παραγωγή οξυγόνου σε αυτά τα βάθη και να βλάψουν κάθε θαλάσσια ζωή που εξαρτάται από το οξυγόνο που παράγεται εκεί.
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ
Ο Σουίτμαν και η ερευνητική του ομάδα επανέρχονται και όπως έκαναν γνωστό, έχουν ξεκινήσει την προσπάθεια οργάνωσης αποστολών στους πυθμένες των ωκεανών για τον εντοπισμό και την κατανόηση του φαινομένου. «Είμαστε ήδη σε συνομιλία με ειδικούς στη NASA που πιστεύουν ότι το σκοτεινό οξυγόνο θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την κατανόησή μας για το πώς μπορεί να διατηρηθεί η ζωή σε άλλους πλανήτες χωρίς άμεσο ηλιακό φως. Θέλουμε να πάμε εκεί έξω και να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει» λέει ο Σουίτμαν.
Το σχέδιο της ερευνητικής ομάδας είναι να εργαστεί σε τοποθεσίες όπου ο βυθός βρίσκεται σε βάθος μεγαλύτερο από 10 χιλιόμετρα (6,2 μίλια), χρησιμοποιώντας τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο εξοπλισμό. «Έχουμε όργανα που μπορούν να πάνε στα βαθύτερα μέρη του ωκεανού. Είμαστε αρκετά σίγουροι ότι θα το βρούμε να συμβαίνει, οπότε θα αρχίσουμε να διερευνούμε τι το προκαλεί» αναφέρει ο Σουίτμαν.
Μερικά από αυτά τα πειράματα, σε συνεργασία με επιστήμονες της NASA, θα έχουν ως στόχο να κατανοήσουν εάν η ίδια διαδικασία θα μπορούσε να επιτρέψει στη μικροσκοπική ζωή να ευδοκιμήσει κάτω από ωκεανούς που βρίσκονται σε άλλους πλανήτες και φεγγάρια του ηλιακού μας συστήματος. «Εάν υπάρχει οξυγόνο, θα μπορούσε να υπάρξει μικροβιακή ζωή που να το εκμεταλλεύεται» εκτιμά ο Βρετανός επιστήμονας.