Κίνδυνος ερημοποίησης του 30% της Ελλάδας

NATIONAL GEOGRAPHIC:

ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΗ ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ

Η ζήτηση για νερό ξεπερνά την προσφορά στην Ελλάδα και η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει την κατάσταση, επισημαίνει σε άρθρο του National Geographic, στο οποίο τονίζει ότι η Ελλάδα πρέπει να δράσει τώρα για να διασφαλίσει το νερό, και άρα να μην

αντιμετωπίσει προβλήματα λειψυδρίας.
Το άρθρο ξεκινά με μία γλαφυρή περιγραφή της Νισύρου και στην αποβίβαση στο νησί επισκεπτών που θα το εξερευνήσουν πριν σταματήσουν σε ένα καφέ για ένα δροσιστικό ποτό. «Πίνοντας με ευχαρίστηση ένα ποτήρι κρύο νερό, οι περισσότεροι επισκέπτες δεν γνωρίζουν σε μεγάλο βαθμό την πραγματική αξία της συναλλαγής που λαμβάνει χώρα. Κάθε σταγόνα νερού σε αυτό το νησί είναι πολύτιμη, μεγάλο μέρος αυτού έχει μεταφερθεί με δεξαμενόπλοιο για να συμπληρώσει τα μειωμένα αποθέματα του νησιού. Εδώ, όπως σε πολλά ελληνικά νησιά, η ζήτηση του νερού υπερβαίνει τη προσφορά», αναφέρει το άρθρο.
Σε αυτό τονίζεται ότι συνολικά η Ελλάδα έχει ένα από τα καλύτερα ποσοστά κατά κεφαλήν παροχής νερού ανάμεσα στις χώρες της Μεσογείου αλλά οι βροχοπτώσεις διαφέρουν σημαντικά σε όλη την επικράτεια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία ενώ οι δυτικές περιοχές είναι σχετικά υγρές και στα βουνά τους καταγράφονται 2,150 mm βροχής το χρόνο, άλλες περιοχές μετά βίας φτάνουν τα 400 mm, δηλαδή πολύ λιγότερο από ό,τι χρειάζονται για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση. «Η ανισορροπία αυτή φέρνει περιοχές όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη και τα νησιά του νοτίου Αιγαίου αντιμέτωπες μακροχρόνια με ελλείψεις νερού. Και η κλιματική αλλαγή θα κάνει τα πράγματα χειρότερα» αναφέρεται στο άρθρο του Jon Heggie.
Συνεχίζοντας το άρθρο σημειώνει ότι μέχρι το 2050 η θερμοκρασία στην Ελλάδα θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου με 18% λιγότερες βροχοπτώσεις. «Οι περίοδοι ξηρασίας μπορεί να γίνουν πιο συχνές και πιο έντονες ενώ η "επαναφόρτιση" του υδροφόρου ορίζοντα, στον οποίο βασίζονται πολλά στην Ελλάδα, θα συνεχίζει να μειώνεται» αναφέρει το άρθρο που επισημαίνει ότι στη χώρα μας περισσότερο από το 40% του πόσιμου νερού προέρχεται από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, συχνά ακόμα περισσότερο στα νησιά.
«Αλλά σε πολλές περιοχές, όπως η Κρήτη και η πόλη της Κορίνθου τα υπόγεια ύδατα αντλούνται πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν να αποκατασταθούν με φυσικό τρόπο. Αυτό όχι μόνο αποστραγγίζει σταθερά τον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά επιτρέπει επίσης στο αλμυρό (θαλασσινό) νερό να εισχωρήσει και να μολύνει ολόκληρη την περιοχή».
Όσον αφορά στα νησιά που κατοικούνται, το άρθρο τονίζει ότι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα όσον αφορά στο νερό. «Οι μικρές λεκάνες απορροής, οι χαμηλές βροχοπτώσεις και η γεωλογία καθιστούν αδύνατο για ορισμένους να αποθηκεύσουν επαρκές νερό, προκαλώντας σοβαρές ελλείψεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όταν η ζήτηση κορυφώνεται με την αυξημένη άρδευση και την εισροή τουριστών που μπορεί να διογκώσει τον πληθυσμό δέκα φορές. Μέχρι πρόσφατα, πολλά νησιά έπρεπε να βασίζονται σε ακριβές μεταφορές νερού από την ηπειρωτική χώρα, αλλά στη δεκαετία του 1960 κάποια νησιά άρχισαν να εξερευνούν την αφαλάτωση», περιγράφει το National Geographic και τονίζει ότι μετά από πολλές προσπάθειες, η αφαλάτωση είναι αυτή που προτείνεται τελικά ως η καλύτερη μακροπρόθεσμα λύση για το νερό στα νησιά.
Αφού εξηγεί πως η αφαλάτωση θα γίνει πιο αποτελεσματικά, το άρθρο συνεχίζει αναφέροντας: «Η Ελλάδα έχει ήδη αρκετή δυνατότητα αφαλάτωσης για να παράγει 20.000 κυβικά μέτρα φρέσκου νερού την ημέρα, και η κυβέρνηση ετοιμάζεται να επεκτείνει τον αριθμό των μικρού μεγέθους αποκεντρωμένων μονάδων αφαλάτωσης προκειμένου να παράσχει σε κάθε νησί πλήρη αυτονομία νερού». Για την αφαλάτωση γίνεται ειδική αναφορά σε μια μονάδα στη νήσο Στρογγύλη η οποία χρησιμοποιώντας ηλιακή ενέργεια παράγει 5 κ.μ. νερό την ημέρα αλλά και σε δύο μεγαλύτερες μονάδες στο Καστελόριζο που παράγουν 400 κ.μ. νερό την ημέρα με κόστος παραγωγής στο 1/5 της μεταφοράς αντίστοιχης ποσότητας νερού με πλοίο-υδροφόρα. «Η αφαλάτωση φέρνει νέα ελπίδα σε πολλά νησιά», σχολιάζει σχετικά ο αρθρογράφος.
Σύμφωνα με το National Geographic ωστόσο, δεν είναι μόνο τα νησιά της Ελλάδας που είναι αντιμέτωπα με ένα ζοφερό μέλλον όσον αφορά στο νερό. Και η ηπειρωτική χώρα αντιμετωπίζει επίσης σημαντικά προβλήματα. «Η Αθήνα είναι μία από τις πόλεις όπου η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά μέσα σε 30 χρόνια και ήδη αντιμετωπίζει κάποιο βαθμό έλλειψης νερού.
Η ζήτηση νερού στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας αυξάνεται με υπερβολικό και μη βιώσιμο ρυθμό - περίπου έξι τοις εκατό ετησίως. Αυτό προκαλείται από έναν αυξανόμενο αστικό πληθυσμό και μια επέκταση πέρα από τις πολυκατοικίες σε κατοικίες σε προάστια με διψασμένους κήπους.
Εκτός κι αν η Ελλάδα λάβει επείγοντα μέτρα για τη μείωση της χρήσης νερού, σε λίγα χρόνια η προσφορά δεν θα ικανοποιήσει τη ζήτηση», τονίζεται.
Ενώ πρέπει να αναληφθούν δράσεις σε εθνικό επίπεδο και η γεωργία σίγουρα πρέπει να μειώσει την υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων και των σπάταλων αρδευτικών πρακτικών, η εξοικονόμηση νερού είναι κάτι που όλοι μπορούν να βοηθήσουν, εξηγεί το άρθρο και συνεχίζει παραθέτοντας στοιχεία σύμφωνα με τα οποία στα νοικοκυριά αντιστοιχεί το 14% της κατανάλωσης νερού στην Ελλάδα. Όπως αναφέρει μάλιστα με σχεδόν 177 λίτρα την ημέρα ανά άτομο, τα νοικοκυριά στην Ελλάδα κάνουν τη μεγαλύτερη χρήση νερού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν όμως πολλές τεχνικές και τεχνολογίες εξοικονόμησης που θα μπορούσαν να μειώσουν τη χρήση οικιακού νερού. Σύμφωνα με το National Geographic κάποιες από αυτές χρησιμοποιούνται ήδη σε νοικοκυριά στη χώρα μας όπως για παράδειγμα οι κεφαλές ντους υψηλής απόδοσης, τα πλυντήρια πιάτων και τα σύγχρονα πλυντήρια ρούχων.
Το δημοσίευμα μάλιστα εξηγεί ανά περίπτωση πόσα λίτρα νερού θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν από τη χρήση αυτών των νέων τεχνολογιών, αλλά και από πιο απλές πρακτικές όπως το να κλείνει κανείς τη βρύση όταν πλένει τα πιάτα, ή να συλλέγει το βρόχινο νερό για το πότισμα του κήπου.
Καταλήγοντας το άρθρο σημειώνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στην 26η θέση των χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας και οι προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή είναι δυσοίωνες καθώς όπως εξηγεί, σύμφωνα με αυτές, περίπου το 30% της Ελλάδας θα μπορούσε να γίνει έρημος τις επόμενες δεκαετίες.
«Ενώ υπάρχουν λύσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση χειρότερων ελλείψεων νερού στο μέλλον, είναι μια πρόκληση που όλοι στην Ελλάδα θα βοηθήσουν να ξεπεραστεί. Η οικοδόμηση αποδοτικών εγκαταστάσεων αφαλάτωσης σε νησιά όπως η Νίσυρος πιθανότατα θα προσφέρει στους κατοίκους και τους τουρίστες ένα δροσιστικό ποτήρι καθαρό νερό, αλλά όλοι θα πρέπει να προσέχουν τι χρειάστηκε για να φτάσει αυτό το νερό στο ποτήρι - όσο περισσότερο εκτιμούμε το νερό, τόσο λιγότερο θα σπαταλήσουμε, και τόσο πιο πιθανό είναι να διασφαλίσουμε το μέλλον του νερού μας», σημειώνει το National Geographic