Έτσι παρατηρούμε όλο και περισσότερους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας να καταπιάνονται με την ανάγνωση κόμικς, τις σειρές και ταινίες δράσης, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και το σερφάρισμα στο ίντερνετ, ασχολίες που μια πενταετία πριν θεωρούνταν πως ήταν για «να χαζολογάνε οι πιτσιρικάδες».
Η τάση αυτή δεν αφορά μόνο στη χώρα μας, αλλά έχει πάρει παγκόσμοιες διαστάσεις. Οι εταιρίες παραγωγής κόμικς, παιχνιδιών και ταινιών το έχουν αντιληφθεί αυτό και πλέον τα νέα τους προϊόντα απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες, βοηθώντας τους μεγαλύτερους να απενοχοποιήσουν στο μυαλό τους αυτά τα νέα μέσα διασκέδασης. Σε αυτό βοήθησε και η διαδεδομένη χρήση των κινητών τηλεφώνων, που μας έφεραν τόσο κοντά τους, όσο διαρκεί το πάτημα μερικών κουμπιών.
Μέσα από τη στήλη Fan Fiction είδαμε παρέα τις σημαντικότερες νέες κυκλοφορίες των κόμικς και των παιχνιδιών, κάποια αφιερώματα σε επιτυχίες - αλλά και αποτυχίες - του παρελθόντος, μπήκαμε μέσα στο μυαλό των κατασκευαστών, αλλά και των παικτών, των αναγνωστών και των θεατών, γνωρίσαμε λαρισαίους δημιουργούς και ταξιδέψαμε στον εκπληκτικό κόσμο των social media, μιας και στο άμεσο μέλλον θα τα βρίσκουμε ακόμα περισσότερο παντού μπροστά μας. Επιπλέον, είδαμε πως οι τομείς αυτοί προσφέρουν και κάποια καινούρια είδη εργασίας, που δεν τα είχαμε υπολογίσει στις καλές εποχές του παρελθόντος, αλλά τώρα φαντάζουν πολλά υποσχόμενες για τους πιο τολμηρούς...
Η στήλη αυτή την εβδομάδα ολοκληρώνει τον πρώτο χρόνο ζωής της μέσα από τις σελίδες της «ΕτΔ», και η προσπάθεια να μυηθούν ακόμα και οι μεγαλύτερης ηλικίας αναγνώστες στον μαγικό κόσμο της τεχνολογίας και της διασκέδασης συνεχίζεται.
Σας ευχαριστώ και σας υπόσχομαι πως ακόμα δεν έχετε δει τίποτα!
Γ. Νικολάου
Τι σημαίνει, όμως, Fan Fiction;
Τα κλασικά έργα τέχνης ανήκουν στην ανθρωπότητα! Αυτό μάλλον σκέφτονταν το 1967 οι φανατικοί φίλοι της σειράς επιστημονικής φαντασίας Star Trek, όταν δημιούργησαν το περιοδικό Spockanalia, με θεματολογία επηρεασμένη από τη σειρά που αγαπήθηκε όσο λίγες στον κόσμο. Φτιαγμένο από τον κόσμο για τον κόσμο, το περιοδικό φιλοξενούσε σκίτσα αναγνωστών με τους ήρωες της σειράς, αφιερώματα, αλλά και διηγήματα γραμμένα από τους φανατικούς του Star Trek με θεματολογία μέσα από τις διαστημικές περιπέτειες των ηρώων.
Το περιοδικό αυτό γνώρισε μεγάλες δόξες στην εποχή του, αν και οι δημιουργοί της σειράς Star Trek δώσανε απλά και μόνο την έγκρισή τους για το εγχείρημα αυτό, χωρίς να προσφέρουν κάποια χρηματική βοήθεια στους μερακλήδες δημιουργούς, οι οποίοι το τύπωναν μόνοι τους και το διένειμαν μεταξύ των φανατικών φίλων της σειράς και σε εκδηλώσεις επιστημονικής φαντασίας έναντι χαμηλού αντίτιμου, που ίσα ίσα κάλυπτε τα έξοδά του. Η αγάπη τους, όμως, για το αντικείμενο, τους έδωσε κουράγιο και δύναμη να το εκδώσουν για αρκετά χρόνια.
ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΦΤΙΑΓΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ
Αυτή ήτανε και η πρώτη δημιουργία fan fiction στην ιστορία. Ένα έργο τέχνης, δηλαδή, ένα διήγημα, ένα σκίτσο, με θέμα δανεισμένο από κάποια άλλη παλιότερη δημιουργία, φτιαγμένο με πολλή αγάπη και φαντασία από εκείνους που λάτρεψαν το πρωτότυπο έργο και θέλησαν να γίνουν συνεχιστές του, έστω και ερασιτεχνικά.
Το παράδειγμα του Spockanalia ακολούθησαν και άλλοι, και με τα χρόνια αυτού του είδους τα περιοδικά ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια, με θέμα κάποιο κόμικ, ταινία, σειρά ή ακόμα και κάποιο άλλο διήγημα. Τα περιοδικά αυτά ονομάστηκαν Fanzines και κάποια από αυτά εξακολουθούν να τυπώνονται μέχρι και σήμερα.
Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ
Με τα χρόνια, όμως, η κατάσταση άρχισε να ξεφεύγει επικίνδυνα, όταν, πέρα από τις σοβαρές και αξιόλογες προσπάθειες των fanzines, ο κάθε παλαβός έγραφε μια ιστορία ή ένα κόμικ με πρωταγωνιστές κατοχυρωμένους χαρακτήρες από ξένες δουλειές και προσπαθούσε να τα εκδόσει ως δικά του έργα εις βάρος των πρωτότυπων. Εκεί αντέδρασαν οι νόμιμοι δικαιούχοι αυτών των χαρακτήρων, και μέσω των πνευματικών δικαιωμάτων τους κινήθηκαν δικαστικά εναντίον εκείνων που ξεπερνούσαν το όριο μεταξύ fan fiction και εκμετάλλευσης.
Ακόμα και όσοι σεβάστηκαν τον κόπο των πραγματικών δημιουργών, όμως, δεν έτυχαν όλοι της ίδιας αντιμετώπισης. Ο κάθε καλλιτέχνης αντιδρά διαφορετικά όταν βλέπει κάποιον τρίτο να πιάνει στα χέρια του τους χαρακτήρες που ο ίδιος δημιούργησε. Κάποιοι απλά αδιαφόρησαν. Κάποιοι άλλοι απαγόρευσαν αυστηρά τη χρήση των χαρακτήρων τους σε κάθε είδους δημιουργία fan fiction. Και υπάρχουν και εκείνοι οι καλλιτέχνες που συνειδητοποίησαν πως το fan fiction είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαφημιστεί η δουλειά τους δωρεάν, και όχι μόνο δεν εμπόδισαν τους φανατικούς θαυμαστές της δουλειάς τους, αλλά τους βοήθησαν με κάθε τρόπο να εκφραστούν μέσα από τους φανταστικούς κόσμους που είχαν δημιουργήσει οι πρώτοι.
Η Lucas Film, για παράδειγμα, έστελνε υποδείξεις στα fanzine του Star Wars, δίνοντάς τους το ελεύθερο, αλλά παράλληλα ζητώντας τους να μην χρησιμοποιήσουν πορνογραφικό υλικό με τους χαρακτήρες τους.
H J. K. Rowling, η συγγραφέας των βιβλίων του Harry Potter υπήρξε ένθερμη υποστηρικτής του fan fiction με θέμα τον μαγικό της κόσμο, αλλά ενώ επέτρεψε στους Κινέζους οπαδούς της να γράψουν και να εκδόσουν ιστορίες με τους ήρωές της, από την άλλη, κινήθηκε δικαστικά εναντίον του βιβλίου «The Harry Potter Lexicon», ενός λεξικού με πληροφορίες σχετικά με τα βιβλία της, όταν αυτό εκδόθηκε αυθαίρετα ως κακονικό βιβλίο στην Αμερική.
Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΞΕΠΕΡΑΣΕ ΤΟΝ ΔΑΣΚΑΛΟ
Υπήρξαν και διαφορετικά παραδείγματα, όπου ο fan fiction καλλιτέχνης ξεπέρασε τον αρχικό σε δημοτικότητα. Αν θυμόσαστε στις αρχές της δεκαετίας προβλήθηκε και στη χώρα μας η σειρά ταινιών Twilight, με τον νεαρό βρυκόλακα που ερωτεύτηκε το υποψήφιο θύμα του, μια κοπέλα, μετατρέποντας τον μύθο των βρυκολάκων σε σαπουνόπερα. Μετά το τέλος της σειράς, κάποιος συγγραφέας έγραψε μια ιστορία fan fiction, όπου οι πρωταγωνιστές της σειράς είχαν ασυνήθιστες ερωτικές περιπτύξεις μεταξύ τους. Η ιστορία αυτή άρεσε τόσο πολύ στον κόσμο, ώστε ο συγγραφέας άλλαξε τα ονόματα των πρωταγωνιστών και κάποιες άλλες λεπτομέρειες και κυκλοφόρησε το βιβλίο του με καινούριο όνομα, ως μία πλέον πρωτότυπη δημιουργία. Το καινούριο βιβλίο ονομάστηκε Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι και σήμερα μιλάει για αυτό ολόκληρος ο πλανήτης!
FAN FICTION ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Το ίντερνετ, τελικά, απεδείχθη ο πιο φιλόξενος χώρος για τους δημιουργούς fan fiction, μιας και μπορούσε εκεί ο καθένας να παρουσιάσει τα δικά του fan fiction έργα ανέξοδα και γρήγορα, αρκεί να μην ξέφευγε από τα όρια που έθετε ο αρχικός δημιουργός. Αρκετές ιστοσελίδες δημιουργήθηκαν αποκλειστικά γι’ αυτό τον σκοπό και οι διαχειριστές των ιστοσελίδων αυτών ανέλαβαν οι ίδιοι τον ρόλο της αστυνόμευσης των έργων που φιλοξενούσαν. Αυτό γλίτωσε τους αρχικούς δημιουργούς από τον πονοκέφαλο του να κυνηγάνε τους παραβάτες και τους έδωσε πίσω τον χρόνο που χρειαζόταν για να συνεχίσουν ανενόχλητοι τη δημιουργία καινούριων αριστουργημάτων.
Τέλος, η Amazon εκμεταλλεύτηκε την αυξημένη ζήτηση που υπάρχει για το ποιοτικό fan fiction και το 2013 δημιούργησε την υπηρεσία Kindle Worlds, μια πλατφόρμα όπου μπορεί ο καθένας όχι μόνο να δημοσιεύσει τη δουλεία του, αλλά ακόμα και να βγάλει και κάποια χρήματα, μοιράζοντας, όμως, τα κέρδη του με τον αρχικό δημιουργό, αν εκείνος συμμετέχει στο πρόγραμμα αυτό. Ουσιαστικά εκείνος που βγαίνει περισσότερο κερδισμένος από αυτή τη συνεργασία είναι ο αρχικός δημιουργός, όπου τώρα παίρνει το αίμα του πίσω βλέποντας τα έσοδά του να αυξάνονται λίγο παραπάνω, με εντελώς μηδενική προσπάθεια, απλώς και μόνο εκμεταλλευόμενος τη φήμη που απέκτησαν οι φανταστικοί του χαρακτήρες και το μεράκι των φανατικών του θαυμαστών!
• Του Γιάννη Νικολάου
nikolaou.animator@gmail.com
