Περιδιαβαίνοντας το ν. Μαγνησίας με το βουνό των Κενταύρων

Του Αποστόλου Ποντίκα, δασκάλου, θεολόγου, φιλολόγου, πτυχιούχου Πολιτικών Επιστημών, επίτιμου Σχολικού Συμβούλου

 Η Θεσσαλία, ο σιτοβολώνας της αρχαιότητας, το κέντρο της Ελλάδας, αλλά κα το λίκνο και η κοιτίδα των ελληνικών φύλων στα προχριστιανικά χρόνια, έχει να επιδείξει πάμπολλα ιστορικά, αρχαιολογικά και γεωλογικά στοιχεία. Άλλωστε, οι επιστημονικές αρχαιολογικές έρευνες του Χ. Τσούντα στο Διμήνι και στο Σέσκλο, έφεραν τη Θεσσαλία στο προσκήνιο της μελέτης των προϊστορικών χρόνων.

Από τον 1ον αιώνα αρχίζει να επικρατεί στη Θεσσαλία ο χριστιανισμός, με εισηγητή, τον Ηρωδίωνα, ο οποίος ήταν ένας από τους εβδομήκοντα Αποστόλους, που αρχιεράτευσε και μαρτύρησε στην Υπάτη. Ξεχωριστά κάθε θεσσαλικός νομός έχει να επιδείξει την δική του ιστορία και ομορφιά, με τα βουνά, τις λίμνες και τα παράλια.

Στο σημερινό μας άρθρο, θα αχοληθούμε με την Μαγνησία, τον μυθικό νομό με το βουνό των Κενταύρων. Η περιοχή της Μαγνησίας ήταν πυκνοκατοικημένη από την Νεολιθική εποχή, όπου υπήρχαν γύρω στους 40 οικισμούς με κέντρα το Διμήνι και Σέσκλο. Στο Πήλιο έζησε ο Χείρων Κένταυρος, ο οποίος θεράπευε, σύμφωνα με τη μυθολογία αρρώστους, χρησιμοποιώντας βότανα του Πηλίου. Μαθητές του ήταν ο Αχιλλέας, Ηρακλής και Ασκληπιός Εξάλλου, από δέντρα του Πηλίου κατασκευάστηκε η Αργώ, πλοίο της Αργοναυτικής εκστρατείας. Στο Πήλιο έγιναν οι γάμοι του Πηλέα και της Θέτιδας, που υμνήθηκαν από τον Όμηρο, Πίνδαρο και Ευριπίδη. Την περίοδο 363-352, πΧ, οι κάτοικοι της Μαγνησίας γνώρισαν την βοιωτική κυριαρχία και στη συνέχεια πέρασαν στην ηγεμονία του Φιλίππου ΄Β της Μακεδονίας. Το 293πΧ, ο Δημήτριος Πολιορκητής ίδρυσε τη Δημητριάδα, από το συνοικισμό άλλων μικρών παρακμασμένων πόλεων.
Τη βυζαντινή περίοδο σημαντικές πόλεις ήταν η Δημητριάδα, οι Φθιώτιδες Θήβες και η Ν. Αγχίαλος, ενώ προς το τέλος των Βυζαντινών χρόνων αναπτύχθηκε στο Πήλιο η μοναστική ζωή και δημιουργήθηκαν οικιστικοί πυρήνες, όπως, η Μακρινίτσα, η Ζαγορά και ο άγιος Λαυρέντιος που εξελίχτηκαν την περίοδο της Τουρκοκρατίας σε αξιόλογα κέντρα. Από τον 12 αιώνα και μετά, κτίζονται στο Πήλιο από μοναχούς του Αγίου Όρους αρκετά μοναστήρια. Στα χρόνια της επανάστασης του 1821, οι κάτοικοι του νομού ξεσηκώθηκαν εναντίον των Τούρκων, με κέντρο τις Μηλιές και το 1881 η Μαγνησία ενσωματώθηκε στην ελεύθερη Ελλάδα. Πρωτεύουσα της Μαγνησίας είναι ο Βόλος, η αρχαία Ιωλκός, από όπου ξεκίνησαν ο Ιάσσονας και οι Αργοναύτες για την κατάκτηση του Χρυσόμαλλου Δέρας. Ο Βόλος είναι χτισμένος στο μυχό του Παγασητικού Κόλπου και απλώνεται ως τα ριζά του Πηλίου. Από τα Μεσαιωνικά κείμενα, φέρεται ως Γόλος, ενώ στο άκρο της πόλης υπάρχει ο Άναυρος, το γνωστό από τα Ομηρικά έπη ποτάμι, όπου στην αρχαιότητα γινόταν η Πηλιακή ή Πελιακή πανήγυρη.

Όλος ο νομός παρουσιάζει ανεκτίμητο αρχαιολογικό πλούτο. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ερείπια της αρχαίας Δημητριάδας, οι δύο θολωτοί τάφοι που βρέθηκαν στο λιμάνι, λείψανα στις Αλυκές από τις αρχαίες Αμφάνες. Ενδιαφέρον έχει ο αρχαιολογικός χώρος της Ν Αγχιάλου και ο λόφος, όπου ήταν οι Φθιώτιδες Θήβες και η Ακρόπολη της αρχαίας Πυράσου. Προς την περιοχή Αμαλιάπολης βρίσκεται ο αρχαίος Πτελεός, γνωστός από τις Ομηρικές περιγραφές έως το βασίλειο του Πρωτελάου. Στο Βελεστίνο υπάρχουν τα ερείπια της αρχαίας πόλης Φερές, τα ερείπια του ναού Θαυλείου Διός, και τείχη στο λόφο του Α Αθανασίου.

Η περιοχή της Μαγνησίας είναι γεμάτη από πολιτιστικά μνημεία, με το παραδοσιακό τρενάκι των Μηλιών, έργο του Εβαρίντο ντε Κίρκο. Το σπίτι του Κ. Μακρή με έργα του Θεόφιλου και Χριστοπούλου. Στον Αλμυρό βρίσκεται η βιβλιοθήκη της Φιλαρχαίου Εταιρείας, στην Αργαλαστή το κτίριο του Ελληνικού Σχολείου, όπου δίδαξε ο Κ Βάρναλης, στο Βελεστίνο ανδριάντας του Ρήγα, στη Ζαγορά το Ελληνοσχολείο, οι μαρμάρινες βρύσες του Δεσπότη και του Κράλλη και η βιβλιοθήκη της πόλης.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Βόλου συγκεντρώνει αξιόλογο αρχαιολογικό θησαυρό, ενώ οι πινακοθήκες του Βόλου, της Ν Ιωνίας και το Λαογραφικό Μουσείο Μακρινίτσας, έχουν το δικό τους ενδιαφέρον. Ο Βόλος έχει σημαντική πνευματική κίνηση και είναι έδρα της Μητρόπολης Δημητριάδος, με πανέμορφο Συνεδριακό Κέντρο στα Μελισσάτικα. Δύο σύγχρονες θρησκευτικές προσωπικότητες της πόλης έδωσαν μεγάλη ώθηση στο πνευματικό και θρησκευτικό έργο της περιοχής. Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος και ο σημερινός Μητροπολίτης Ιγνάτιος, με τον οποίο είχα άριστη συνεργασία για 12 χρόνια, με τη ιδιότητα του Σχολικού Συμβούλου, σε παιδαγωγικά, διδακτικά και μορφωτικά θέματα.

Σήμερα υπάρχουν σημαντικές εκκλησίες στην περιοχή, όπως στην Αγριά το εκκλησάκι της Παναγίας Τρύπας, στο Ανήλιο ο άγιος Αθανάσιος με πιάτα από τη Σμύρνη και Κάϊρο. Η όμορφη εκκλησία της Α Μαρίνας στον Κισσό, με επιχρυσωμένο Τέμπλο, καθώς και άλλες όμορφες εκκλησιές. Εξάλλου, στο Πήλιο υπάρχουν μοναστήρια, όπως, του Α Λαυρεντίου, η Παναγία Ξενιά στον Αλμυρό, ο άγιος Νικόλαος στην Αργαλαστή, της Παναγιάς Σούρβιας και του Γερασίμου του Νέου στη Μακρινίτσα, ενώ στο Τρίκερι είναι το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας