Από τον Λεωνίδα Τζέκα
Συνεχίζοντας το ταξίδι μας στα ορεινά Γρεβενά, δίπλα στον Εθνικό Δρυμό της Πίνδου, επισκεφτήκαμε δυο γνωστά βλαχοχώρια, το Περιβόλι και την Αβδέλλα. Χτισμένα στα 1.200 μέτρα περίπου, κέντρα κτηνοτροφίας μέχρι τις αρχές του 20ού αι., οι κάτοικοι συνεχίζουν σήμερα την παράδοση των προγόνων τους. Η άγρια ομορφιά του τοπίου, ανέγγιχτη, σε μαγεύει αμέσως.
Πρώτη μας στάση στο Περιβόλι που βρίσκεται σε μια δασωμένη πλαγιά δίπλα στον παραπόταμο του Αλιάκμονα και τόπο καταγωγής του Ρήγα Φεραίου, του οποίου ο παππούς Κωνσταντίνος Κυριαζής ή Κυρατζής μετεγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στο Βελεστίνο που είχε μεταβληθεί σε περιβολιώτικη παροικία. Κατά τον Μακεδονικό Αγώνα, διακρίθηκε για την προσφορά του ο Περιβολιώτης μακεδονομάχος οπλαρχηγός Ζήσης Βράκας, καθώς και ο οπλαρχηγός Γεώργιος Τσουκαντάνας.
Το χωριό είναι «σκαρφαλωμένο» σε 1.380 μέτρα υψόμετρο και βρίσκεται δίπλα στη Βάλια Κάλντα.
Αξίζει να επισκεφτείτε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, κτίσμα του 13ου αι. που λειτουργούσε σαν μοναστήρι ως τους Βαλκανικούς Πολέμους. Στο χωριό σώζεται τμήμα από καλντερίμι, η περίφημη βασιλική στράτα των Ρωμαίων, η οποία ένωνε την Ελλάδα με την Ευρώπη. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην πλατεία του χωριού χρονολογείται πριν από το 1770, όποτε και ανακαινίστηκε. Οι κάτοικοι διηγούνται πως όταν οι Γερμανοί έκαψαν το Περιβόλι η εκκλησία αυτή ήταν η μοναδική που δεν κάηκε. Αρκετές είναι και στο Περιβόλι οι πέτρινες βρύσες - Μεσοχώρι, Φαντινα, Μπρίσκα, Μπένταλος και Δούκα. Βλάχοι, στο σύνολό τους, οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Τα προϊόντα – φέτα, βούτυρο, κεφαλοτύρι και μυζήθρα παράγονται από ντόπιο αιγοπρόβειο γάλα και είναι περιζήτητα σε όλη τη χώρα.
Η τελευταία μας στάση για καφεδάκι στην πλατεία, όπου τα καλοκαιρινά βράδια τα τραπέζια με τις ψησταριές και τις σούβλες κάτω από τα πλατάνια γεμίζουν ασφυκτικά.
Η επόμενη στάση μας στην Αβδέλλα. Το χωριό είναι γνωστό από την αναφορά που γίνεται σ’ αυτό στην ταινία του Αγγελόπουλου «Το βλέμμα του Οδυσσέα», σχετικά με τους αδελφούς Μανάκια – οι πρώτοι Έλληνες κινηματογραφιστές – που κατάγονταν από εδώ και προτομές τους βρίσκονται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Είναι πατρίδα του Ζήση Βέρρου, μακεδονομάχου οπλαρχηγού που έδρασε στον Όλυμπο και στην περιοχή Γρεβενών με τον Παύλο Μελά.
Αξίζει να κάνουμε μια βόλτα στο χωριό, να επισκεφτούμε την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που λέγεται ότι χτίστηκε πριν 460 χρόνια, επίσης την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που βρίσκεται σε 1.700 μέτρα, σε ένα ύψωμα ανατολικά του χωριού με μοναδική θέα. Μέσα στο δάσος της Αβδέλλας βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδας εκεί που κατά την παράδοση ήταν το Κρυφό Σχολειό.
Περπατώντας στα σοκάκια του χωριού εντυπωσιάζουν τα βλάχικα ονόματα στις ταβέρνες και τα καφενεία αλλά και τα πανέμορφα πετρόχτιστα σπίτια.
Κάπου εδώ τελειώνει το ταξίδι μας με νέους φίλους και εντυπώσεις και με αμέτρητα κλικ στη φωτογραφική μηχανή.
