Από τον Λεωνίδα Τζέκα
Η πόλη της Φλώρινας έχει μια γοητεία που την ανακαλύπτεις αργά αργά. Αξίζει να περπατήσετε στις όχθες του μικρού ποταμού Σακουλέβα, με το σλάβικο όνομα που διασχίζει την πόλη, πολλά νεοκλασικά, μαζί με σπίτια μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, αρμονικά δεμένα μεταξύ τους. Η παραποτάμια αυτή περιοχή ήταν κάποτε το ιστορικό, εμπορικό και κοινωνικό κέντρο της πόλης.
Η Φλώρινα και οι «πρόγονοί της» βρίσκονται στη συγκεκριμένη περιοχή από το 2000 π.Χ. Ήταν γνωστή με το όνομα «Ηράκλεια Λυγκιστίδα», με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα και τις ανασκαφές που έγιναν στον λόφο του Αγίου Παντελεήμονα, ο οποίος δεσπόζει πάνω από τη Φλώρινα. Η αρχαία Φλώρινα χτίστηκε το 352 π.Χ. από τον Φίλιππο Β' και η περιοχή συνολικά ήταν γνωστή ως«Λυγκιστίς» ή «Λύγκος». Η ονομασία προέρχεται είτε από το μυθικό ήρωα Λυγκαία είτε από το αιμοβόρο θηλαστικό λύγκα που προφανώς ζούσε στην περιοχή. Η πόλη που χτίζει ο Φίλιππος Β', η Ηράκλεια, χρησιμοποιείται από το βασίλειο των Μακεδόνων ως πόλη-σταθμός αλλά και ως πόλη-φρούριο απέναντι στους εχθρούς από τον Βορρά και από τη Δύση της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης. Η πόλη θα συνεισφέρει σε άντρες στις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα ανατολικά, ενώ το 48 π.Χ. θα πυρποληθεί από τους Ρωμαίους κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών εμφυλίων πολέμων μεταξύ Καίσαρα και Πομπηίου. Στη Βυζαντινή Περίοδο, η πόλη και η περιοχή, ειδικά κατά το 10ο μ.Χ. αιώνα, θα αποτελέσει θέατρο μαχών μεταξύ του Σαμουήλ, των Βουλγάρων και του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου.
Η Φλώρινα (η Λυγκηστίς ) βρήκε τον υμνητή της μέσα από τις ταινίες του Θεόδωρου Αγγελόπουλου: «Τοπίο στην ομίχλη», «Ο μελισσοκόμος», «Το μετέωρο βήμα του πελαργού».
Κατά μήκος του Σακουλέβα απλώνεται η λιθόστρωτη λεωφόρος Ελευθερίας, είναι ο πιο όμορφος και χαρακτηριστικός δρόμος της πόλης. Τα σπίτια που θα δούμε δεξιά κι αριστερά του ποταμού είναι μοναδικά- κυριολεκτικά ! Μια ατέλειωτη σειρά από παλιά αρχοντικά με έντονα χρώματα, νεοκλασικής, εκλεκτικιστικής και ντόπιας μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, χτισμένα τα περισσότερα κατά την ταραγμένη περίοδο του Μεσοπολέμου, στολίζουν τις όχθες του ποταμού.
Δεν είναι όλα στην ίδια κατάσταση, κάποια από αυτά κατοικούνται, κάποια στέγαζαν (ή στεγάζουν ακόμα) εργαστήρια ντόπιων καλλιτεχνών, κάποια αναστηλώθηκαν κάποια στιγμή για να αποτελέσουν σκηνικό για ταινίες του Αγγελόπουλου, και κάποια άλλα πάλι έχουν μάλλον αφεθεί στη φθορά του χρόνου. Ανάμεσά τους θα βρείτε κάποια από τα καλύτερα καφέ στη Φλώρινα, με τραπεζάκια έξω που τα πρωινά γεμίζουν από κόσμο που απολαμβάνει τον ήλιο παρέα με τον κελαρυστό ήχο του ποταμού.
Τα πιο πολλά απ' αυτά τα αρχοντικά, και άλλα ακόμα που θα συναντήσετε προχωρώντας προς το κέντρο της πόλης, τα έχτισαν Δροσοπηγιώτες μάστορες και τεχνίτες που γύρω στα 1912 ήρθαν στη Φλώρινα από την Πόλη, το Μοναστήρι και τη Μικρασία. Αν κοιτάξεις πιο προσεκτικά, θα δεις περίτεχνες λεπτομέρειες στις πόρτες και τα φουρούσια των παλιών σπιτιών, σε κάποια μάλιστα από αυτά θα προσέξεις πως έχουν εντοιχιστεί ολόκληρα κομμάτια από σιδηροδρομικές ράγες!
Περπατώντας στην πόλη βγαίνουμε στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον εμπορικό δρόμο της πόλης, με το κτίριο της Εθνικής (που πολλοί νομίζουν πως είναι εκκλησία), το Δημαρχείο και το ιστορικό καφενείο «Διεθνές», άλλο σκηνικό κι αυτό του Αγγελόπουλου.
Το βράδυ η καρδιά της Φλώρινας χτυπάει στον πεζόδρομο της Παύλου Μελά, με τα μοντέρνα καφέ που σφύζουν από φοιτητόκοσμο. Συνεχίζοντας προς το κέντρο θα βρεθείτε στη Δημοτική Αγορά, το παλιό παζάρι της Φλώρινας.
Τα ντόπια προϊόντα που γεμίζουν τους πάγκους των πωλητών είναι καθημερινό highlight της πόλης. Καθίστε για ένα τσιπουράκι φλωρινιώτικο (χωρίς γλυκάνισο) με μεζέ τσιρόνι Πρεσπών και καυτερή πιπεριά. Να δοκιμάσετε εκτός από τις περίφημες πιπεριές Φλωρίνης και το πρόβειο κασέρι 5 αστέρων, γεύσεις που πιθανόν έχετε ξεχάσει. Από την αγορά να προμηθευθείτε μήλα Αμμοχωρίου και φασόλια Πρεσπών. Δοκιμάστε και τα γλυκά του κουταλιού, καθώς κάστανα και καρύδια.
Οπωσδήποτε να επισκεφθειται το Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου μέσα από τα ευρήματα θα γνωρίσετε την προϊστορία, τα Ελληνιστικά χρόνια και τα Βυζαντινά.
Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που διαθέτει αξιόλογα έργα, όπως επίσης κάντε και μια επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο.
Επίσης λειτουργούν στην πόλη η Παιδαγωγική Ακαδημία (από το 1941 ) και το τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Η Φλώρινα σε εκπλήσσει από τις πρώτες στιγμές. Είναι μια πόλη που λίγο μοιάζει με άλλες επαρχιακές πόλεις της Μακεδονίας, που διατηρεί ένα ασυνήθιστο χρώμα, που καταφέρνει γρήγορα να σου μεταδώσει μια οικεία αίσθηση, που σε κάνει να τη συμπαθήσεις χωρίς πολλά πολλά.
