Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
Στοιχεία για τη «χαμένη πενταετία του βιβλίου» (2009-2014), με πτώση των τίτλων κατά 50%, καταθέτει ο Γιάννης Ν. Μπασκόζος σε μελέτη που δημοσιεύεται στον ετήσιο, έντυπο τόμο του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης». Η μελέτη, έχει ιδιαίτερη σημασία διότι κατά τη διάρκεια της «χαμένης πενταετίας» δεν ενέσκηψε μόνο η εκδοτική κρίση (επακόλουθο της οικονομικής), αλλά περιορίστηκαν δραματικά και οι έρευνες της αγοράς του βιβλίου λόγω έλλειψης χρημάτων. Ο Γιάννης Ν. Μπασκόζος διευθυντής του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης» έχει σπουδάσει μαθηματικά και είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου στις Πολιτιστικές Σπουδές. Έχει δουλέψει ως δημοσιογράφος σε μεγάλες εφημερίδες και περιοδικά. Ήταν διευθυντής του περιοδικού «Διαβάζω»(2005-2011). Σήμερα διευθύνει το περιοδικό «Ο Αναγνώστης». Έχει εκδώσει τις συλλογές διηγημάτων «ΜΕΖ» (Καστανιώτης) και «Ποιοι ακούνε ακόμα τζαζ»(Κέδρος). Σήμερα μιλάει στην «Ελευθερία της Δευτέρας», όπου ανάμεσα σε άλλα τονίζει:
«Βλέποντας και συγκρίνοντας τους δείκτες τιμών μεταξύ του 2005 και του 2014, παρατηρούμε ότι ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή για το Βιβλίο (ΔΤΚΒ) από το 2005 μέχρι και το 2008 συμβαδίζει με τον Γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΓΔΤΚ). Αντίθετα, μετά το 2008, ο ΔΤΚΒ βαίνει μειούμενος, χάνοντας 2,6 μονάδες, ενώ ο ΓΔΤΚ αυξάνεται κατά 7,4 μονάδες».
Η συνέντευξη
* Κύριε Μπασκόζο στοιχεία για τη «χαμένη πενταετία του βιβλίου» (2009-2014), με πτώση των τίτλων κατά 50%, έχετε καταθέσει σε μελέτη που δημοσιεύεται στον ετήσιο, έντυπο τόμο του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης». Μπορείτε να αναφερθείτε στα ευρήματα αυτής της μελέτης;
- «Μεγάλες ανακατατάξεις υπήρξαν στην εκδοτική πολιτική. Αυξήθηκε η παραγωγή λογοτεχνικών βιβλίων έναντι, σχεδόν, όλων των άλλων κατηγοριών. Το 39,7% των νέων τίτλων του 2014 αφορούσε στη λογοτεχνία, έναντι 21,7% το 2008. Το παιδικό βιβλίο παραμένει σταθερό και αυξάνεται σε πάνω από το 1/5 της αγοράς, με ποσοστό 22,2% (21,4%, το 2008). Οι θετικές και εφαρμοσμένες επιστήμες καταλαμβάνουν το 6,1% (7,1%) ενώ οι θεωρητικές μειώνονται πολύ περισσότερο αφού πέφτουν στο 19,3% (24,8%). Τα σχολικά και ξενόγλωσσα εκπαιδευτικά βοηθήματα υφίστανται μεγάλη μείωση κατά 50%, καθώς αποτελούν μόνον το 3,4% (7,3%) της παραγωγής. Τέλος, τα βιβλία τέχνης καταποντίστηκαν, χάνοντας το 1/3 της πίτας, έχοντας μόνον 2,4% (6,9%).
Επίσης παρατηρήθηκε μείωση της καταναλωτικής αγοράς βιβλίων συνέπεια της οικονομικής δυσπραγίας. Βλέποντας και συγκρίνοντας τους δείκτες τιμών μεταξύ του 2005 και του 2014, παρατηρούμε ότι ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή για το Βιβλίο (ΔΤΚΒ) από το 2005 μέχρι και το 2008 συμβαδίζει με τον Γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΓΔΤΚ). Αντίθετα, μετά το 2008, ο ΔΤΚΒ βαίνει μειούμενος, χάνοντας 2,6 μονάδες, ενώ ο ΓΔΤΚ αυξάνεται κατά 7,4 μονάδες. Τέλος οι ισολογισμοί των εκδοτικών εταιριών φανερώνουν ότι όλοι οι εκδότες (εκτός του Ψυχογιού) κινήθηκαν πολύ χαμηλότερα από την προ κρίσης εποχή και επιπλέον πλην τεσσάρων – πέντε εταιριών, οι υπόλοιποι σημείωσαν πτώση του τζίρου και φυσικά και των κερδών. Αρκετοί από αυτούς έχουν δυσβάστακτες δανειακές υποχρεώσεις».
* Ποιο σημείο της μελέτης σάς ανησυχεί περισσότερο για το μέλλον του βιβλίου;
- Οι μεγάλες δανειακές υποχρεώσεις των εκδοτών που δύσκολα εξυπηρετούνται και η ανυπαρξία μιας στρατηγικής για το βιβλίο από την κυβέρνηση.
* Σε αυτή τη «χαμένη πενταετία του βιβλίου» ποιος είναι ο λιγότερο χαμένος;
- Ίσως είναι τα καλά βιβλία. Επειδή μειώθηκε η παραγωγή τα καλά βιβλία ξεχωρίζουν και σου κλείνουν το μάτι στους πάγκους των βιβλιοπωλείων. Στους λιγότερο χαμένους είναι και η «αισθηματική» λογοτεχνία, αλλά αυτό είναι άλλης τάξεως πρόβλημα.
* Εκτιμάτε πως και η Πολιτεία δεν έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων στηρίζοντας το βιβλίο; Ποια η άποψή σας;
- Και μόνον να είχε αντισταθεί και να μην είχε περάσει την κατάργηση της Ενιαίας Τιμής Βιβλίου θα είχε βοηθήσει τα μέγιστα. Σήμερα οι εκδότες βυθίζονται, η αγορά έχει τελματώσει και βιβλιοπωλεία ετοιμάζονται να κλείσουν. Κάποιος πρέπει να ενδιαφερθεί.
*Τι πρέπει να γίνει; Σίγουρα υπάρχουν λύσεις, αλλά ποιες είναι αυτές σε μια χώρα που βολοδέρνει λόγω οικονομικής κρίσης;
- Χρειάζεται μια συνεκτική στρατηγική. Δεν χρειάζονται πολλά χρήματα αλλά λίγο πάθος για το βιβλίο. Νομοθεσία που να ενισχύει τους εκδότες και τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία. Στατιστικές με αναβάθμιση της Βιβλιονέτ. Δημιουργία δικτύων βιβλιοθηκών. Δημιουργία σχολικών βιβλιοθηκών με βιβλιοθηκονόμους. Ουσιαστική εισαγωγή της ανάγνωσης λογοτεχνίας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Ενεργοποίηση του προγράμματος «Φράσις»- των μεταφράσεων ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό. Μείωση του ΦΠΑ σε όλη τη διαδικασία παραγωγής του βιβλίου. Καθιέρωση, όπως είπα, της Ενιαίας Τιμής Βιβλίου σε όλα τα είδη βιβλίων κ.ά.
