Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
«Ένα μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας δεν έχει εθιστεί στο να σκέφτεται τις αιτίες που προκάλεσαν τις σημερινές δύσκολες συνθήκες, στις οποίες ζούμε. Της αρκεί να ψάχνει σχεδόν πάντοτε κάποιον υπαίτιο, για να του φορτώσει τα λάθη. Αυτό προέρχεται κυρίως από το έλλειμμα παιδείας. Γι’ αυτό και η πολιτική αντίληψη αυτού του τμήματος είναι βαθύτατα προσωποπαγής. Δεν ψηφίζει κόμμα, ή πρόγραμμα, ψηφίζει πρόσωπο, δηλαδή ηγέτη, με την ελπίδα ότι αυτός θα τον απαλλάξει από τις δυσκολίες και θα του προσφέρει αυτά που προσδοκά. Εν έτει 2015, σε δημοκρατικό καθεστώς, που αντέχει στην επίθεση της κρίσης, μέσα σε ευρωπαϊκό περιβάλλον, ένα μέρος των πολιτών ψάχνει ακόμα τον ελεήμονα μονάρχη, όχι επειδή οι πολίτες αυτοί είναι απαραίτητα βασιλόφρονες, αλλά επειδή πιστεύουν ότι ο ελεήμων μονάρχης θα τους απαλλάξει από τα δεινά τους. Ο κατεξοχήν ελεήμων μονάρχης ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, που μοίραζε αβέρτα τις επιδοτήσεις της τότε ΕΟΚ. Σήμερα βλέπουμε την επανάληψη του φαινομένου στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα».
Αυτά δηλώνει σήμερα ανάμεσα σε άλλα στην «Ελευθερία» ο πολυβραβευμένος συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης.
Η συνέντευξη
* Πώς βλέπετε την ελληνική κοινωνία, προς το τέλος του 2015 και εν μέσω ενός νέου πιο σκληρού, όπως δείχνουν τα πράγματα μνημονίου; Έχει κατανοήσει ο ελληνικός λαός τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται;
-«Έχει πια κάποια σημασία να κατανοήσει ο ελληνικός λαός την κατάσταση στη οποία βρίσκεται; Έτσι κι αλλιώς τη νιώθει και θα τη νιώθει κάθε μέρα και πιο σκληρά στο πετσί του. Από εκεί και πέρα, όπως έχω υποστηρίξει και παλαιότερα, η ελληνική κοινωνία είναι μια κοινωνία θυλάκων. Ο κάθε θύλακας υπερασπίζεται τον χώρο του σαν εθνική επικράτεια, αδιαφορώντας για τους υπόλοιπους. Ο τεμαχισμός της κοινωνίας σε θύλακες δυσχεραίνει την αντιμετώπιση της κρίσης και επιδεινώνει τις συνέπειές της. Αυτή τη στιγμή ο θύλακας που πλήττεται αδιάκοπα από την αρχή της κρίσης είναι ο θύλακας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των εργαζομένων στον ιδωτικό τομέα. Αυτός πληρώνει εδώ και μια πενταετία τη λαίλαπα των ισοδύναμων μέτρων, που δεν είναι παρά φόροι. Αυτός πληρώνει τώρα και τον έλεγχο κεφαλαίων. Αντίθετα, ο θύλακας του Δημοσίου κατάφερε, παρά τα πλήγματα που υπέστη, να διατηρήσει ως τώρα ένα μέρος των προνομίων του, αφού πέτυχε να μετακυλήσει με τα ισοδύναμα ένα μέρος από τα βάρη στον θύλακα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η επίθεση στον θύλακα των αγροτών αρχίζει μόλις τώρα».
* Τι είναι αυτό που χρειάζεται η ελληνική κοινωνία για να μπορέσει να αντεπεξέλθει σε αυτή τη δύσκολη περίοδο και να οδηγηθεί σε μια πορεία ανάπτυξης και προόδου;
- «Το ελληνικό πολιτικό σύστημα «κρύφτηκε» από την αρχή πίσω από τα μνημόνια, με την έννοια ότι περιορίστηκε όλα αυτά τα χρόνια στην εκπλήρωση των όρων των εκάστοτε μνημονίων, κυρίως αυτών που είχαν όχι τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, αλλά το μικρότερο πολιτικό κόστος. Υπάρχει, ωστόσο, ένας τεράστιος δημόσιος χώρος, που επηρεάζει άμεσα τη ζωή των πολιτών και ο οποίος δεν ρυθμίζεται από κανένα μνημόνιο. Οπως ο χώρος της παιδείας, ο χώρος της υγείας και ο χώρος της ποιότητας ζωής. Ολες οι κυβερνήσεις, χωρίς εξαίρεση, δεν άγγιξαν τίποτα στους χώρους αυτούς και περιορίστηκαν αποκλειστικά στην υλοποίηση των μνημονίων. Δεν επιδίωξαν ποτέ μια ισορροπία ανάμεσα στους όρους των μνημονίων και στη βελτίωση της ζωής των πολιτών σε χώρους που δεν εξαρτώνταν από τα μνημόνια».
* Εκτιμάτε, όπως στο παρελθόν έχετε δηλώσει, πως η ελληνική κοινωνία διακατέχεται από διανοητική μιζέρια; Μπορείτε να γίνετε πιο αναλυτικός;
- «Ενα μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας δεν έχει εθιστεί στο να σκέφτεται τις αιτίες που προκάλεσαν τις σημερινές δύσκολες συνθήκες, στις οποίες ζούμε. Της αρκεί να ψάχνει σχεδόν πάντοτε κάποιον υπαίτιο, για να του φορτώσει τα λάθη. Αυτό προέρχεται κυρίως από το έλλειμμα παιδείας. Γι’ αυτό και η πολιτική αντίληψη αυτού του τμήματος είναι βαθύτατα προσωποπαγής. Δεν ψηφίζει κόμμα, ή πρόγραμμα, ψηφίζει πρόσωπο, δηλαδή ηγέτη, με την ελπίδα ότι αυτός θα τον απαλλάξει από τις δυσκολίες και θα του προσφέρει αυτά που προσδοκά. Εν έτει 2015, σε δημοκρατικό καθεστώς, που αντέχει στην επίθεση της κρίσης, μέσα σε ευρωπαϊκό περιβάλλον, ένα μέρος των πολιτών ψάχνει ακόμα τον ελεήμονα μονάρχη, όχι επειδή οι πολίτες αυτοί είναι απαραίτητα βασιλόφρονες, αλλά επειδή πιστεύουν ότι ο ελεήμων μονάρχης θα τους απαλλάξει από τα δεινά τους. Ο κατεξοχήν ελεήμων μονάρχης ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, που μοίραζε αβέρτα τις επιδοτήσεις της τότε ΕΟΚ. Σήμερα βλέπουμε την επανάληψη του φαινομένου στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα. Από εδώ ξεκινάει και μια ιδιομορφία της ελληνικής πολιτικής ζωής. Στην Ελλάδα τις εκλογές δεν τις κερδίζει η αντιπολίτευση, τις χάνει το κυβερνών κόμμα. Η αντιπολίτευση δεν χρειάζεται να παρουσιάσει κάποιο πρόγραμμα ή να προτείνει συγκεκριμένες λύσεις. Αρκεί να φθείρει την κυβέρνηση σε όλη τη διάρκεια άσκησης της εξουσίας και να προτείνει τον επόμενο πολιτικό ηγέτη που θα κάνει το θαύμα. Η οικογενειοκρατία που επικράτησε στην ελληνική πολιτική ζωή ως το ξέσπασμα της κρίσης, έχει τις ρίζες της σ’αυτή την αντίληψη».
* Τα βιβλία σας έχουν μεταφραστεί και διαβάζονται σε μεγάλη έκταση σε σχέση με οποιονδήποτε άλλον Έλληνα συγγραφέα στη Γερμανία. Πώς βλέπετε τις γερμανοελληνικές σχέσεις καθώς ταξιδεύετε συχνά στη Γερμανία; Οι διάφορες πολιτικές που έχουν ασκηθεί και από τις δύο πλευρές, όπως και η στάση ορισμένων ΜΜΕ έχει επηρεάσει προς το αρνητικό αυτό το κλίμα;
- «Το κλίμα μεταξύ των δυο χωρών βρίσκεται ίσως μεταπολεμικά στο χειρότερό του σημείο. Καθοριστικό ρόλο σ’ αυτό το αρνητικό κλίμα έπαιξαν τα ΜΜΕ και στις δυο χώρες, γιατί ενισχύουν μια σειρά από γενικεύσεις και προκαταλήψεις. Δεν είναι οι Ελληνες τεμπέληδες που θέλουν να ζουν με ξένα χρήματα, όπως πιστεύει ένα μεγάλο μέρος των Γερμανών που διαβάζουν την εφημερίδα «Bild». Και δεν είναι οι Γερμανοί κάποιοι αποικιοκράτες, που θέλουν να μετατρέψουν την Ελλάδα σε αποικία τους, όπως πιστεύουν πολλοί από μας. Και στις δυο χώρες υπάρχουν ψύχραιμες φωνές με καθαρό μυαλό. Μόνο που αυτές έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε ένα τοπίο ΜΜΕ, που προτιμάει στη μεγάλη πλειοψηφία του την προβολή του αρνητικού, γιατί αυτό «πουλάει», όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στη Γερμανία. Οπως υπάρχουν και πολλοί Γερμανοί που αγαπούν πραγματικά την Ελλάδα».
* Τα τελευταία χρόνια υπήρξε και συνεχίζεται μια μεγάλη διαρροή Ελλήνων επιστημόνων προς το εξωτερικό. Πιστεύετε πως είναι δύσκολο πλέον να κρατήσει αυτό το δυναμικό στη χώρα μας το συγκεκριμένο μοντέλο ανάπτυξης και λειτουργίας της κοινωνίας;
- «Καταρχήν δεν υπάρχει μοντέλο ανάπτυξης. Αν υπήρχε, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά για όλους μας. Η Ελλάδα είναι δυστυχώς καταδικασμένη να χάσει τουλάχιστον δυο γενιές νέων, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν ούτε αναπτυξιακό μοντέλο, ούτε προοπτικές. Σε μια χώρα που το ποσοστό ανεργίας των νέων υπερβαίνει το 50% είναι φυσικό οι νέοι να προσπαθούν να χτίσουν αλλού το μέλλον τους».
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937.Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στην Αυστρία και εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα το 1964. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο «Η ιστορία του Αλή Ρέτζο». Μετέφρασε σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως των Μπρεχτ και Γκαίτε. Το 1995 κυκλοφόρησε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα «Νυχτερινό δελτίο».
Ο κεντρικός του ήρωας, αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, αγαπήθηκε αμέσως από το κοινό και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, κατακτώντας τις πρώτες θέσεις στις πωλήσεις. Τα βιβλία του Πέτρου Μάρκαρη έχουν μεταφραστεί σε 15 γλώσσες και κυκλοφορούν σε 20 χώρες.
Το 2011 του απονεμήθηκαν τα βραβεία «Ρέημοντ Τσάντλερ» στην Ιταλία και « Πέπε Καρβάλιο» στην Ισπανία. Το 2013 του απονεμήθηκε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αστυνομικού Μυθιστορήματος του περιοδικού POINT στη Γαλλία καθώς και το Μετάλλιο Γκαίτε στη Γερμανία.
