Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
«Σε κάθε περίπτωση, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, έχουν διαμορφωθεί δύο Ευρώπες, η πλούσια Ευρώπη του Βορρά και η φτωχή Ευρώπη του Νότου (Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα). Αυτή η ανομοιογένεια και ανισομέρεια ως προς τη διαχείριση του ευρωπαϊκού πλούτου, αποτελεί ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο μπορεί να οδηγήσει τη χώρα μας σε απρόβλεπτες εξελίξεις. Αυτό σημαίνει ότι η πλούσια Ευρώπη του Βορρά (κυρίως Γερμανία και Γαλλία) θα πρέπει να αναθεωρήσει τις πολιτικές της έναντι της Ελλάδας».
Αυτά δηλώνει σήμερα στην «Ε» ο κ. Δημήτρης Τσαρδάκης, διδάκτωρ Φιλοσοφίας του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης και ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Πατρών.
Σημειώνει ακόμη ότι η δημοκρατία και η κοινωνία κερδίζουν όταν οι πολίτες της ενισχύουν και σέβονται τους νόμους και τους θεσμούς. Η ανομία και η περιφρόνηση των θεσμών αντίθετα, οδηγεί σε κοινωνικά και πολιτικά αδιέξοδα, τα οποία μακροπρόθεσμα τα πληρώνουν οι ίδιοι οι πολίτες».
Η συνέντευξη
* Κύριε Τσαρδάκη η Ελλάδα κατά τη γνώμη σας δεν ήταν προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση;
- «Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα δεν ήταν προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση, η οποία έχει παγκόσμια χαρακτηριστικά. Οι αδυναμίες στη λειτουργία των θεσμών, η έλλειψη παραγωγικής μηχανής, η συνεχής αλλαγή του φορολογικού συστήματος, η φοροδιαφυγή, ο διογκωμένος δημόσιος τομέας, η μη εφαρμογή των νόμων είναι μερικά μόνον ζητήματα αιχμής, που χαρακτηρίζουν την ελληνική κοινωνία».
* Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Κατά πόσο επηρέασαν αρνητικά τις πολιτικές εξελίξεις;
- Σαράντα χρόνια δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας από τη μεταπολίτευση και μετά (1974) φαίνεται πως δεν ήταν αρκετός χρόνος, έτσι ώστε το ελληνικό κράτος να δημιουργήσει ένα στέρεο θεμέλιο οικονομικής ανάπτυξης και μιας πιο δίκαιης κατανομής του εθνικού πλούτου. Η λεγόμενη μεσαία τάξη η οποία αναδύεται κυρίως μετά το 1981 (εργαζόμενοι, δημόσιοι υπάλληλοι, έμποροι, ελεύθεροι επαγγελματίες), επιχειρεί να μπει δυναμικά σε όλους τους χώρους του κρατικού μηχανισμού και να αντλήσει από την πλευρά της τα προνόμια που απορρέουν από συγκεκριμένους ρόλους και θεσμούς.
Φαίνεται ότι για τρεις περίπου δεκαετίες υπήρξε μία υπερεκτιμημένη ευφορία, ότι τα πράγματα πηγαίνουν τόσο καλά όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Έτσι η ελληνική κοινωνία έζησε το όνειρο της υπερκατανάλωσης, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα με χρήματα τα οποία ήταν δανεικά κυρίως από τράπεζες.
Η οικονομική κρίση που εκδηλώνεται το 2010, έφερε τα πάνω κάτω».
* Δηλαδή;
- «Ξαφνικά οι κυβερνήσεις ανακάλυψαν ότι τα ταμεία ήταν άδεια και η χώρα πήγαινε για χρεοκοπία. Επειδή, λοιπόν, δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, άρχισαν να περικόπτουν μισθούς, συντάξεις και να βάζουν δυσβάστακτους φόρους και χαράτσια στις ελληνικές οικογένειες. Τρία χρόνια μετά τα πράγματα στην Ελλάδα έφτασαν στο απροχώρητο. Χιλιάδες μαγαζιά και επιχειρήσεις, μη δυνάμενες να σηκώσουν το βάρος της φορολογίας, αναγκάστηκαν να κλείσουν. Ως συνέπεια η ανεργία εκτινάχτηκε στο 30% και στους νέους στο 60%,
Η εγκληματικότητα, ως συνέπεια της φτώχειας και της ανεργίας, χτύπησε κόκκινο. Το γενικό πολιτικό κλίμα είναι πολύ τεταμένο και η Ευρώπη παρακολουθεί τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον».
* Αυτά συμβαίνουν στην Ελλάδα… Η Ευρώπη τι κάνει για να λύσει τα προβλήματα, για να βοηθήσει τη χώρα μας;
- Η Ευρώπη και κυρίως η Γερμανία μέχρι χθες επέμενε στην πολιτική της λιτότητας. Η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις εκλογές (22/9/2013), αν οι σοσιαλδημοκράτες συνεργαστούν με τους χριστιανοδημοκράτες, ενδέχεται να αναθεωρήσει τη στάση της και να χαλαρώσει τα μέτρα. Μία τέτοια αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής, θα ανακουφίσει λίγο την ελληνική οικονομία. Σε κάθε περίπτωση, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, έχουν διαμορφωθεί δύο Ευρώπες, η πλούσια Ευρώπη του Βορρά και η φτωχή Ευρώπη του Νότου (Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα). Αυτή η ανομοιογένεια και ανισομέρεια ως προς τη διαχείριση του ευρωπαϊκού πλούτου, αποτελεί ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο μπορεί να οδηγήσει τη χώρα μας σε απρόβλεπτες εξελίξεις. Αυτό σημαίνει ότι η πλούσια Ευρώπη του Βορρά (κυρίως Γερμανία και Γαλλία) θα πρέπει να αναθεωρήσει τις πολιτικές της έναντι της Ελλάδας».
* Από την άλλη πλευρά τι κάνει η χώρα μας για να λύσει τα προβλήματά της; Πώς κρίνετε τις μέχρι τώρα πρωτοβουλίες και προσπάθειες;
- Η ελληνική κοινωνία είναι μουδιασμένη, σαστισμένη έως και οργισμένη και σε έναν βαθμό δικαιολογημένα. Και η οργή, όπως είναι γνωστό, δεν είναι καλός σύμβουλος. Σε κάθε περίπτωση πρέπει κι εμείς ως ελληνική κοινωνία να βάλουμε νερό στο κρασί μας και να αλλάξουμε νοοτροπίες, αν θέλουμε να είμαστε και επί της ουσίας ευρωπαϊκή χώρα. Πολλές από τις αντιδράσεις κυρίως των συνδικάτων και των διάφορων συντεχνιών, οι οποίες βλέπουν να χάνουν τα προνόμιά τους, δεν οδηγούν πουθενά. Είναι παρωχημένες και αδιέξοδες. Παραδείγματος χάριν χίλιες απεργίες, διαδηλώσεις και στάσεις εργασίας το χρόνο είναι κάτι το πρωτόγνωρο και κοινωνικο- οικονομικά ζημιογόνο. Επιπλέον είναι αδιανόητο να κλείνουν κάθε τόσο τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, προτού μάλιστα να ανοίξουν. Κατά τη γνώμη μου (αυτό το έχω ξαναγράψει) τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τα νοσοκομεία, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, οι εθνικοί δόμοι, επειδή να αποτελούν δημόσια και άρα κοινωνικά αγαθά, δεν πρέπει να κλείνουν ποτέ και για κανένα λόγο. Η δημοκρατία και η κοινωνία κερδίζει όταν οι πολίτες της ενισχύουν και σέβονται τους νόμους και τους θεσμούς. Η ανομία και η περιφρόνηση των θεσμών αντίθετα, οδηγεί σε κοινωνικά και πολιτικά αδιέξοδα, τα οποία μακροπρόθεσμα τα πληρώνουν οι ίδιοι οι πολίτες».
