Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
«Όσον αφορά στη σωματική υγεία, η συστηματική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης επιφέρει βελτίωση της λειτουργίας του καρδιοαναπνευστικού συστήματος, καλύτερο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ και αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη. Επιπλέον, η συστηματική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης, μέτριας έως υψηλής έντασης, φαίνεται ότι αυξάνει την άλιπη σωματική μάζα, και κατ’ επέκταση βοηθά στην αύξηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού και στη μείωση του ποσοστού σωματικού λίπους, στην αύξηση ή τη διατήρηση της οστικής πυκνότητας και στη μείωση της πιθανότητας πρόκλησης πτώσεων σε ηλικιωμένα άτομα». Αυτά αναφέρει σήμερα στην «Ε», ο Δρ. Βασίλης Γεροδήμος, αναπληρωτής καθηγητής Αθλοπαιδιών του τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Από το 1999 έως το 2003 δίδαξε μαθήματα (ΠΔ 407/80) σχετικά με την προπονητική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, ενώ από το 2003 έως σήμερα διδάσκει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα σχετικά με το σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση προγραμμάτων άσκησης και προπόνησης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Έχει γράψει τέσσερα βιβλία, έχει παρουσιάσει περισσότερες από 100 μελέτες σε διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 50 μελέτες σε ξενόγλωσσα και ελληνικά περιοδικά σχετικές με τη φυσική κατάσταση, τις αθλοπαιδιές, την αξιολόγηση και την υγεία με περισσότερες από 300 ετεροαναφορές σχετικά με το έργο του στη διεθνή βιβλιογραφία.
Επίσης, έχει καθοδηγήσει επιστημονικά 5 ερευνητικά προγράμματα (ύψος χρηματοδοτήσεων >600.000 ευρώ) και έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 14 ως επιστημονικός συνεργάτης. Τέλος είναι κριτής σε έγκριτα διεθνή και ελληνικά περιοδικά. Περισσότερες πληροφορίες στην προσωπική του ιστοσελίδα (www.vgerodimos.gr).
Η συνέντευξη
* Κύριε Γεροδήμο ποια είναι η σημαντικότητα του προγράμματος «Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση» που υλοποιείτε; Ποιοι είναι οι στόχοι του και σε ποιούς απευθύνεται;
- Οι χρόνιες παθήσεις αποτελούν κύριες αιτίες νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας παγκοσμίως, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η αύξηση του ποσοστού εμφάνισης χρόνιων παθήσεων, που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία μιας χώρας μειώνοντας την παραγωγικότητα στην εργασία, αυξάνοντας τα ποσοστά πρόωρης συνταξιοδότησης και αυξάνοντας τις δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Στην Ελλάδα, τις τελευταίες δεκαετίες, ο πληθυσμός γίνεται όλο και περισσότερο καθιστικός και τα επίπεδα της παχυσαρκίας και των συνοδών καρδιαγγειακών παθήσεων τείνουν να λάβουν διαστάσεις επιδημίας. Παρεμβάσεις, λοιπόν, στον τρόπο ζωής των ανθρώπων στην Ελλάδα είναι απαραίτητες, ώστε να ανασταλεί η αύξηση εμφάνισης των χρόνιων παθήσεων στη χώρα μας.
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω σχεδιάστηκε το έργο αυτό «Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση» (www.exerciseforhealth.gr), κύριος στόχος του οποίου είναι, μέσα από σχεδιασμένες δράσεις, να προβάλει την άσκηση ως ένα αποτελεσματικό μέσο πρόληψης και αποκατάστασης χρόνιων παθήσεων.
Πιο αναλυτικά, οι στόχοι του προγράμματος είναι: α) να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τον πληθυσμό για τη σημασία της άσκησης στην πρόληψη και αποκατάσταση χρόνιων παθήσεων, β) να δικτυώσει δημόσιους, δημοτικούς και ιδιωτικούς φορείς που προσφέρουν υπηρεσίες υγείας και άσκησης, συμβάλλοντας στη δημιουργία καινοτόμων προγραμμάτων άσκησης για την πρόληψη και την αποκατάσταση χρόνιων παθήσεων και γ) να εκπαιδεύσει και να ενημερώσει ιατρούς, επαγγελματίες υγείας και άσκησης για τη χρήση της άσκησης ως μέσο πρόληψης και αποκατάστασης χρόνιων παθήσεων (όπως οι καρδιοπάθειες, οι νεφροπάθειες, η υπέρταση, οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, η αρθρίτιδα, η παχυσαρκία, η κατάθλιψη, το στρες και το άγχος).
* Ποια είναι η σημασία της άσκησης στη βελτίωση της υγείας; Ποια πρέπει να είναι η δοσολογία της άσκησης, ώστε να είναι αποτελεσματική για την υγεία;
- Είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι η άσκηση αποτελεί την καταλληλότερη «μη φαρμακευτική» παρέμβαση για την πρόληψη και αποκατάσταση χρόνιων παθήσεων, και επιφέρει πολλαπλά θετικά οφέλη τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία του ατόμου. Ωστόσο, η άσκηση, για να είναι αποτελεσματική για την υγεία, πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του ατόμου. Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Αθλητιατρικής Εταιρείας (ACSM), τόσο οι ενήλικες και οι ηλικιωμένοι όσο και τα παιδιά και οι έφηβοι, πρέπει να συμμετέχουν σε οργανωμένα προγράμματα άσκησης, μέτριας έως υψηλής έντασης, τουλάχιστον 3-5 φορές την εβδομάδα. Τα προγράμματα άσκησης πρέπει να περιλαμβάνουν δραστηριότητες για τη βελτίωση της αερόβιας ικανότητας, καθώς και ασκήσεις για τη βελτίωση της μυικής δύναμης και αντοχής, της κινητικότητας και της ισορροπίας.
* Με ποιο τρόπο η άσκηση βοηθά στη βελτίωση της υγείας;
- Όσον αφορά στη σωματική υγεία, η συστηματική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης επιφέρει βελτίωση της λειτουργίας του καρδιοαναπνευστικού συστήματος, καλύτερο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ και αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη. Επιπλέον, η συστηματική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης, μέτριας έως υψηλής έντασης, φαίνεται ότι αυξάνει την άλιπη σωματική μάζα, και κατ’ επέκταση βοηθά στην αύξηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού και στη μείωση του ποσοστού σωματικού λίπους, στην αύξηση ή τη διατήρηση της οστικής πυκνότητας και στη μείωση της πιθανότητας πρόκλησης πτώσεων σε ηλικιωμένα άτομα.
* Σήμερα με την οικονομική κρίση και τα προβλήματα που όλοι βιώνουμε, μπορεί η άσκηση να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του άγχους και του στρες και κατ’ επέκταση να βελτιώσει την ψυχική υγεία;
- Η άσκηση και η φυσική δραστηριότητα, μπορούν να ενισχύσουν την ψυχική υγεία του ατόμου, μειώνοντας το άγχος και το στρες, αλλά και ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης. Πιο συγκεκριμένα, με τη συστηματική άσκηση το άτομο: 1. αντιμετωπίζει πιο ψύχραιμα και πιο ήρεμα ότι του δημιουργεί θυμό, σύγχυση, άγχος, φόβο και στρες, 2. έχει λιγότερες πιθανότητες να πάθει κατάθλιψη, αλλά και την αντιμετωπίζει πιο αποτελεσματικά αν του παρουσιασθεί, 3. έχει θετική διάθεση, ευχάριστα συναισθήματα και ψυχική ευεξία, 4. εργάζεται πιο αποδοτικά (σωματικά και πνευματικά), κουράζεται λιγότερο, και κοιμάται καλύτερα, 5. εκτιμά και έχει πίστη στον εαυτό του και στις δυνάμεις του και 6. αποκτά υγιεινές συνήθειες αποφεύγοντας καταχρήσεις και εξαρτήσεις.
* Πού μπορεί κανείς να βρει περισσότερες πληροφορίες και υλικό σχετικά με το πρόγραμμα «Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση»;
- Στην ιστοσελίδα του προγράμματος (www.exerciseforhealth.gr) η οποία χωρίζεται σε 3 ενότητες και απευθύνεται στον πληθυσμό, στους επαγγελματίες υγείας και άσκησης και σε φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, που προσφέρουν υπηρεσίες υγείας και άσκησης. Στην πιο πάνω ιστοσελίδα μπορεί κανείς να βρει: α. κατάλληλα σχεδιασμένο πληροφοριακό υλικό, βασικές οδηγίες και προτεινόμενες μορφές άσκησης για τον γενικό πληθυσμό αλλά και ειδικές οδηγίες, ενδείξεις και αντενδείξεις άσκησης για ασθενείς με χρόνιες παθήσεις όπως καρδιοπάθειες, νεφροπάθειες, κλπ., β. σχετικό υλικό που μπορεί να βοηθήσει τόσο επιστήμονες όσο και φορείς να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν προγράμματα άσκησης με στόχο την προαγωγή της υγείας.
