Συνέντευξη στον Φίλιππο Ζάχαρη
(filippos.zaharis@yahoo.gr)
Ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Φώτης Κουβέλης, θεωρεί την ελληνική Προεδρία σημαντικό γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή πολιτικών σε Ελλάδα και Ευρώπη. Είναι της άποψης πως πρέπει να υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση με τους εταίρους και πως στην χώρα πρέπει να υποστηριχθούν με άμεσα μέτρα οι κοινωνικά αδύναμοι. Τονίζοντας πως είναι αναγκαία η εξάρθρωση των φασιστικών παρακρατικών μηχανισμών, δηλώνει παράλληλα ξεκάθαρα πως η τρομοκρατία πρέπει να απομονωθεί πολιτικά και κοινωνικά. Με κεντρικό σύνθημα την αλλαγή πολιτικών σε Ελλάδα και Ευρώπη, το κόμμα του πορεύεται προς τις επερχόμενες εκλογές, πιστεύοντας στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και στην απαλλαγή της χώρας από την τρόικα. Ο κ. Κουβέλης υπογραμμίζει τις πολιτικές διαφορές του κόμματός του με τον ΣΥΡΙΖΑ και την έλλειψη κοινής προγραμματικής δράσης εις ό,τι αφορά στο ενδεχόμενο συνεργασίας.
* Κύριε Πρόεδρε, πιστεύετε ότι η ανάληψη της ελληνικής Προεδρίας στην ΕΕ θα συνοδευτεί και από πολιτικές που θα ανακουφίσουν τους πολίτες; Γιατί όλοι αυτοί οι πανηγυρισμοί της κυβέρνησης, την στιγμή που η χώρα ασθμαίνει υπό το βάρος των συνεχών πιέσεων της τρόικας;
- Η ανάληψη της Προεδρίας είναι ένα σημαντικό γεγονός. Πρέπει να αποτελέσει απόδειξη πως η Ελλάδα μπορεί, παρά τις μεγάλες δυσκολίες της οικονομικής κρίσης, να διαδραματίσει ρόλο στα ευρωπαϊκά ζητήματα. Όμως η κατάσταση στην Ευρώπη σήμερα δεν εμπνέει αισιοδοξία. Οι κυρίαρχες πολιτικές της δογματικής λιτότητας, της εθνοκεντρικής θεώρησης και του κρατικού ηγεμονισμού οδηγούν σε αδιέξοδο. Βασικό μήνυμα της ελληνικής Προεδρίας πρέπει να είναι η αλλαγή πολιτικών σε Ελλάδα και Ευρώπη για την αντιμετώπιση της κρίσης, με προτεραιότητα τη σύνδεση της δημοσιονομικής προσαρμογής με την ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την κοινωνική προστασία. Από την ελληνική κυβέρνηση δεν έχουν νόημα οι πανηγυρισμοί. Απαιτείται ξεκάθαρη πολιτική βούληση υπέρ των αλλαγών αυτών, σοβαρή και ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση με τους εταίρους.
* Ο πρωθυπουργός παρουσιάζει συνεχώς στοιχεία που παραπέμπουν σε υποτιθέμενη ανάπτυξη. Την ίδια στιγμή όμως η αγορά δεν παρουσιάζει σημάδια βελτίωσης. Δεν είναι οξύμωρο;
- Η εικόνα που παρουσιάζει ο πρωθυπουργός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Υπάρχει μια σχετική σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών που όμως στηρίχθηκε στη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και στον άδικο επιμερισμό των βαρών. Το αποτέλεσμα είναι αυτή η σταθεροποίηση να μην επιφέρει αναζωογόνηση και έξοδο από την κρίση αλλά στασιμότητα και αναπαραγωγή της κρίσης. Αυτή η σταθεροποίηση δυστυχώς δεν έχει στοιχεία για τη διατήρησή της αν δεν συνοδευτεί από μείζονες αλλαγές στην πολιτική της δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας.
* Η ανεργία έχει φτάσει ή και ξεπεράσει το 30%. Νέοι και μεσήλικες μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Η χώρα χάνει σημαντικά σε ανθρώπινο δυναμικό. Πώς κρίνετε τα μέτρα αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου;
- Η ανεργία είναι αναμφίβολα το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση φαίνεται να εναποθέτει τις ελπίδες της στην αγορά, αλλά έτσι δεν θα επέλθουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Χρειάζεται πρωτίστως μια πολιτική ανάπτυξης που θα δίνει προτεραιότητα σε παρεμβάσεις με υψηλό εισοδηματικό πολλαπλασιαστή και συσχέτιση με τη δημιουργία θέσεων εργασίας καθώς και με δίκαιη ανταμοιβή της εργασίας. Ακόμη όμως και με το πέρασμα της χώρας σε ρυθμούς ανάπτυξης οι επιπτώσεις στην απασχόληση θα επέλθουν με χρονική υστέρηση. Κατά συνέπεια υπάρχει ανάγκη για σταθερή και μεγάλου μεγέθους παρέμβαση για υποστήριξη των ανέργων. Οι παρεμβάσεις πρέπει να καλύπτουν την αναμόρφωση του συστήματος τακτικής επιδότησης ανεργίας με στόχο την αύξηση του χρόνου επιδότησης και τη διεύρυνση των ωφελουμένων, την ιατροφαρμακευτική κάλυψη για το σύνολο των ανέργων, την εφαρμογή προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα, την ταχύτερη υλοποίηση των δράσεων για την απασχόληση των νέων που προβλέπονται στο ΕΣΠΑ.
Οι παρεμβάσεις πρέπει να συνδέονται με την αναπτυξιακή οπτική της επόμενης ημέρας, και να θέτουν σε προτεραιότητα την υποστήριξη ομάδων υψηλού κινδύνου φτώχειας και ιδιαίτερα των οικογενειών χωρίς απασχόληση. Η χρηματοδότηση αυτών των ενεργειών υποστήριξης απαιτεί την αλλαγή του πολιτικού προσανατολισμού και την επίτευξη μιας νέας ρύθμισης στη συμφωνία με τους εταίρους ώστε ένα σταθερό ποσοστό από το πρωτογενές πλεόνασμα να επιστρέφεται σε δράσεις υποστήριξης προς τους κοινωνικά αδύναμους.
* Σκάνδαλα συνεχίζουν να ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Οι συλλήψεις και κατηγορίες κατά επώνυμων προσώπων συνεχίζονται. Πιστεύετε πως έχει αλλάξει κάτι προς την κατεύθυνση της καταπολέμησης της διαφθοράς;
- Η διαλεύκανση και η δικαστική αντιμετώπιση όλων των υποθέσεων διαφθοράς και παράνομης διαχείρισης του δημόσιου χρήματος είναι μείζον ζήτημα για τη δημοκρατία. Πρέπει να προχωρήσει σε βάθος χρόνου ο έλεγχος των «πόθεν έσχες» όλων όσοι διαχειρίστηκαν δημόσιο χρήμα. Η απόφαση για την έρευνα όλων αυτών των υποθέσεων πρέπει να είναι σταθερή και χωρίς ταλαντεύσεις. Οι παρεμβάσεις και οι πρωτοβουλίες που απαιτούνται είναι συγκεκριμένες και αφορούν κυρίως στο θεσμικό πλαίσιο. Αποδεικνύεται η ανάγκη δημιουργίας ενός καθολικού συστήματος διαφάνειας που θα καταπολεμήσει ουσιαστικά τέτοια φαινόμενα και πρακτικές. Σε διαφορετική περίπτωση, μια σποραδική ή σπασμωδική αποκάλυψη σκανδάλων που δεν θα εδράζεται σε πάγιες ρυθμίσεις και νέο πλαίσιο, θα ειδωθεί από την κοινωνία απλώς ως προσπάθεια κατευνασμού .
* Τι λέτε για την συνέχιση των διώξεων κατά βουλευτών της Χρυσής Αυγής; Πιστεύετε πως η ακροδεξιά και ο νεοναζισμός έχουν μέλλον στην Ελλάδα μετά από την απαγγελία τόσων πολλών κατηγοριών κατά του συγκεκριμένου κόμματος;
- Η προφυλάκιση ακόμη τριών βουλευτών της Χρυσής Αυγής δεν πρέπει να προκαλέσει τον εφησυχασμό της Πολιτείας. Η εξάρθρωση φασιστικών παρακρατικών μηχανισμών πρέπει να συνεχιστεί. Η αποδόμηση της στρατηγικής της έντασης, της βίας, της ρητορικής μίσους είναι βασικός στόχος και πρέπει να υπηρετηθεί από όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις του τόπου πέρα και πάνω από οποιεσδήποτε πολιτικές διαφορές. Ο κίνδυνος εκφασισμού της κοινωνίας παραμένει υπαρκτός και οι προσπάθειες πρέπει να είναι συνεχείς. Η νομιμότητα και η λειτουργία των θεσμών της Δημοκρατίας είναι η απάντηση στους φασίστες –εχθρούς της Δημοκρατίας. Η απάντηση απέναντι στη μαύρη συμμορία που αυτοαποκαλείται Χρυσή Αυγή πρέπει να δοθεί σε όλα τα επίπεδα: ποινική αντιμετώπιση, ενίσχυση της θεσμικής θωράκισης, ενεργοποίηση όλων των θεσμών του κράτους και των οργανώσεων των πολιτών, πολιτικό και ιδεολογικό μέτωπο απέναντι σε εθνικιστικές, ρατσιστικές, αντικοινοβουλευτικές ιδέες. Η αντιμετώπιση του ναζιστικού μορφώματος θα γίνεται αποτελεσματικότερα όσο αναβαθμίζεται η ποιότητα της δημοκρατίας, εξυγιαίνεται η πολιτική λειτουργία, αποτρέπονται συνθήκες κοινωνικής ασφυξίας και δημιουργείται αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες.
* Έχουμε όμως παράλληλα και επανδραστηριοποίηση των ακροαριστερών οργανώσεων ένοπλης βίας. Γιατί το φαινόμενο αυτό, που έχει περιοριστεί από καιρό στην υπόλοιπη Ευρώπη είτε λόγω αυτοδιάλυσης των ενόπλων οργανώσεων είτε λόγω εξάρθρωσής τους, συνεχίζει να υφίσταται στην Ελλάδα;
- Χρέος όλων των δημοκρατικών δυνάμεων είναι η πολιτική και κοινωνική απομόνωση της τρομοκρατίας. Τα προηγούμενα χρόνια η Ελλάδα κατάφερε να αφήσει πίσω της τέτοια φαινόμενα. Μπορεί να το ξανακάνει και τώρα. Πρέπει να υπάρχει πολιτική βούληση, επιχειρησιακή επάρκεια και αυξημένη εγρήγορση σε όλα τα πεδία.
* Με ποιο κεντρικό σύνθημα πορεύεται η ΔΗΜΑΡ προς τις επικείμενες εκλογές; Πιστεύετε πως η θητεία της στην τρικομματική κυβέρνηση την ωρίμασε πολιτικά;
- Το κεντρικό μας σύνθημα είναι η αλλαγή πολιτικών σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Η χώρα χρειάζεται μια διαφορετική πολιτική εξόδου από την κρίση που θα διασφαλίζει την ευρωπαϊκή προοπτική, με όρους δημοκρατίας και κοινωνικής συνοχής και θα την ανασυγκροτεί σε προοδευτική κατεύθυνση.
Η πολιτική μας πρόταση ενσωματώνει τρεις διαστάσεις:
- Ένα πλέγμα προτεραιοτήτων εθνικής σημασίας που είναι δυνατόν να συγκεντρώσουν ευρύτατες συναινέσεις και συμπαρατάξεις.
- Την ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση με την Ε.Ε για μια νέα συμφωνία ανάπτυξης και απασχόλησης.
- Την προώθηση δημοκρατικών και προοδευτικών μεταρρυθμίσεων για την ανασυγκρότηση της χώρας.
Ταυτόχρονα προβάλλουμε την ανάγκη για την απαλλαγή από την τρόικα και τη δημιουργία ενός νέου τύπου σχέσης - κατά το πρότυπο συνεργασίας με άλλες χώρες – που θα επιτρέπει στην ελληνική κυβέρνηση να σχεδιάζει και να εφαρμόζει με πολιτική αυτονομία μέτρα και ρυθμίσεις για την επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί.
Σε συνθήκες ιδιαίτερα σκληρές και απαιτητικές κληθήκαμε να υπηρετήσουμε τον τόπο με υψηλό αίσθημα ευθύνης και με προφανείς τις διαφορές μας από τα άλλα δύο κόμματα. Κεφαλαιοποιούμε αυτήν την εμπειρία και αναβαθμίζουμε τις πολιτικές μας προτάσεις και στη βάση αυτής της εμπειρίας.
* Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις φέρουν τον ΣΥΡΙΖΑ να προηγείται της ΝΔ. Έφτασε, πιστεύετε, η ώρα ενός ουσιαστικού διαλόγου μεταξύ των αριστερών δυνάμεων για πιθανή συνεργασία στις επόμενες εκλογές; Ή απλά υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη;
- Δεν υπάρχει κοινή προγραμματική βάση με τον ΣΥΡΙΖΑ καθώς έχουμε μεγάλες πολιτικές διαφορές. Εμείς με πρακτικές που θα θέσουν σε διακινδύνευση την αναγκαία πολιτική σταθερότητα και την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας δεν μπορούμε να συναινέσουμε. Η υπέρβαση των συντηρητικών πολιτικών δεν πρέπει να επιχειρηθεί με λαϊκιστική παροχολογία, κρατικιστικά στερεότυπα, άρνηση των αναγκαίων εξυγιαντικών μεταρρυθμίσεων, ανασφαλείς πειραματισμούς και αυταπάτες για την κατάργηση συμβατικών υποχρεώσεων της χώρας. Για αυτό κρίσιμο ζήτημα της επόμενης εκλογικής μάχης θα είναι το μέγεθος της επιρροής του προοδευτικού πόλου. Η ΔΗΜΑΡ και οι σύμμαχοί της θα συμμετέχουν αυτόνομα στις εκλογές καταθέτοντας το προοδευτικό πρόγραμμα εξόδου από την κρίση και θα επιδιώξουν να αποκτήσουν ισχυρή εκλογική δύναμη ώστε να έχει μεγάλες δυνατότητες παρέμβασης στην πορεία των πολιτικών πραγμάτων της χώρας. Βεβαίως μετά τις εκλογές ο προοδευτικός πόλος δεν θα μείνει εκτός λύσεων, αναμένοντας να γίνει κάποια στιγμή πλειοψηφία. Αποκτώντας ισχυρή εκλογική δύναμη, θα λειτουργήσει ως σταθεροποιητικός παράγοντας για την κυβερνησιμότητα της χώρας, ανατρέποντας τις διλημματικές επιλογές του νέου διπολισμού. Θα διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο για την αλλαγή πολιτικών στη χώρα, για την σταθερή ευρωπαϊκή πορεία με δημοκρατία και κοινωνική συνοχή.
* Ποια η άποψή σας για την Κεντροαριστερά στην Ελλάδα; Λέγεται συγκεκριμένα πως συγκριτικό της πλεονέκτημα είναι η διάχυση ενός κλίματος διαφάνειας, σύνθεσης και συνεργασίας που διαμορφώνει προοδευτικές προτάσεις απέναντι στη μεταρρυθμιστική αμηχανία του υπό διαμόρφωση νέου διπολισμού ανάμεσα σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Τι λέτε γι΄αυτό;
- Ο όρος κεντροαριστερά είναι συμβατικός και έχει ιστορικά χρησιμοποιηθεί αρκετά για να περιγράψει αν θέλετε μια ελληνική ιδιαιτερότητα της μεταπολιτευτικής πολιτικής γεωγραφίας. Σήμερα όμως η προώθηση της πολιτικής πρότασης δημοκρατικής διεξόδου από την κρίση, που αντιπαρατίθεται τόσο στην ασκούμενη συντηρητική κυβερνητική πολιτική όσο και στον αριστερό λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ, προϋποθέτει τη διαμόρφωση ενός ισχυρού «τρίτου πόλου», που θα προβάλλει μια εναλλακτική κυβερνητική πρόταση και θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την προώθηση προοδευτικών πολιτικών εντός της κρίσης, την ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση με τους εταίρους, την προώθηση δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και όχι απορρυθμίσεων και την ανάδειξη ενός σαφούς προοδευτικού προγράμματος ανασυγκρότησης της χώρας.
* Είναι ώριμες οι συνθήκες για πολιτικές συνέργειες και κυβερνητικούς συνασπισμούς στην Ελλάδα; Είναι έτοιμοι οι πολίτες, κατά τη γνώμη σας, να τους αποδεχτούν;
- Νομίζω πως οι Έλληνες είναι αρκετά ώριμοι από καιρό για κυβερνήσεις συνεργασίας. Τις επιζητούν διότι ιδιαίτερα μετά την κρίση που αποκάλυψε πολλές αδυναμίες του μονοκομματικού τρόπου διακυβέρνησης της χώρας προσβλέπουν σε αυτές μια δυνατότητα αναβάθμισης του κυβερνάν. Κοινός στόχος πρέπει να είναι η τοποθέτηση σε νέες βάσεις του πολιτικού και θεσμικού οικοδομήματος, ώστε να υπερβεί τη λογική εξυπηρέτησης των επιμέρους συμφερόντων και να λειτουργεί υπηρετώντας το γενικό συμφέρον. Αυτή η ευρωπαϊκή πρακτική των κυβερνήσεων συνεργασίας πιθανά δεν είναι ώριμη ανάμεσα στα υπάρχοντα κόμματα καθώς απαιτεί συνεργατική βούληση, σχέσεις ισοτιμίας των συνεργαζομένων, εγκατάλειψη πολωτικών τακτικών, κουλτούρα διαλόγου και διαβούλευσης. Έχουν γίνει βήματα και σε αυτό η συνεισφορά της ΔΗΜΑΡ είναι αποδεκτό από όλους πως ήταν και είναι πολύ σημαντική. Έχουμε ταχθεί υπέρ των κυβερνήσεων συνεργασίας και θεωρούμε ότι για να είναι βιώσιμες πρέπει να υπάρχει δεσμευτική προγραμματική συμφωνία και συμφωνημένο πλαίσιο κανόνων συλλογικής λειτουργίας που θα αποτρέπει το μονοκομματικό επικαθορισμό.
