Ο νευροχειρουργός συνεργάτης του Τμήματος Νευροχειρουργικής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης Αριστοτέλης Φιλιππίδη
* Στα 36 του χρόνια μετά από μεγάλη προσπάθεια κατάφερε να είναι εξειδικευμένος νευροχειρουργός συνεργάτης του Τμήματος Νευροχειρουργικής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης στο Ιατρικό Κέντρο Βοστώνης, έφυγε το 2010 για σπουδές στην Αμερική και πλέον έχει αποσπάσει βραβεύσεις για το έργο του ενώ είναι μέντορας φοιτητών του ΜΙΤ Media Lab και του ΜΙΤ Institute for medical engineering and science. Ο λόγος για τον Λαρισαίο Αριστοτέλη Φιλιππίδη.
Με το «Άγιο δισκοπότηρο» των νευροεπιστημών ασχολείται σήμερα ο νευροχειρουργός Αριστοτέλης Φιλιππίδης. Πρόκειται για τη μέτρηση της ενδοκρανιακής πίεσης, μη επεμβατικά, με υπερήχους. Χωρίς δηλαδή χειρουργείο.
Η ενδροκρανιακή πίεση του εγκεφάλου (ICP) είναι, η πίεση που ασκείται εντός του κρανίου στον εγκέφαλο. Η μέτρηση της πίεσης αυτής είναι εξαιρετικά σημαντική, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Αν κάποιος για παράδειγμα έχει αιμάτωμα, όγκο, λοίμωξη του νευρικού συστήματος, έχει υποστεί τραύμα στον εγκέφαλο, βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο, υδροκέφαλο ή άλλες διαταραχές κυκλοφορίας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, ή έχει ρήξη ανευρύσματος στον εγκέφαλο, πολύ σοβαρές καταστάσεις, η πίεση αυτή αυξάνεται και μπορεί να οδηγήσει σε κώμα. «Σήμερα την ICP την μετρούν σε μονάδες εντατικής θεραπείας και αποτελεί σημαντικό παράγοντα διάγνωσης, παρακολούθησης του ασθενούς και καθορισμού του αποτελέσματος. Απλά, εάν κάποιος έχει υψηλή πίεση στο κεφάλι μετά από ένα βαρύ τροχαίο αυτό μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο αιμάτωμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί», δηλώνει στην «Ε» ο Αριστοτέλης Φιλιππίδης και προσθέτει ότι «σήμερα η ενδοκράνια πίεση γίνεται από νευροχειρουργούς, κάνοντας μια τρύπα στο κρανίο, και τοποθετώντας ένα σωληνάκι ή ένα ειδικό αισθητήρα. Η μικρή αυτή νευροχειρουργική επέμβαση που γίνεται στο κρεβάτι του ασθενούς μπορεί να εμφανίσει επιπλοκές όπως αιμορραγία, λοίμωξη ή τραύμα στον εγκέφαλο. Για αυτό ονομάζεται “επεμβατική”».
Για την αποφυγή των επιπλοκών οι επιστήμονες στράφηκαν σε έρευνες για μη επεμβατικές πρακτικές, η ενασχόληση του Λαρισαίου νευροχειρουργού με τη φυσιολογία του εγκεφάλου, και ιδίως με την ενδοκράνια πίεση τον έφερε σε επαφή με το Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Συνεργάστηκε με τους μηχανολόγους οι οποίοι ανέπτυξαν τη μέθοδο και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις με αποτέλεσμα να φέρουν την τεχνολογία από τα εργαστήρια στην κλινική πράξη. Το Boston Medical Center, το νοσοκομείο του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, γνωστό για τη συμβολή του στην αντιμετώπιση τραυματιών από τις βομβιστές ενέργειες στο Μαραθώνιο της Βοστώνης, αποτελεί το μεγαλύτερο κέντρο τραύματος της πολιτείας. «Στη Νευροχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου που εργάζομαι, δημιουργήσαμε μια κλινική μελέτη για τη μέτρηση την ενδοκράνιας πίεσης μη επεμβατικά, δηλαδή χωρίς χειρουργείο αλλά μόνο με υπερήχους», αναφέρει ο Αριστοτέλης Φιλιππίδης και προσθέτει ότι «σκοπός της μελέτης είναι να δούμε εάν η μέθοδος που αναπτύχθηκε (μη επεμβατικά) μπορεί να υπολογίζει την πίεση του εγκεφάλου εξίσου καλά με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται τώρα παγκοσμίως.
Εάν αυτό ισχύει τότε πιστεύουμε ότι η άσκηση των νευροεπιστημών όπως τη γνωρίζουμε θα αλλάξει σημαντικά τα επόμενα χρόνια».
Στην ερώτησή μας τι μπορεί να σημαίνει για τον άνθρωπο η μη επεμβατική μέτρηση της ενδοκράνιας πίεσης ο Λαρισαίος νευροχειρουργός υποστηρίζει ότι «η ενδοκράνια πίεση είναι μια παράμετρος ενδεικτική της "υγείας" του νευρικού συστήματος και ιδίως του εγκεφάλου. Όλοι καταλαβαίνουμε, ότι μετρώντας την αρτηριακή πίεση, κάτι που το κάνουμε στο σπίτι μας και εύκολα, μπορούμε να έχουμε μια εικόνα για το καρδιαγγειακό μας σύστημα και αν χρειαστεί να παρέμβουμε. Φανταστείτε λοιπόν να μπορεί να μετρήσει κάποιος την πίεση του εγκεφάλου στο σπίτι του, στο ασθενοφόρο, στα σχολεία, στα γραφεία των ιατρών, στις μονάδες εντατικής θεραπείας χωρίς επεμβάσεις ή νευροχειρουργό. Πιθανότατα θα μπορούσαμε έτσι να δούμε πότε ένας «αθώος» πόνος στο κεφάλι δεν είναι και τόσο αθώος αλλά μπορεί να είναι ένας όγκος εγκεφάλου σε πρώιμο στάδιο, εάν μετά από ένα χτύπημα στο γήπεδο ο παίχτης έχει μια απλή διάσειση και όχι μια αιμορραγία στον εγκέφαλο, εάν ένα τραύμα στο κεφάλι σε ένα αγροτικό ιατρείο χρειάζεται να μεταφερθεί σε κέντρο αντιμετώπισης, εάν ένα χτύπημα στο διάλειμμα του σχολείου ενός παιδιού στο κεφάλι είναι κάτι πιο σοβαρό, εάν ένας ασθενής σε κώμα χρειάζεται περισσότερα φάρμακα ή νέες εξετάσεις ή άμεσα χειρουργείο, εάν ένας ασθενής στα επείγοντα θα πρέπει να εξεταστεί άμεσα από νευρολόγο ή νευροχειρουργό».
Πρόκειται για μια πρακτική για την οποία ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν δείξει και οι επιστήμονες στη NASA. «Στις επανδρωμένες αποστολές παρατηρήθηκε ότι πέρα από ένα συγκεκριμένο όριο παραμονής στο διάστημα κάποιοι αστροναύτες εμφανίζουν ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από πονοκεφάλους, μείωση της όρασης και διαταραχές προσοχής. Το σύνδρομο αυτό και οι συνέπειές του είναι τόσο σοβαρές που σύμφωνα με αξιωματούχους της υπηρεσίας αποτελεί το εμπόδιο για την αποστολή επανδρωμένων αποστολών στον Άρη αυτή τη στιγμή.
Προς έκπληξη της επιστημονικής κοινότητας βρέθηκε, από μελέτες στους αστροναύτες που επέστρεψαν, πως αυτοί που εμφανίζουν το σύνδρομο έχουν αυξημένη ενδοκράνια πίεση. Όπως καταλαβαίνετε η μέτρηση της ενδοκράνιας πίεσης στο διάστημα ανάγεται σε προτεραιότητα του ιατρικού τμήματος γιατί φυσικά κανείς δεν φιλοδοξεί να στείλει νευροχειρουργό στο διάστημα για να ανοίξει τρύπες στα κρανία των αστροναυτών», υπογραμμίζει με χιούμορ ο Αριστοτέλης Φιλιππίδης.
Κληθείς να σχολιάσει τα αποτελέσματα των πανελληνίων εξετάσεων ο κ. Φιλιππίδης αναφέρει ότι «μου φαίνεται αδιανόητο στην Ελλάδα του 2015 να εισάγεται κάποιος με βαθμό 1,13 στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αποτελεί καθρέπτη μιας κοινωνίας που συμβιβάζεται, μιας κοινωνίας που θέλει να είναι "αρεστή" και όχι "άριστη". Λογικό θα ήταν να προσαρμόζονται οι βάσεις στους υποψηφίους αλλά ως ένα σημείο και να διατηρείται ένας πήχης αξιοπρέπειας. Με αυτόν τον τρόπο δεν προάγουν την αριστεία αλλά επιλέγουν τη μετριότητα. Η κρίση της Ελλάδας είναι κρίση παιδείας πρώτα από όλα η οποία γέννησε τα υπόλοιπα. Αυτή η κρίση βρισκόταν μπροστά μας πολύ νωρίτερα από την οικονομική απλά δυστυχώς εμείς οι Έλληνες προβληματιζόμαστε πλέον μόνο όταν η τσέπη μας ζορίζεται. Και φυσικά θα εξαιρέσω από αυτή την ομάδα τους Έλληνες που προσπαθούν και κοπιάζουν».
Στην ερώτηση, τι θα συμβούλευε κάποιον που πέρασε φέτος Ιατρική ο Αριστοτέλης Φιλιππίδης δήλωσε ότι «δεν θα έλεγα κάτι σε ένα νέο που πέρασε Ιατρική, θα έλεγα σε όλους τους νέους της Ελλάδας να μην σταματήσουν να ονειρεύονται, γιατί δυστυχώς τα όνειρα παύσανε στη χώρα μας. Μερικές δε φορές αισθάνεσαι ένοχος εάν ονειρεύεσαι σε αυτή τη χώρα, αισθάνεσαι ένοχος να προσπαθείς γιατί πάντοτε η "μαγκιά" ήταν πώς θα βγάζει περισσότερα δουλεύοντας λιγότερο. Θα έλεγα σε ένα νέο να ξεχάσει τις δικαιολογίες, να μορφωθεί, να βρει όμοιούς του. Να ονειρεύεται αλλά να μην σταματήσει στα όνειρα. Πάντα σταματάμε στο όνειρο μα το βήμα μπροστά είναι η πράξη, και δυστυχώς αυτή δεν μπορεί να γίνει εάν η προηγούμενη γενιά δεν δώσει τόπο και βήμα στους νέους της Ελλάδας».
Ζωή Παρμάκη
