Ο σκοπός του ταξιδιού του που είχε προγραμματίσει από την εποχή που εκπονούσε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, ήταν να επισκεφθεί τη μοναστική πολιτεία των Μετεώρων. Προηγουμένως όμως του δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθεί και την περίφημη κοιλάδα των Τεμπών, περνώντας από την πρωτεύουσα της Θεσσαλίας, την Λάρισα. Το οδοιπορικό του δημοσιεύθηκε το 1901 στο επιστημονικό περιοδικό «L’ Université Catholique» με τίτλο «À travers la Thessalie» [1], αποσπάσματα του οποίου παραθέτουμε σε ελεύθερη μετάφραση:
«Μια εκδρομή στη Θεσσαλία είναι πλούσια σε εκπλήξεις κάθε είδους. Η πρώτη μας περίμενε κατά την αναχώρησή μας από το λιμάνι του Πειραιά, όπου πρέπει να αφήσεις ένα υπέρογκο ποσό στο ταμείο για να προμηθευτείς το εισιτήριό σου για το λιμάνι του Βόλου […]. Το ατμόπλοιο «Θεσσαλία» αναχώρησε από τον Πειραιά στις επτά το απόγευμα. Σύντομα γνώρισα έναν καλόγερο που επέστρεφε στο Άγιο Όρος και άνοιξα συζήτηση με μερικούς επιβάτες που πήγαιναν στην Αιδηψό […]. Βρισκόμασταν στα μέσα Αυγούστου του 1899 […]. Κατά τις πέντε τα ξημερώματα το ατμόπλοιο περνά μέσα από το στενό του Ευρίπου, μία θαλάσσια περιοχή ανάμεσα από την Εύβοια και τις ακτές της Βοιωτίας. Στα αριστερά μας βλέπουμε την παραλία του Βαθέως, το αρχαίο δηλαδή λιμάνι της Αυλίδας, γνωστό από τη θυσία της Ιφιγένειας [2] […].
Όταν φάνηκε από μακριά ο Βόλος, το μοναδικό λιμάνι της Θεσσαλίας, σε μία από αυτές τις όμορφες νύχτες της Ανατολής, αντικρίσαμε από τη μία πλευρά τις φωτισμένες αποβάθρες του λιμανιού με το φως τους να αντανακλάται στο φωτεινό περιτύλιγμα της θάλασσας και από την άλλη τα καράβια του ελληνικού στόλου που φώτιζαν με τους προβολείς τους το ατμόπλοιό μας. Στην απαράμιλλη γοητεία της εικόνας προστέθηκαν και οι κάτοικοι του Βόλου που περπατούσαν στην προκυμαία της πόλης φορώντας τις κομψές και επιδεικτικές τουαλέτες τους, ενώ από μακριά ακουγόταν οι εύθυμες νότες κάποιας ορχήστρας […]. Ο Βόλος είναι πράγματι μια χαρούμενη πόλη. Σε αυτό το λιμάνι, όπου πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια, δεν υπήρχαν παρά μόνον διάσπαρτες λίγες καλύβες, μετά από την απελευθέρωσή της, εξελίχθηκε σε μία ακμάζουσα πολιτεία είκοσι χιλιάδων ψυχών. Βρίσκεται στους πρόποδες του Πηλίου, στο βάθος ενός ήσυχου κόλπου ανάμεσα από τα ερείπια των Παγασών και της Ιωλκού […]. Μετά από την απελευθέρωση, εδώ εγκαταστάθηκαν οι Έλληνες της διασποράς, οι οποίοι αφού δημιούργησαν κολοσσιαίες περιουσίες στην Αίγυπτο, τη Ρωσία και την Αμερική, ανήγειραν σχολεία, νοσοκομεία, φιλανθρωπικά ιδρύματα, υπέροχα αρχοντικά και ξενοδοχεία πολυτελείας, κάνοντας τους δρόμους της άσημης αυτής πόλης των νεανικών τους χρόνων, να μην έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα τις μεγάλες λεωφόρους των Αθηνών.
Η Θεσσαλία πρέπει αρχικά να ήταν μια μεγάλη λίμνη εγκλωβισμένη σε ένα απέραντο αμφιθέατρο βουνών: στα δυτικά οι οροσειρές των Αγράφων και της Πίνδου, στα βόρεια τα Χάσια και τα Καμβούνια, ενώ από την πλευρά της θάλασσας ο Όλυμπος, η Όσσα και το Πήλιο. Εξ αιτίας ενός προϊστορικού κατακλυσμού τα ύδατα της λίμνης βρήκαν διέξοδο προς τη θάλασσα δια μέσου του χάσματος των Τεμπών, αφήνοντας ελεύθερες τις ελώδεις, αλλά εύφορες πεδιάδες της [...]. Ο ταξιδιώτης λοιπόν δεν αναζητά στη Θεσσαλία τα σπάνια απομεινάρια ενός ασήμαντου ή σκοτεινού παρελθόντος, ούτε να επισκεφθεί τα «υπέροχα» μνημεία στο εσωτερικό των πόλεών της, ζοφερά σαν τα τούρκικα νεκροταφεία, που φέρουν τις ονομασίες Λάρισα, Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Ελασσόνα ή Τύρναβος. Σε δύο μονάχα κρυφές γωνιές αυτής της επαρχίας, ο τουρίστας θα αναζητήσει αξέχαστες συγκινήσεις, στα μοναστήρια των Μετεώρων και στο φαράγγι των Τεμπών […].
Ο Βόλος είναι η υποχρεωτική αφετηρία για όλες τις εκδρομές που θα πραγματοποιήσει κάποιος στη Θεσσαλία, αφού συνδέεται με τη Λάρισα με μία σιδηροδρομική γραμμή εξήντα χιλιομέτρων. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, παρατηρεί κανείς πως συνυπάρχουν μαζί Έλληνες, Εβραίοι, Τούρκοι και Βλάχοι, σε χωριά που φέρουν παράξενες ονομασίες: Γκερλή [= Αρμένιο], Κιλιλέρ, Τσουλάρ [= Μελία], Τοπουσλάρ [= Πλατύκαμπος]. Φαίνεται πως αλλάζουμε σταδιακά ατμόσφαιρα και ότι σίγουρα αφήνουμε πίσω μας το Ελληνικό βασίλειο. Η εντύπωση αυτή γίνεται ακόμη πιο έντονη, στη θέα της Λάρισας, μίας θλιβερής, βαρετής και ασήμαντης πόλης, κατ’ εξοχήν τουρκικής με τα τζαμιά και τους πολυάριθμους μιναρέδες της. Μόνον κατά το σούρουπο μπορεί κανείς να ακούσει συναυλίες στην τεράστια πλατεία του Διοικητηρίου [= Κεντρική πλατεία], όπου διάφοροι καλλιτέχνες, απαγγέλλουν χωρίς προσποίηση την μπαλάντα του Βασιλιά της Θούλης» [3].
(συνεχίζεται)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Auguste Rochette, «A travers la Thessalie», L’Université Catholique (Lyon), τόμος XXXVI, Νέα σειρά, τεύχος 1 (15 Ιανουαρίου 1901), σελ. 102-126.
[2]. Ευριπίδη, Ιφιγένεια εν Αυλίδι.
[3]. Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, «Ο βασιλιάς της Θούλης», Φάουστ, μετάφραση Κωσταντίνος Χατζόπουλος, 4η έκδοση, Αθήνα, εκδ. Γκοβόστης, χ.χ.έ., σελ. 113-114.
