Από το 1841 μέχρι το 1860 πραγματοποίησε δεκάδες ταξίδια ανά την υφήλιο, καταγράφοντας τα ιστορικά, αρχαιολογικά και σύγχρονα αξιοθέατα κάθε πόλης που επισκεπτόταν, δημιουργώντας έτσι τους περίφημους τουριστικούς οδηγούς που έφεραν το όνομά του (Guides Joanne) [1]. Ο Émile Isambert υπήρξε Γάλλος ιατρός και καθηγητής Πανεπιστημίου (1827-1876). Πραγματοποίησε δεκάδες ταξίδια στην Ανατολή και ασχολήθηκε με τη συγγραφή ταξιδιωτικών οδηγών, που εντάχθηκαν στη συλλογή Guides Joanne.
Το 1861 οι δύο προαναφερθέντες εξέδωσαν από κοινού στο Παρίσι έναν τουριστικό και χιλιομετρικό οδηγό (Itinéraire) για τις χώρες της Ανατολής που είχαν επισκεφθεί μεταξύ των ετών 1854-1859. Από τις σημειώσεις τους για την Ευρωπαϊκή Τουρκία, παρουσιάζουμε αυτές που αφορούν τη Λάρισα και τα Τέμπη [1]:
«Λάρισα (Γενή Σεχίρ). Αυτή η πόλη, η οποία υπήρξε η αρχαία πρωτεύουσα του κράτους του Αχιλλέα, ήταν σύμμαχος των Αθηνών κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Μετά από την εισβολή των Ρωμαίων και την κατάκτησή της, αναφέρεται ως ένα από τα σημαντικότερα μέρη της τότε αυτοκρατορίας. Πρωτεύουσα της τουρκικής εξουσίας στην Ευρώπη πριν από την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, η Λάρισα είναι ακόμη και σήμερα η πιο μουσουλμανική πόλη από άλλες αντίστοιχες. Βρίσκεται στη θέση της αρχαίας πόλης και υψώνεται απαλά στη δεξιά όχθη του Πηνειού (Σαλαμβριά). Οι λευκοί μιναρέδες, οι όμορφοι κήποι και το γραφικό γεφύρι της, δίνουν ακόμα στην πόλη πιο χαριτωμένη εμφάνιση. Είναι πολύ ακμάζουσα και κατοικείται από περίπου 30.000 ψυχές. Στους δρόμους της βλέπει κανείς να κυκλοφορούν κομψοί αραμπάδες και βαριά θεσσαλικά κάρα που το σχήμα τους δεν έχει αλλάξει από την αρχαιότητα. Μερικά από τα τζαμιά της είναι πολύ όμορφα και αξίζει να τα επισκεφτείτε. Διασώζονται μερικά απομεινάρια της αρχαίας πόλης στο παζάρι [= μπεζεστένι] και στις επιτύμβιες πλάκες του νεκροταφείου.
Βγαίνοντας από τη βόρεια πλευρά της Λάρισας, αφήνουμε δεξιά τη μεγάλη ελώδη πεδιάδα (Καρά-τσαΐρ) και φθάνουμε στο χωριό Μπαμπά [=Τέμπη]. Αυτό το γοητευτικό χωριό βρίσκεται στους πρόποδες των γκρεμών της Όσσας και απέναντι από την όμορφη κοιλάδα του Δερελί [=Γόννοι] […]. Από εδώ μπορεί κανείς να παρατηρήσει τα Αμπελάκια, ένα χωριό στις παρυφές της Όσσας που περιτριγυρίζεται από όμορφους αμπελώνες. Στα Αμπελάκια άκμαζε παλαιότερα το εμπόριο των μεταξωτών υφασμάτων και οι έμποροι είχαν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους μέχρι τη Γερμανία. Πλησιάζοντας στον Πηνειό, συναντούμε το χάνι των Αμπελακίων που σηματοδοτεί την είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών που σήμερα ονομάζεται Λυκοστόμιο […].
Αυτή η κοιλάδα, η τόσο όμορφη και ποιητική, ήταν αφιερωμένη στη λατρεία του θεού Απόλλωνα […]. Για τους Ρωμαίους, η κοιλάδα των Τεμπών ήταν μείζονος στρατιωτικής σημασίας, τόσο στις μάχες με τους Μακεδόνες βασιλείς όσο και στους εμφυλίους πολέμους τους. Ο Τίτος Λίβιος αναφέρει πως την υπεράσπιζαν τέσσερα οχυρά. Η σημερινή διαδρομή, στην οποία ακόμα διακρίνονται τα ίχνη των αρχαίων αρμάτων, ακολουθεί τη δεξιά όχθη του Πηνειού. Στην αντίπερα όχθη, το ποτάμι αγκαλιάζει το βουνό τόσο κοντά, που σε μερικά σημεία ένας άντρας μετά βίας θα μπορούσε να περάσει. Σύντομα η κοιλάδα στενεύει και τα στηρίγματα της Όσσας και του Ολύμπου βυθίζουν τα πόδια τους στον Πηνειό, που δεν ξεπερνά τα τριάντα μέτρα πλάτος. Στη συνέχεια, ο δρόμος σκαρφαλώνει στα βράχια που δεσπόζουν στο ποτάμι. Σε λίγο ανοίγεται η άγρια λαγκάδα της Ανεμότρυπας στις πλευρές της Όσσας. Στην είσοδο της λαγκάδας και στους πρόποδες ενός τεράστιου βράχου που φαίνεται να εμποδίζει το πέρασμα, παρατηρεί κανείς αρχαία κατάλοιπα που σηματοδοτούν τη θέση ενός από τα τέσσερα φρούρια που αναφέρει ο Λίβιος. Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται τα απομεινάρια του κάστρου της Ωριάς που χρονολογείται από τον Μεσαίωνα. Λίγο πιο πέρα από το φρούριο, όταν το μονοπάτι υψώνεται στις παρυφές της Όσσας, ο βράχος έχει κοπεί στα δεξιά του δρόμου και φέρει λατινική επιγραφή, η οποία υπενθυμίζει τα έργα που πραγματοποιήθηκαν από τους Ρωμαίους για τη διευκόλυνση των επικοινωνιών μέσω της κοιλάδας των Τεμπών. Στην έξοδο της κοιλάδας, εμφανίζεται μπροστά μας το μαγευτικό πανόραμα του Θερμαϊκού κόλπου, του Ολύμπου, του Άθω και των Σποράδων […]. Σε μικρή απόσταση και στις παρυφές της Όσσας, βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου, με βυζαντινή εκκλησία που χρονολογείται από την εποχή του Ιουστινιανού. Ο δρόμος που βρίσκεται πλέον δίπλα στη θάλασσα, διασχίζει μια εύφορη πεδιάδα φθάνοντας μέχρι τον Πλαταμώνα».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Μέχρι το 1860 οι οδηγοί αριθμούσαν ήδη 120 τίτλους, ενώ ο γιος του, Paul Bénigne Joanne, συνέχισε το έργο του, επανεκδίδοντας καινούργιους τίτλους και συμπληρώνοντας τους παλαιότερους. Το 1916 οι οδηγοί αυτοί μετονομάστηκαν σε «Guides Bleus» (Μπλε οδηγοί), ονομασία που διατηρούν μέχρι σήμερα.
[2]. Adolphe Joanne & Émile Isambert, Itinéraire descriptif, historique et archéologique de l’ Orient. Paris: Librairie Hachette et Cie, 1861, σελ. 411-413.
