Έναν χρόνο νωρίτερα (1880), είχε γεννηθεί στο Ζαγόρι ο γιος τους Χρυσόστομος Ι. Ζούγκος. Μετά από την αποφοίτησή του από το Α’ Ελληνικό Σχολείο της Λάρισας εγγράφθηκε σε ηλικία 14 ετών στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου της πόλης (12 Σεπτεμβρίου 1894) [2]. Συμμαθητές του στην τάξη αυτήν (όπως και στις υπόλοιπες στη συνέχεια), ήταν, μεταξύ άλλων, ο Νικόλαος Νταμπασούλης (του Δημητρίου) από τη Λάρισα, ο Γεώργιος Τσάπανος (του Δημητρίου) από τη Φαλάνη, ο Γεώργιος Παπαγεωργίου (του Στυλιανού) από τη Λάρισα, ο Χαρίλαος Ρουσόπουλος (του Ιωάννη) από την Αθήνα και ο Ιωάννης Φαρμάκης (του Αριστείδη) από το Ναύπλιο. Όλοι τους θα δραστηριοποιούνταν χρόνια αργότερα στους τομείς των επιχειρήσεων, της επιστήμης και της δημόσιας διοίκησης.
Μετά από το πέρας των γυμνασιακών του σπουδών, εγγράφθηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου τον Νοέμβριο του 1903 «ο νεαρός διδάκτωρ επαξίως των εμβριθών αυτού μελετών έλαβε παμψηφεί την άδειαν της εξασκήσεως του επαγγέλματός του» [3]. Εργαζόμενος για έναν χρόνο (1903-1904), στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» των Αθηνών, απέκτησε εξειδίκευση στη θεραπεία της φυματιώσεως και της ελονοσίας που την εποχή εκείνη ήταν οι πρώτες αιτίες θανάτου, ιδιαίτερα στους πληθυσμούς της Θεσσαλικής υπαίθρου. Ίσως και αυτός να είναι ο λόγος που για μία περίπου διετία (1905-1907) εγκαταστάθηκε στο χωριό Μαϊμούλι (σημ. Χάλκη) της Λάρισας, όπου εξάσκησε το ιατρικό του λειτούργημα. Το 1908 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Λάρισα, όπου το όνομά του έγινε γνωστό ιδιαίτερα για τις πρωτοποριακές για την εποχή, μεθόδους θεραπείας της φυματιώσεως.
Στις 5 Μαΐου 1909, συνοδεύοντας τον δήμαρχο Ογχήστου Αρ. Χαραβελούλη, μετέβη στην Αθήνα «ίνα παραστή εις το σήμερον αρχόμενον εκεί δεύτερον κατά της φυματιώσεως συνέδριον, εις ό θα ποιήσηται και σχετικάς ανακοινώσεις» [4]. Παρά την εσφαλμένη δημοσίευση της εφημερίδας «Μικρά» (ότι δηλαδή αφορά το δεύτερο συνέδριο), ο Χρυσόστομος Ζούγκος συμμετείχε στις εργασίες του «Πρώτου Συνεδρίου κατά της Φυματιώσεως», το οποίο πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τελετών της Σιναίας Ακαδημίας (= Ακαδημία Αθηνών), από τις 6 έως τις 10 Μαΐου 1909. Στο συνέδριο συμμετείχαν 415 σύνεδροι, από τους οποίους 153 ήταν ιατροί, 200 δήμαρχοι (οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν ιατροί), 3 νομάρχες και 55 άλλοι επιστήμονες και επιχειρηματίες (εκ των οποίων 9 γυναίκες). Εκτός από τις εισηγήσεις που διαβάστηκαν, όλοι οι σύνεδροι (μεταξύ αυτών και ο Χρυσόστομος Ζούγκος), κατέθεσαν στην Οργανωτική Επιτροπή τις δικές τους προτάσεις, για την καταπολέμηση της φυματιώσεως [5]. Λίγα χρόνια αργότερα, θα συμμετείχε και στις εργασίες του Β’ Συνεδρίου το οποίο πραγματοποιήθηκε στον Βόλο (12-13 Μαΐου 1912).
Το 1914 κατατάχθηκε στο Υγειονομικό Σώμα του ελληνικού στρατού [6] με τον βαθμό του ανθυπίατρου (ανθυπολοχαγού) και τον Νοέμβριο του 1917 προήχθη σε υπίατρο (υπολοχαγό) μετατεθείς στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία (1919-1922), διετέλεσε διευθυντής με τον βαθμό του ιατρού (λοχαγού): του Α’ Στρατιωτικού Νοσοκομείου Σμύρνης (από 10 Μαΐου 1919 έως 1 Ιουνίου 1919), του Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αϊδινίου (από 20 Οκτωβρίου 1919 έως 13 Ιουλίου 1921 και από 1 Απριλίου 1922 έως 30 Απριλίου 1922) και του Α’ Πρόσκαιρου Στρατιωτικού Νοσοκομείου Δορυλαίου (Εσκή Σεχήρ) (από 22 Ιουλίου 1921 έως 12 Μαρτίου 1922) [7].
Μετά από το τέλος των επιχειρήσεων προήχθη σε επίατρο (ταγματάρχη) και μετατέθηκε ως διευθυντής της Γενικής Υγειονομικής Αποθήκης Αθηνών. Κατά το διάστημα της θητείας του (1924-1927), αναδιοργάνωσε τις μεθόδους προμηθειών των φαρμακευτικών σκευασμάτων και των ιατρικών εργαλείων και μηχανημάτων και έθεσε σε νέες βάσεις τον τρόπο διενέργειας των δημοπρασιών του Υγειονομικού Σώματος. Περί τις αρχές της δεκαετίας του 1930 προήχθη σε αρχίατρο (αντισυνταγματάρχη), αλλά για άγνωστους λόγους, παραιτήθηκε στη συνέχεια από τη στρατιωτική υπηρεσία. Απεβίωσε μετά από το 1935 (δεν γνωρίζουμε ακριβώς), όπως και δεν γνωρίζουμε εάν νυμφεύθηκε και εάν απέκτησε απογόνους.
Ο Χρυσόστομος Ι. Ζούγκος είχε μία αδελφή, τη Χρυσούλα, η οποία τον Ιούλιο του 1911 παντρεύτηκε τον Ορέστη Παπακυρήκο, προϊστάμενο λογιστηρίου της «Τραπέζης Αθηνών», στο υποκατάστημά της στην Πάτρα [8].
Στην επετειακή έκδοση των «Θεσσαλικών Χρονικών» (Αθήνα 1935), ένα μικρό βιογραφικό σημείωμα μαζί με τη φωτογραφία του (σελ. 289), μας υπενθυμίζει τη σημαντική συμβολή του Χρυσόστομου Ζούγκου, στα επιστημονικά δρώμενα της Θεσσαλίας, πενήντα χρόνια μετά από την απελευθέρωσή της από τον οθωμανικό ζυγό. Ο «άγνωστος» αυτός, αλλά πρωτοπόρος ιατρός, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στη Λάρισα και την ευρύτερη περιοχή της και το σημερινό σημείωμα είναι το ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης προς αυτόν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Ο Ιωάννης Ζούγκος αγόρασε από τον εργολάβο Αλκιβιάδη Σκαντέλη, ένα οικόπεδο στη συνοικία Παράσχου (Αγίου Νικολάου), εκτάσεως 277 τ.μ., το οποίο μεταβίβασε στη συνέχεια (Νοέμβριος 1894), στον ιατρό Αχιλλέα Λογιωτάτου αντί 1.820 δρχ. Βλ. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 048, αρ. 17440 (28 Νοεμβρίου 1894).
[2]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Μαθητολόγιο Γυμνασίου Λαρίσης, σχολικό έτος 1894-1895, α/α 21.
[3]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 708 (23 Νοεμβρίου 1903).
[4]. Μικρά (Λάρισα), φ. 400 (7 Μαΐου 1909).
[5]. «Το Συνέδριο κατά της φυματιώσεως», Καιροί (Αθήνα), έτος 37, από φ. 113 (6 Μαΐου 1909) έως φ. 117 (10 Μαΐου 1909). Στην εφημερίδα δημοσιεύθηκαν περιλήψεις όλων των εισηγητών.
[6]. Νικόλαος Α. Δεσιμόνας, Η άσκηση της Ιατρικής και οι γιατροί στον θεσσαλικό χώρο (1881-1940). Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Ιατρικής (διδακτορική διατριβή), Λάρισα 2017, σελ. 316.
[7]. Γεώργιος Ν. Κωνσταντίνου, «Η ιστορία των Στρατιωτικών Νοσοκομείων στη Νεότερη Ελλάδα» (διδακτορική διατριβή). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2009, σελ. 140-142.
[8]. Μικρά (Λάρισα), φ. 7/513 (23 Ιουλίου 1911).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
